Niedozwolone postanowienia umowne w obrocie ubezpieczeniowym - analiza klauzul abuzywnych dotyczących zwrotu kosztów za wynajem auta zastępczego na podstawie decyzji prezesa UOKIK

• Autorzy: Marta Karpińska

Warianty tytułu

Prohibited Covenants in Insurance - an Analysis of Abusive Clauses Relating to Reimbursement for Renting a Car Based on the UOKIK's Chairman's Decisions

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Instytucja niedozwolonych postanowień umownych, dzięki rozszerzonej skuteczności wpisu do rejestru klauzul niedozwolonych, stanowi efektywne narzędzie walki z praktykami naruszającymi interesy konsumentów. Zapewnienie skutecznej ochrony ma szczególne znaczenie w wypadku osób trzecich, takich jak poszkodowany, które bez interwencji UOKIK nie miałyby wpływu na kształtowanie swoich uprawnień. W artykule przeanalizowano klauzule abuzywne wskazane w wyroku SOKIK w Warszawie z grudnia 2013 roku podtrzymującym decyzję Prezesa UOKIK nakładającą na zakład ubezpieczeń PZU S.A. karę za stosowanie w umowach ubezpieczenia niedozwolonych postanowień umownych. Wspomniane klauzule dotyczyły niekorzystnej dla klienta procedury zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego poszkodowanym, których auto doznało uszkodzenia w wyniku kolizji. Autorka postawiła i uzasadniła trzy tezy. Po pierwsze - poszkodowanemu należy przyznać status konsumenta, co umożliwia zastosowanie regulacji przewidzianych do ochrony konsumenta przed praktykami naruszającymi zbiorowe interesy oraz potencjalną interwencję UOKIK. Po drugie - utrata możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu jest szkodą majątkową. Po trzecie - w przypadku wynajmu samochodu zastępczego zwrot kosztów powinien dotyczyć rzeczywistego okresu, w którym poszkodowany nie może korzystać z uszkodzonego pojazdu, a nie tylko technologicznego okresu naprawy. Warto zauważyć, że przyjęcie przez UOKIK i SN wykładni prokonsumenckiej może spowodować znaczny napływ pozwów od poszkodowanych konsumentów domagających się od zakładów ubezpieczeniowych zwrotu kosztów wynajmu samochodu zastępczego. (abstrakt oryginalny)

EN

The introduction of prohibited covenants, thanks to the widened scope of the register of prohibited clauses constitutes an effective tool to combat practitioners denying the interests of consumers. Ensuring effective protection is especially important in case of third parties, meaning that the injured party which would not have any influence on the shaping of its entitlements without the UOKIK intervention. The author has analyzed prohibited covenants indicated in the SOKIK sentence handed down in Warsaw in December 2013 by the UOKIK Chairman on the insurance company PZU S.A. supporting the decision to impose a penalty for applying prohibited clauses in insurance contracts The clauses concerned the disadvantageous procedure to the customer of the repayment of costs for the hire of a substitute car for the injured parties and the damage which the car experienced as the result of a collision. The author has presented and justified three theses. Firstly - one should grant the injured party the status of the consumer which enables the application of the regulations intended for consumer protection before the application of negative collective interests and potential UOKIK intervention. Secondly - the loss of the possibility of use of the damaged vehicle is a damage to property. Thirdly - in case of the lease of a substitute car the reimbursement of costs should concern the actual period, in which the injured party cannot use the damaged vehicle, rather than only the period taken for the repair . It is worthwhile noticing that the acceptance by UOKIK and SN the pro-consumer interpretation can cause a significant inflow of claims from injured consumers demanding from the insurance company the repayment of the cost of the substitute hired car. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konsument; Motoryzacja; Ubezpieczenia; Klauzule abuzywne

EN

Consumer; Motorization; Insurances; Abusive clauses

• Czasopismo: Studia Oeconomica Posnaniensia
• Rocznik: 2015
• Tom: 3
• Numer: nr 12
• Strony: 88--101

Twórcy

autor

Marta Karpińska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• Bednarek, M., 2005, Wzorce umów w prawie polskim, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s.165.
• Decyzja Prezesa UOKIK nr RPZ 30/2011 z dnia 18 listopada 2011 r., Wyrok SO w Warszawie (nieprawomocny) z dnia 2 grudnia 2013 r., sygn. XVII Ama 33/12.
• Decyzja Prezesa UOKIK nr RPZ 31/2011 z dnia 18 listopada 2011 r., Wyrok SO w Warszawie sygn. XVII Ama 35/12 z dnia 30 października 2013 r.
• Dyrektywa 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 maja 2005 r. dotycząca nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniająca dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady ("Dyrektywa o nieuczciwych praktykach handlowych").
• Dyrektywa Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, Dz.Urz. WE L 95/29 z 21.04.1993.
• Dyrektywa Rady 98/27/WE z dnia 19 maja 1998 r. o nakazach zaprzestania szkodliwych praktyk w celu ochrony interesów konsumentów, OJ L 166 z 11.06.1998.
• Gnela, B., 2012, Uwagi o kodeksowej definicji konsumenta oraz jej zgodności z prawem unijnym, w: Jagielska, M., Rott-Pietrzyk, E., Wiewiórska-Domagalska, A. (red.), Kierunki rozwoju europejskiego prawa prywatnego. Wpływ europejskiego prawa konsumenckiego na prawo krajowe, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s. 182-184.
• Informacja prasowa Rzecznika Prasowego UOKIK z dnia 2 grudnia 2013 r., http:// www.uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=10728.
• Jagielska, M., 2000, Nowelizacja Kodeksu cywilnego: kontrola umów i wzorców umownych,, MoP, nr 11, s. 1192.
• Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U., nr 78, poz. 483 ze zm.
• Kowalewski, E., 2002, Istota ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, Prawo Asekuracyjne, nr 3, s. 7.
• Lemkowski, M., 2002, Materialna ochrona konsumenta, Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny nr 3, s. 92.
• Łętowska, E., 2001, Ochrona niektórych praw konsumentów, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s. 112.
• Łętowska, E., 2005, Nieuczciwe klauzule w prawie umów konsumenckich, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s. 1.
• Łętowska, E. (red.), 2013, Prawo zobowiązań - część ogólna. System Prawa Prywatnego. t. 5, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s. 315.
• Matys, J., 2004, Szkoda na osobie - uwagi na tle art.444 k.c., Monitor Prawniczy, nr 10, s. 459.
• Młynarski, T., 2012, Status poszkodowanego dochodzącego roszczeń odszkodowawczych z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w świetle definicji pojęcia "konsument", Rozprawy Ubezpieczeniowe, nr 13 (2), s. 495.
• Olejniczak, A., 2010, w: Kidyba, A. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. III. Zobowiązania - część ogólna, Wolters Kluwer business, Warszawa, s. 386.
• Orlicki, M., 2011, Ubezpieczenia obowiązkowe, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s.298.
• Pietrzykowski, K. (red.), 2013, Kodeks cywilny. Komentarz do art. 1-449 10 , t. I, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s.492.
• Postanowienie SA w Szczecinie z dnia 28 sierpnia 2012 r., I ACz 399/12, LEX, nr 1216402.
• Raczyński, A., 2011, Materialnoprawne i procesowe aspekty realizacji roszczeń objętych ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej, Rozprawy Ubezpieczeniowe, nr 11(2), s. 21.
• Radwański, Z. (red.), 2008, System Prawa Prywatnego. Prawo cywilne - część ogólna, Warszawa.
• Radwański, Z., 2009, Prawo cywilne - część ogólna, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s. 213-215.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 19 lipca 2000 r. o wzorze rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, Dz.U. nr 62, poz. 723.
• Skory, M., 2005, Klauzule abuzywne w polskim prawie ochrony konsumenta, Zakamycze, s. 124.
• Sprawozdanie z działalności UOKIK 2012, 2013, Warszawa, http://www.uokik.gov. pl/sprawozdania_z_dzialalnosci_urzedu.php, s. 26.
• Szczurowski, T., 2012, Odszkodowanie za utratę możliwości korzystania z uszkodzonego pojazdu - glosa - III CZP 5/1, Monitor Prawniczy, nr 9, s. 497.
• Śmigiel, M., 2000, Wzorce umów jako czynniki kształtujące stosunki prawne , w: Gniewek, E., Księga pamiątkowa ku czci prof. A. Kleina, Kraków, s. 360.
• Uchwała SN z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28.
• Ustawa o ochronie konkurencji konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r. ze zm., Dz.U. nr 50, poz. 331.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. ze zm. - Kodeks cywilny, Dz.U. nr 16, poz. 93.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 8 maja 2007 r. VI ACa 65/07, LEX nr 1120280.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 6 marca 2013 r., VI ACa 1241/12, LEX nr 1322083.
• Wyrok SA VI ACa 1096/12 z dnia 17 kwietnia 2013 r., LEX nr 1335762.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 10 maja 2013 r., sygn. VI ACa 1479/12, LEX nr 1335771.
• Wyrok SA w Warszawie z dnia 21 maja 2013 r., sygn. VI ACa 1508/12, LEX nr 1342420.
• Wyrok SO w Warszawie z dnia 30 października 2013 r., sygn. XVII Ama 35/12. Wyrok SO w Warszawie z dnia 2 grudnia 2013 r. (nieprawomocny) sygn. XVII Ama 33/12.

Identyfikatory

DOI

10.18559/SOEP.2015.12.6