PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2016 | nr 1 | 81--98
Tytuł artykułu

Zasada aequitas a orzecznictwo podatkowe sądownictwa administracyjnego

Treść / Zawartość
Warianty tytułu
The Principle of Aequitas and the Tax Jurisdiction of the Administrative Courts
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Z opodatkowaniem wiążą się nie tylko złożone problemy prawne, lecz także etyczne. Uwidaczniają się one w procesie stosowania przepisów prawa. Zdarza się, że prawo podatkowe przeradza się w swoje przeciwieństwo, gdy rygoryzm w wykonywaniu litery prawa przestaje się liczyć z kontekstem społecznym. Właśnie wtedy, z uwagi na złośliwe tłumaczenie prawa (Cyceron), szczególna rola przypada sędziom sądu administracyjnego. Ochrona przed bezprawnym działaniem organów podatkowych wynika z wysokiej wiedzy interpretacyjnej sędziów, sędziowskiej dociekliwości i wnikliwości, moralnej wrażliwości sędziów na prawo, solidności kontroli instancyjnej. Pojawia się też problem relacji norm etycznych wywodzących się z wartości aksjologicznych do norm prawnych. Te relacje są następujące: normy prawne powinny posiadać legitymację aksjologiczną, natomiast normy etyczne legitymacji jurydycznej nie potrzebują. A to oznacza, że niesporne wartości aksjologiczne (dobro, godność, sprawiedliwość, równość, wolność) obowiązują niezależnie od umownie przyjętych w danym czasie konwencji stanowienia prawa. Zawsze więc stają się częścią systemu prawa w państwie. Prawo pozytywne jest wynikiem kompromisu sił politycznych i sił społecznych, które w życiu publicznym odgrywają istotną, ważną rolę. Dlatego też prawo pozytywne nie może być pełnym odbiciem uniwersalnych wartości aksjologicznych. I stąd właśnie pochodzą różnice zakresów pomiędzy obowiązującym systemem prawa a systemem norm etycznych wynikających z uniwersalnych wartości aksjologicznych. (abstrakt oryginalny)
EN
Taxation is not only associated with complex legal problems but also with ethical ones which become apparent in the process of applying legal regulations. When the rigorous application of the letter of the law ignores the social context taxation law degenerates into its opposite. In such situations, owing to malicious legal explanations (Cicero), a vital role is played by the judges of the administrative courts. Protection against the unlawful actions of tax institutions derives from the great interpretative knowledge of the judges, their inquisitiveness and insight, their moral sensitivity to legal issues as well as the soundness of the control processes of the courts. The problem arises here of the relationship between ethical norms which derive from axiological values and legal norms. This relationship can be defined as follows: legal norms ought to have axiological legitimacy but ethical norms do not require judicial legitimacy. This means that undisputed axiological values (such as good, dignity, justice, equality, freedom) are valid independently of the legal conventions of law making applying at a given time. They are always incorporated into the legal system of a state. Positive law is a consequence of a compromise between the political and social forces which play an important and vital role in public life. This is why positive law cannot be a full reflection of universal axiological values. This explains why there are differences of scope between the legal system in force and the system of ethical norms which derive from universal axiological values. (original abstract)
Rocznik
Numer
Strony
81--98
Opis fizyczny
Twórcy
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Bibliografia
  • A. Gomułowicz, Aspekt prawotwórczy sądownictwa administracyjnego, Warszawa 2008.
  • A. Gomułowicz, Podatki a etyka, Warszawa 2013.
  • A. Gomułowicz, Sędzia a "poprawianie" prawa - zasadnicze dylematy, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2012, nr 1 (40).
  • A. Krokiewicz, Sokrates, Warszawa 1958.
  • A. Mudrecki, Prawo strony do rzetelnego procesu przed sądami administracyjnymi, "Zaszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2007, nr 3.
  • A. Murecki, Działalność uchwałodawcza Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach podatkowych, w: J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc (red.), Podatkowe i niepodatkowe źródła finansowania zadań publicznych, Lublin 2007.
  • Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, w: idem, Dzieła wszystkie, t. 5, Warszawa 2000.
  • B. Czech, Wykładnia praw i niezawisłość sędziowska a zdrowy rozsądek (zagadnienia wybrane), w: J. Gudowski, K. Witz (red.), Aurea praxis aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora T. Erecińskiego, t. 2, Warszawa 2011.
  • B. Dauter, Zarys metodyki pracy sędziego sądu administracyjnego, Warszawa 2008.
  • C. Kosikowski, Podatki. Problem władzy publicznej i podatników, Warszawa 2007.
  • C. Znamierowski, Oceny i normy, Warszawa 1957.
  • C. Znamierowski, Prolegomena do nauki o państwie, Warszawa 1947.
  • C. Znamierowski, Rozważania wstępne o moralności i prawie, Warszawa 1964.
  • D. Lyons, Etyka i rządy prawa, Warszawa 2000.
  • E. Łętowska, Dekalog dobrego sędziego, w: Ł. Bojarski, Sprawny sąd. Zbiór dobrych praktyk, Warszawa 2008.
  • E. Łętowska, K. Pawłowski, O prawie i mitach, Warszawa 2013.
  • E. Łętowska, Trudności w przyswajaniu w Polsce praktyki państwa prawa, w: S. Wronkowska (red.), Zasada demokratycznego państwa prawnego w Konstytucji RP, Warszawa 2006.
  • E. Waliszewska, Św. Iwo patron prawników, Poznań 2003.
  • I. Krońska, Sokrates, Warszawa 1985.
  • J. Finnis, Prawo naturalne i uprawnienie naturalne, Warszawa 2001.
  • J. Małecki, Aequum et bonum est lex legum (sędzia podatkowy a ustawa), w: W. Miemiec (red.), Stanowienie i stosowanie prawa podatkowego. Księga jubileuszowa prof. R. Mastalskiego, Wrocław 2009.
  • J. Małecki, Lex falsa lex non est?, w: Ex iniuria non oritur ius. Księga jubileuszowa ku czci prof. W. Łączkowskiego, red. A. Gomułowicz, J. Małecki, Poznań 2003.
  • J. Małecki, Obowiązek podatkowy a godność podatnika, w: S. Fundowicz, F. Rymarz, A. Gomułowicz (red.), Prawość i godność. Księga Pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin Prof. Wojciecha Łączkowskiego, Lublin 2003.
  • J. Potrzeszcz, Immanuela Kanta i Matthiasa Mahlmanna próba humanistycznego uzasadnienia godności człowieka, w: A. Dębiński (red.), Abiit, non obiit. Księga poświęcona pamięci Księdza Profesora Antoniego Kościa SVD, Lublin 2013.
  • J. Raz, Autorytet prawa, Warszawa 2000.
  • J. Trzciński, Bezpośrednie stosowanie zasad naczelnych Konstytucji przez sądy administracyjne, w: A. Bałaban, P. Mijal (red.), Zasady naczelne Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., Szczecin 2011.
  • J. Trzciński, O znaczeniu Konstytucji jako ustawy zasadniczej państwa, "Zeszyty Naukowe Sądu Administracyjnego" 2010, nr 5-6.
  • J. Trzciński, Prawotwórcza funkcja sądów, w: B. Banaszak, M. Jabłoński, S. Jarosz-Żuchowska (red.), Prawo w służbie państwa i społeczeństwa. Prace dedykowane prof. K. Działosze z okazji 80. urodzin, Wrocław 2012.
  • J.M. Kelly, Historia zachodniej teorii prawa, Kraków 2006.
  • K. Kumaniecki, Cyceron i jego współcześni, Warszawa 1950.
  • K. Sójka-Zielińska, Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, Warszawa 2012.
  • M. Kordela, Kategoria norm, zasad oraz wartości prawnych. Uwagi metodologiczne w związku z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, "Przegląd Sejmowy" 2009, nr 5.
  • M. Kordela, Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne, Poznań 2012.
  • M. Zirk-Sadowski, Problem nowości normatywnej, "Studia Prawno-Ekonomiczne" 1979, nr 22.
  • Marcus Tullius Cicero, O powinnościach, w: idem, Pisma filozoficzne, t. 2: O państwie. O prawach. O powinnościach. O cnotach, tłum. W. Kornatowski, Kraków 1960.
  • Marcus Tullius Cicero, O prawach, w: idem, Pisma filozoficzne, t. 2.
  • N. Gajl, Teorie podatkowe w świecie, Warszawa 1972.
  • P. Rybicki, Arystoteles. Początki i podstawy nauki o społeczeństwie, Warszawa 1964.
  • P. Tuleja, Klauzula państwa prawnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Kontynuacja czy zmiana?, w: K. Skotnicki (red.), Demokratyczne państwo prawne w teorii i praktyce w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Łódź 2010.
  • P.H. Holbach, Etokracja, Warszawa 1979.
  • Postanowienie NSA z 10 lipca 2013 r., I FSK 1133/13.
  • Postanowienie NSA z 22 lutego 2008 r., II FZ 60/08.
  • Postanowienie NSA z 25 stycznia 2008 r., II FZ 646/07.
  • R. Hauser, J. Trzciński, O formach kontroli konstytucyjności prawa przez sądy, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 70, 2008, z. 2.
  • R. Hauser, J. Trzciński, Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa 2008.
  • R. Tokarczyk, Etyka prawnicza, Warszawa 2007.
  • S.J. Karolak, Sprawiedliwość. Sens prawa, Warszawa 2007.
  • S.J. Karolak, Sprawiedliwość. Sens prawa. Eseje, Kraków 2005.
  • T. Romer, M. Najda, Etyka dla sędziów, Warszawa 2007.
  • Uchwała NSA z 16 stycznia 2012 r., II FPS 1/11.
  • Uchwała TK z 17 marca 1993 r., W 16/92.
  • Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych oraz o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania, Dz. U. 1992, Nr 21, poz. 86 ze zm.
  • Ustawa z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. 2002, Nr 153, poz. 1270 ze zm.
  • Uzasadnienia wyroku NSA z 29 września 2010 r., II FSK 777/09.
  • W. Lang, Aksjologia prawa, w: B. Czech (red.), Filozofia prawa a tworzenie i stosowanie prawa, Katowice 1992.
  • W. Lang, Prawo i moralność, Warszawa 1989.
  • W. Łączkowski, Aksjologiczne podstawy praworządności, w: J. Chaciński, H. Cioch, A. Dębiński (red.), Iustitia civitatis fundamentum. Księga pamiątkowa wydana ku czci prof. W. Chrzanowskiego, Lublin 2002.
  • W. Łączkowski, Aksjologiczne problemy stosowania prawa, "Roczniki Nauk Prawnych KUL" 3, 1993.
  • W. Łączkowski, Prawo naturalne a prawo stanowione, "Ethos" 1999, nr 45-46.
  • W. Łączkowski, Są wartości wyższe niż prawo, w: M. Libicki (red.), Cywilizacja u progu trzeciego tysiąclecia. Konstatacje i przestrogi, Poznań 2003.
  • W. Łączkowski, Spór o wartości konstytucyjne, w: F. Rymarz, A. Jankiewicz (red.), Trybunał Konstytucyjny. Księga XV-lecia, Warszawa 2001.
  • W. Łączkowski, Wymiar sprawiedliwości a stosowanie prawa, w: A. Dębiński, A. Grześkowiak, K. Wiak (red.), Ius et lex. Księga jubileuszowa ku czci prof. A. Strzembosza, Lublin 2002.
  • W. Wołodkiewicz (red.), Łacińskie inskrypcje na kolumnach Sądu Najwyższego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2001.
  • Wyrok NSA z 16 kwietnia 2013 r., II FSK 410/11.
  • Wyrok NSA z 29 września 2010 r., II FSK 777/09.
  • Wyrok NSA z 6 maja 2009 r., II FSK 1794/08.
  • Wyrok TK z 20 lipca 2004 r., SK 19/02, OTK ZU, 2004, nr 7/A, poz. 67.
  • Wyrok TK z 24 czerwca 1998 r., K 3/98, OTK ZU 1998, nr 4, poz. 52.
  • Wyrok WSA w Gliwicach z 10 grudnia 2008 r., I SA/GL 891/08.
  • Wyrok WSA w Rzeszowie z 25 listopada 2010 r., I SA/Rz 600/10.
  • Z. Kmieciak, Precedens sądowy - istota i znaczenie, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2011, nr 5.
  • Z. Kmieciak, Procesowe gwarancje ochrony interesu podatnika, "Przegląd Podatkowy" 2000, nr 1.
  • Z. Kmieciak, Standardy ochrony praw jednostki w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego" 2010, nr 5-6.
  • Z. Tabor, T. Pietrzykowski, Bezstronność jako pojęcie prawne, w: Prawo a wartość. Księga Jubileuszowa profesora Józefa Nowaka, Kraków 2003.
  • Z. Ziembiński, Analiza pojęcia czynu, Warszawa 1972.
  • Z. Ziembiński, O pojmowaniu sprawiedliwości, Lublin 1992.
  • Z. Ziembiński, O stanowieniu i obowiązywaniu prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1995.
  • Z. Ziembiński, Podstawy nauki o moralności, Poznań 1981.
  • Z. Ziembiński, Sprawiedliwość społeczna jako pojęcie prawne, Warszawa 1996.
  • Z. Ziembiński, Wstęp do aksjologii dla prawników, Warszawa 1990.
  • Z. Ziembiński, Zarys zagadnień etyki, Poznań-Toruń 1994.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171424568

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.