"300 lat po wielkim skandalu". Wkład Bajki o pszczołach B. Mandeville'a do ekonomii

• Autorzy: Beata Rogowska

Warianty tytułu

"300 Years after the Big Scandal". The Contribution of the Bernard Mandeville'a's Fable of the Bees to Economics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W opracowaniu zaprezentowano niezwykle kontrowersyjną postać wybitnego merkantylisty B. Mandeville'a (1670-1733), która na trwałe wpisała się do historii nauk ekonomicznych. Celem jest analiza głównego dzieła tego autora o symbolicznym tytule Bajka o pszczołach. Przywary osobiste korzyścią ogółu przez pryzmat wpływu na ekonomię ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju tej nauki i szerokiego spektrum nauk społecznych. Głównym kryterium wyboru tematu stała się 300. rocznica publikacji tej pracy oraz swoista luka w polskiej literaturze ekonomicznej. W artykule przedstawiono wybrane koncepcje B. Mandeville'a na tle "Wielkiego Skandalu", który obnażył społeczno-gospodarczą i polityczną rzeczywistość ówczesnego świata. Analiza ma charakter wielowątkowy poprzez ukazanie metodologicznych podstaw twórczości B. Mandeville'a, rolę i znaczenie państwa w gospodarce, konstrukcję człowieka ekonomicznego, koncepcję ładu społeczno-gospodarczego, budowę społeczeństwa oraz sposób postrzegania przez niego etyki i aksjologii, a wszystko to na tle sporu, któremu ton nadali sami ekonomiści - lesseferyzm contra interwencjonizm państwowy. To pokazuje bogactwo zagadnień społeczno- ekonomicznych, których B. Mandeville nie zawahał się podjąć. W opracowaniu skoncentrowano się na ukazaniu wielu twarzy B. Mandeville'a także w kontekście stosowanych przez niego założeń metodologicznych. W tym również wyeksponowano sposób odbioru jego najważniejszych tez przez wybranych ekonomistów. Sprowadza się to do pytania o aktualność problemów podejmowanych przez B. Mandeville'a na styku ekonomii, polityki i społeczeństwa. (abstrakt oryginalny)

EN

The aim of this study is to analyze B. Mandeville's "Fable of the Bees: or, Private Vices, Public Benefits" through the prism of its impact on economics, with particular emphasis on the development of this science and the broad spectrum of the social sciences. The main selection criterion is the 300th anniversary of the publication of this work and sparse interest in his work in Poland, as evidenced by the condition of economic literature in this country. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ekonomia; Nauki ekonomiczne; Ład społeczno-gospodarczy; Polityka; Społeczeństwo

EN

Economics; Economic sciences; Social-economic order; Politics; Society

• Czasopismo: Kwartalnik Historii Myśli Ekonomicznej / Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 1
• Strony: 85--112

Twórcy

autor

Beata Rogowska

Bibliografia

• Barwicka-Tylek L, Malczewski ]., Historia myśli ustrojowo-społecznej, Wolters Kluwer, Warszawa 2009.
• Becker H., Barnes H.E., Rozwój myśli społecznej od wiedzy ludowej do socjologii, KiW 1965.
• Berg M., Eger E., Luxury in the Eighteenth Century: Debates, Desires and Delectable Goods, Basingstoke, Palgrave 2002.
• Betham }., Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa, PWN, Kraków 1958.
• Bianchi M., How to Learn Sociality: True and False Solutions to Mandevilles Problem, "History of Political Economy" 1993, no. 25.
• Bick A., Bernard Mandeville and the Economy of the Dutch, "Erasmus Journal for Philosophy and Economics" 2008, vol. 1.
• Bitner I., Homo oeconomicus,SWSPiZ, Łódź 2009.
• Block W, Defending and Undefending, Mises Institute, Alabama, 2008.
• Bockenforde E.W., Państwo prawa w jednoczącej się Europie, PAN, Warszawa 2000.
• Borkowska-Nowak M., Racjonalność decyzji politycznych. Utarte ścieżki nowe pomysły, KUL, Lublin 2012.
• Bowles S., Microeconomics: Behavior, Institutions and Evolution, 2006.
• Chaunu P" Cywilizacja Oświecenia,Warszawa 1971.
• Chodorowski J" Adam Smith (1723-1790). Życie i dzieło autora "Badań nad naturą i przyczynami bogactwa narodów", Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
• Collinson D., Pięćdziesięciu wielkich filozofów, Zysk i S-ka, Warszawa 1987.
• Dekker R., Private Vice, Public Virtues Revisited the Dutch Backround ofBernand Mandeville, "History of European Ideas", 1992, vol. 14, no 4.
• Elementy teorii wyboru społecznego, red. G. Lisowski, Scholar, Warszawa 2011.
• Fanfani A., Historia doktryn ekonomicznych, Londyn 1965.
• Frauenglas E" Mandeville,Gebethner i Wolff, Warszawa 1953.
• Fukuyama F" Budowanie państwa, Rebis, Poznań 2005.
• Goldsmith M.M., Mandeville and the Spirit of Capitalism, "The Journal of British Studies" 1977, vol. 17, no. 1.
• Goldsmith, M.M., Private Vices, Public Benefits: Bernard Mandevilles Social and Political Thought, Cambridge University Press 1985.
• Grabska A. et al., Ład gospodarczy a współczesna ekonomia,Warszawa 2014.
• Hayek von F.A., Indywidualizm i porządek ekonomiczny, Znak, Kraków 1998.
• Hayek von F.A., Studies in Philosophy and Economics, Routledge and Kegan Paul, London 1967.
• Hayek von F.A., Law, Legislation and Liberty, University of Chicago Press, Chicago 1973.
• Hayek von F. A., Ihe Fatal Conceit. The Errors of Socialism, The University of Chicago Press, Chicago 1988.
• Hayek von F. A., The Trend of Economic Thinking: Essays on Political Economists and Economic History, Routledge, London 1991.
• Heat E.H., /. Martin Stafford. Private Vices, Publick Benefits? The Contemporary Re-ception of Bernard Mandeville. Critical Study, "Hume Studies" 1999, vol. 25.
• Heilbroner R.L., Wielcy ekonomiści. Czasy - życie - idee, PWE, Warszawa 1993.
• Hobbes T" Lewiatan, cz. II., PWN, Warszawa 1954.
• Hosle V., Ethics and Economics, or How Much Egoism Does Modern Capitalism Need? Machiavelli 's, Mandeville's and Malthus New Insight and Its Challenges, "Crisis in a Global Economy. Re-planning the Journey Pontifical Academy of Social Sciences" vol. 16.
• Hundert E.J., The Enlightenment's Fable, Bernard Mandeville and the Discovery of Society, Cambridge University Press 2005.
• Justyńska J., Juszyński J., Historia myśli socjologiczno-ekonomicznej, Wolters Kluwer, Warszawa 2012.
• Justyński J., Historia doktryn polityczno-prawnych, Toruń 2000.
• Kaye F.B., Introduction,w: B. Mandeville, The Fable of the Bees: or, Private Vices, Publick Benefits(komentarz krytyczny, historyczny i wyjaśnienie F.B. Kaye), vol. 1 &vol. 2., Oxford at the Clarendon Press, 1924, http://oll.libertyfund.org/EBooks/ Mandeville_0014.01 .pdf.
• Keynes J.M., Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, PWN, Warszawa 2003.
• Klimczak B., Etyka gospodarcza, AE, Wrocław 2006.
• Koslowski R, Principal of Political Economy,Kluwer Academic Publisher, 2001.
• Kot M., Ku stochastycznemu paradygmatowi ekonomii dobrobytu, Impuls, Kraków 2012.
• Kwaśnicki W., Ekonomia ewolucyjna - alternatywne spojrzenie na proces rozwoju gospodarczego, "Gospodarka Narodowa" 1996, no. 10.
• Kwaśnicki W, Historia myśli liberalnej, PWE, Warszawa 2000.
• Lagueux M., Was Keynes a Liberal and an Individualist? Or Keynes reader of Mande-ville,"Cahiers deconomie politique" 1998.
• Landreth H" Collander D.C., Historia myśli ekonomicznej, PWN, Warszawa 1998.
• Landreth, H" The Economic Thought of Bernard Mandeville, "History of Political Economy" 1975, vol. 7.
• Lipiński E" Historia powszechnej myśli ekonomicznej do roku 1870, PWN, Warszawa 1981.
• Mandeville B" A Letter to Dion. Augustan Reprint Society, University of California, Berkeley 1953, www.gutenberg.org/files/29478/29478-h/29478-html.
• Mandeville B., Bajka o pszczołach, PWN, Warszawa 1957.
• Margalit E.U., Invisible-hand Explanations, "Synthese" 1978, no. 39.
• Marx K., Capital, Random House, New York 1906.
• Maślak E" Paradygmat ekonomii ewolucyjnej, "Gospodarka narodowa" 2000, no. 1-2.
• Noga M" Racjonalność gospodarowania a logika monetarystyczno-liberalna we współ-czesnej ekonomii,http://www.pte.p1/pliki/0/247/nogam.pdf.
• Ossowska M" Myśl moralna oświecenia angielskiego, PWN, Warszawa 1966.
• Piotrowski R" Od materii świata do materii państwa,Universitas, Kraków 2000.
• Pogonowska, B., Elementy etyki gospodarki rynkowej, PWE, Warszawa 2000.
• Polanyi K., Wielka transformacja, PWN, Warszawa 2010.
• Prendergast R., Knowledge, Innovation and Emulation in the Evolutionary Thought of Bernard Mandeville, "Cambridge Political Economy Society" 2014.
• Primer I., Mandeville Studies: New Explorations in the Art and Thought of Dr. Bernard Mandeville, Martinus Nijhoff, Hague 1975.
• Prior Ch.W., Selected Bibliography: Bernard Mandeville (1670-1733), Cambridge University Press 2004, http://andromeda.rutgers.edu/~jlynch/C18/biblio/mandeville. html.
• Ratajczak M., Współczesne teorie ekonomiczne, Poznań 2012.
• Rifkin J., Europejskie marzenie, Media Lazar, Warszawa 2005.
• Robbins L., A History of Economic Thought, Princeton Univerisity Press 1998.
• Robertson J.M., Pioneer Humanists, Watts, London 1907.
• Robinson J., Economic Philosophy, Aldine Pub. Co., Chicago 1963.
• Rosenberg N., Mandeville and Laissez-Faire, "Journal of the History of Ideas" 1983, no. 24.
• Rutledge L.C., The Fable of the Bees by Bernard Mandeville (1670-1733) and Its Influence in Literature and Economic Theory, "American Entomologist" 2006, vol. 52, no. 3.
• Schneider L., Paradox of Society, The Work of Bernard Mandeville, Transaction Publishers 1990.
• Sedlacek T., Ekonomia dobra i zła,Studio Emka, Warszawa 2012.
• Skarbek E.C., Hayek and the Early Foundations of Spontaneous Order, Conference 2012.
• Smith A., Teoria uczuć moralnych,BKF, PWN, Warszawa 1989.
• Speck W. A., Bernard Mandeville and the Middlesex Grand Jury, "Eighteenth-Century Studies" 1978, no. 3.
• Stankiewicz W, Historia myśli ekonomicznej,PWE, Warszawa 1998.
• Szacki J., Historia myśli socjologicznej, PWN, Warszawa 2002.
• Szarzeć K" Racjonalny podmiot gospodarczy w klasycznej myśli ekonomicznej i jej współczesnych kontynuacjach, PTE, Warszawa 2001.
• Szpak J., Historia gospodarcza powszechna, Warszawa 2007.
• Tzotzes S" The "Body Politic" Project:A Political Economy Reading of Bernard Man-deville, Second International Conference in Political Economy the International Initiative for Promoting Political Economy (IIPPE), may 2011.
• Uden L" Methodological Individualism: Background, History, and Meaning,Routledge, London 2002.
• Viner J., Introduction to Bernard Mandeville,w: B. Mandeville, A Letter to Dion, Augustan Reprint Society, University of California, Berkeley 1953, www.gutenberg. org/files/29478/29478-h/29478-html.
• Wojtyszyn R" Szkoła prawa natury - od Hugona Grocjusza do Johna Locked,"Wrocławskie Studia Erazmiańskie", Wrocław 2009.
• Zagora-Jonszta U., Wykłady z historii myśli ekonomicznej, cz. 1, AE Katowice, Katowice 2001.
• Zins H" Historia Anglii, Wrocław 2001.