Budowniczowie organów z Lądka-Zdroju

• Autorzy: Marcin Dziedzic

Warianty tytułu

Pipe Organ Builders from Lądek-Zdrój

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł przedstawia dzieje budownictwa organowego w Lądku-Zdroju od XVIII do XX w. Jest oparty o kwerendę w archiwach państwowych i kościelnych. Pierwszymi organmistrzami w Lądku-Zdroju byli Johann Jung (zm. 1724) i Anton Jung (zm. 1742). W latach 30. XVIII w. mieszkał w mieście także Sebastian Staudinger, który później przeniósł się do Andělskiej Hory na Śląsku austriackim. Ok. 1865 r. zamieszkał w Lądku-Zdroju organmistrz Traugott Wünsche (zm. 1884). Najbardziej znanymi twórcami organów byli Franz Lux (zm. 1896) i jego syn Joseph (zm. 1926), którzy wykonali organy do wielu kościołów na terenie ziemi kłodzkiej. Ostatnim organmistrzem z Lądka-Zdroju był Georg Zimmer (zm. 1940), który zajmował się wyłącznie naprawą organów. Dzięki zrekonstruowaniu biogramów organmistrzów możliwa stała się korekta atrybucji instrumentów. Rzuciła ona także nowe światło na funkcjonowanie rodzinnej firmy Luxów. (abstrakt oryginalny)

EN

The article presents the history of pipe organ building in Lądek-Zdrój from the 18th to 20th century. It is based on the research in the state and church archives. First pipe organ builders in Lądek-Zdrój were Johann Jung (died 1724) and Anton Jung (died 1742). In the 1730s Sebastian Staudinger also lived in town and later moved to Andělská Hora in Austian Silesia. Traugott Wünsche (died 1884) settled in Lądek-Zdrój about 1865. The most famous pipe organ builders were Franz Lux (died 1896) and his son Joseph (died 1926) who made many instruments for the churches in Kłodzko Land. The last organ builder was Georg Zimmer (died 1940) who only repaired old instruments. The reconstruction of biographies of pipe organ builders enabled us to correct the lists of their works. It also shed some light on the story of the Lux family pipe organ building company. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kultura; Sztuka; Historia

EN

Culture; Art; History

• Czasopismo: Gospodarka, Rynek, Edukacja
• Rocznik: 2016
• Tom: 17
• Numer: nr 1
• Strony: 51--56

Twórcy

autor

Marcin Dziedzic

• Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu

Bibliografia

• Bator M., Zakład organmistrzowski Josepha i Franza Luxów z Lądka-Zdroju i ich dzieła jako przykład ewolucji estetyki i rzemiosła, "Zeszyty Muzeum Ziemi Kłodzkiej", t. 11 (2011), s. 91-102.
• Burgemeister L., Der Orgelbau in Schlesien, Frankfurt am Main 1973.
• Czacharowski L., Organmistrzowie śląscy i śląskie firmy organowe działające w Wielkim Księstwie Poznańskim, [w:] Organy na Śląsku II, red. J. Gembalski, Katowice 2000, s. 227-298.
• Hauck R., Bad Landeck/Schlesien. Bilder aus einer deutschen Stadt, Leimen/Heidelberg 1973.
• Indra B., Houslařství a varhanářství v oblastí Jeseniků v 17.-19. století, "Časopis Slezského muzea - serie B", t. 17 (1968), s. 24-41.
• Kögler J., Die Chroniken der Grafschaft Glatz, Bd. 3, Die Chroniken der Dörfer, Pfarreien und Grundherrschaften des Altkreises Glatz, Hrsg. D. Pohl, Köln 1998.
• Kögler J., Die Chroniken der Grafschaft Glatz, Bd. 4, Die Chroniken der Dörfer, Pfarreien und Herrschaften des Kreises Habelschwerdt, Hrsg. D. Pohl, Köln 2001.
• Krause W., Grundriss eines Lexikons bildender Künstler und Kunsthandwerker in Oberschlesien, Bd. 1, Oppeln 1933.
• Lexikon norddeutscher Orgelbauer, Bd. 2, Sachsen und Umgebung, Hrsg. von W. Hackel, U. Pape unter Mitarbeit von W.J. Brylla, H. Fischer und T. Horak, Berlin 2012.
• Prasał A., Meldebogen für Orgeln z 1944 r - unikalne źródło do dziejów budownictwa organowego w dawnym hrabstwie kłodzkim, [w:] Śląskie organy III, Opole 2013, s. 9-35.
• Prasał A., Organy w kościołach dekanatu Bystrzyca Kłodzka, Lublin 2013.
• Sehnal J., Barokní varhanářství na Moravě, t. 1, Varhanáří, Brno 2003.
• Sehnal J., Rod varhanářů Staudingrů z Andělské Hory, "Severní Morava", svazek 36 (1978), s. 39-49.
• Ulke K., Gesammelte Nachrichten von Frankenstein und dessen Umgegend, Frankenstein 1829.