Analiza nierównowagi gospodarczej wybranych państw strefy euro przy wykorzystaniu modelu IS-LM-BP

• Autorzy: Henryk Bąk

Warianty tytułu

An analysis of economic imbalances in selected euro-area countries based on the IS-LM-BP model framework

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przedstawienie problemu nierównowagi gospodarczej w wybranych małych gospodarkach strefy euro (Grecji, Portugalii i Irlandii), a także Hiszpanii w okresie przed i po wprowadzeniu euro. Powyższe kraje szczególnie dotkliwie odczuły skutki kryzysu 2008+. W artykule przeanalizowano zarówno nierównowagę zewnętrzną w aspekcie realnym, rozumianą jako deficyt obrotów bieżących bilansu płatniczego oraz monetarnym, jako nierównowagę ogólną bilansu płatniczego, jak i nierównowagę wewnętrzną, oznaczającą występowanie nadmiernego bezrobocia. Do analizy powyższych zagadnień wykorzystano rozszerzoną wersję modelu IS-LM-BP (modelu Mundella-Fleminga), modelu rozszerzonego o linie równowagi obrotów bieżących bilansu płatniczego oraz potencjalnego produktu wskazującego na poziom optymalnego zatrudnienia siły roboczej. Sytuację gospodarczą analizowanych państw przedstawiono na tle pozycji Włoch, Niemiec i strefy euro (EA-12) wykorzystując w tym zakresie dane Eurostatu oraz analizy Komisji Europejskiej. Z dokonanej w artykule analizy wynika, że mała gospodarka rezygnująca ze stosowania własnej waluty, znajdująca się w stanie nierównowagi gospodarczej ma silnie ograniczone pole manewru w polityce makroekonomicznej. Zastosowanie ekspansywnej polityki fiskalnej w celu zlikwidowania nadmiernego bezrobocia prowadzi do pogłębienia deficytu obrotów bieżących bilansu płatniczego. Istotnym ograniczeniem w polityce makroekonomicznej jest brak możliwości wykorzystania polityki kursowej w celu wsparcia konkurencyjności międzynarodowej kraju. Państwa strefy euro dotknięte skutkami kryzysu, nie mogąc dokonać dewaluacji nominalnej wspólnej waluty, zmuszone zostały do zastosowania mechanizmu dewaluacji wewnętrznej. Mechanizm ten może zostać wykorzystany tylko doraźnie (krótkookresowo) ze względów na negatywny odbiór społeczny (ograniczenia o charakterze politycznym). Z powyższego wynika ogólny wniosek, że kraj wstępujący do unii monetarnej powinien zwracać szczególną uwagę na utrzymanie równowagi makroekonomicznej zarówno przed wejściem do unii, jak i w okresie po przyjęciu wspólnej waluty. (abstrakt oryginalny)

EN

This article examines the problem of economic imbalances in selected small economies in the euro area, specifically Greece, Portugal and Ireland. The analysis also covers Spain and is for a period before and after the introduction of the single European currency. These four countries have been hit particularly hard by the "2008+" crisis. In this article, three imbalances are subject to detailed analysis: an external imbalance in the sense of the current-account deficit, an external imbalance in monetary terms understood as the overall balance-of-payments deficit, and an internal imbalance based on excessive unemployment. These imbalances are modeled by means of an extended version of the IS-LM-BP (Mundell- Fleming) model. The model has been extended by introducing the current-account balance and the potential product line denoting the output level achieved by an economy running at its optimal employment level. The economic situation of the four studied countries is presented against those of Italy, Germany and the euro area (EA-12) as a whole based on Eurostat data and European Commission analyses. The conclusion from the model analysis is that by abandoning its own currency, a small economy in a state of economic imbalance has little room for maneuver in pursuing its own macroeconomic policy. The use of an expansionary fiscal policy aimed at reducing excessive unemployment leads to an increased current-account deficit. Another significant limitation in macroeconomic policy is the inability to use exchange rate policy to support the international competitiveness of the economy. In fact, the four eurozone countries hardest hit by the crisis were forced to use a mechanism of internal devaluation because they were unable to resort to a nominal devaluation of the common currency. The internal devaluation mechanism, however, may be only used temporarily due to its negative public perception (political restrictions). The conclusion is that a country joining the monetary union should pay particular attention to maintaining macroeconomic balances both before entering the union and after adopting the common currency. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Unia walutowa; Strefa euro; Polityka makroekonomiczna; Równowaga gospodarcza; Zewnętrzna równowaga płatnicza; Finanse publiczne

EN

Currency union; Eurozone; Macroeconomic policy; Economic equilibrium; External balance of payment; Public finance

• Czasopismo: Gospodarka Narodowa
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 2
• Strony: 25--57

Twórcy

autor

Henryk Bąk

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Acocella N. [2002], Zasady polityki gospodarczej. Wartości i metody analizy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Baird Ch. W. [1973], Macroeconomics. An Integration of Monetary, Search, and Income Theories, University of California, Los Angeles.
• Bąk H. [2013], Finanse publiczne Grecji w perspektywie długookresowej, w: Kryzys finansów publicznych, przyczyny, mechanizm, drogi wyjścia, red. L. Oręziak, D. Rosati, Uczelnia Łazarskiego, Warszawa.
• Bilski J. [2006], Międzynarodowy system walutowy. Kierunki ewolucji, PWE, Warszawa.
• Blanchard O. [2011], Makroekonomia, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa.
• Blaug M. [1994], Teoria ekonomii. Ujęcie retrospektywne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Burda M., Wypłosz Ch. [2013], Makroekonomia. Podręcznik Europejski, wyd. III zm., PWE, Warszawa.
• Dornbusch R., Fischer S., Startz R. [2011], Macroeconomics, Eleventh Ed., McGraw Hill, New York.
• EC [2011], Taxation trends in the European Union. Data for the EU Member States, Iceland and Norway.
• EC [2012], Statistical Annex of European Economy, Autumn.
• EC [2015a], European Economic Forecast, Autumn.
• EC [2015b], General Government Data. General Government Revenue, Expenditure, Balances and Gross Debt. Part I: Tables by country, Autumn.
• EC [2015c], Statistical Annex of European Economy, Autumn.
• EMI [1998], Convergence Report. Report required by Article 109j of the Treaty establishing the European Community, March.
• Feenstra R. C., Taylor A. M. [2012], International Economics, 2ed., Worth Publishers, New York.
• Fleming J. M. [1962], Domestic Financial Policies under Fixed and under Floating Exchange Rates, "IMF Staff Papers", vol. 9, no. 3, November.
• Frenkel M. [1984], Ausgewählte makroökonomische Modelle offener Volkswirtschaften, 3. Auflage, Verlag W. Surbir, St. Gallen.
• Frenkel M. [1993], Einführung in die Makroökonomik offener Volkswirtschaften, 2. Auflage, Verlag W. Surbir, St. Gallen.
• Gärtner M., Lutz M. [2004], Makroökonomik flexibler und fester Wechselkurse, Dritte, voll. überbearbeitete und erw. Auflage, Springer, Berlin - Heidelberg - New York.
• Gibson H. D. [1998], International Finance, Exchange Rates and Financial Flows in the International System, Longman, London - New York.
• Heubes J. [2001], Monetäre Aussenwirtschaftstheorie, F. Vahlen, München.
• Hicks J. R. [1937], Mr. Keynes and the "Classics": A Suggested Interpretation, "Econometrica", no. 2, April.
• IMF [2001], International Financial Statistics, May.
• IMF [2005], International Financial Statistics, February.
• IMF [2008], International Financial Statistics, November.
• Krajewska A. [2012], Podatki w Unii Europejskiej, PWE, Warszawa.
• Kwiatkowski E. [2002], Bezrobocie. Podstawy teoretyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kwiatkowski E. [2003], Kontrowersje teoretyczne wokół roli polityki makroekonomicznej w ograniczaniu bezrobocia, w: Polska transformacja: sukcesy i bariery - refleksje z okazji jubileuszu Profesora Jana Mujżela, kom. red.: M. Belka, S. Krajewski, E. Mączyńska, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Kwiatkowski E. [2005], Model IS-LM. Podsumowanie polityki ekonomicznej, w: Podstawy ekonomii, red. R. Milewski, E. Kwiatkowski, wyd. III, zm., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Lutkowski K. [1983], Współczesny międzynarodowy system walutowy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Marczewski K. [2015], Refleksje teoretyczne nad polityką stabilizacyjną, w: Dylematy polityki makroekonomicznej w warunkach kryzysu zadłużeniowego w Unii Europejskiej, red. P. Albiński, Z. Polański, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Marrewijk Ch. van [2007], International Economics. Theory, Application, and Policy, in cooperation with D. Ottens, S. Schueller, Oxford University Press, Oxford.
• Montiel P. J. [2012], Makroekonomia międzynarodowa, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Moritz K.-H., Stadtmann G. [1999], Monetäre Aussenwirtschaft, Kompaktstudium Wirtschaftswissenschaften, Band 15, F. Vahlen, München.
• Mundell R. A. [1961a], The International Disequilibrium System, "Kyklos", vol. 14, no. 2.
• Mundell R. A. [1961b], Flexible Exchange Rate and Employment Policy, "Canadian Journal of Economics and Political Science", vol. 27, November.
• Mundell R. A. [1962], The Appropriate Use of Monetary and Fiscal Policy, "IMF Staff Papers", vol. 9, March.
• Mundell R. A. [1963], Capital Mobility and Stabilization Policy under Fixed and Flexible Exchange Rates, "Canadian Journal of Economics and Political Science", vol. 29, no. 4, November.
• Pietrzykowski M. [2014], Polska na drodze do reformowanej strefy euro, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Polański Z. [2015], Otoczenie monetarne dla polityki zacieśnienia fiskalnego, w: Dylematy polityki makroekonomicznej w warunkach kryzysu zadłużeniowego w Unii Europejskiej, red. P. Albiński, Z. Polański, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
• Rosati D. [2013], Konsolidacja fiskalna a kryzys zadłużenia w strefie euro, w: Kryzys finansów publicznych, przyczyny, mechanizm, drogi wyjścia, red. L. Oręziak, D. Rosati, Uczelnia Łazarskiego, Warszawa.
• Rose K., Sauernheimer [1999], Theorie der Aussenwirtschaft, 13. Auflage, F. Vahlen, München.
• Sachs J. D., Larrain F. B. [1993], Macroeconomics In The Global Economy, Harvester Wheatsheaf, New York.
• Samuelson P. A. [1964], Volkswirtschaftslehre. Eine Einführung, Band I (przetłumaczone z V wyd. amerykańskiego z 1961 r. podręcznika Economics. An Introductory Analysis), Bund-Verlag, Köln.