A Genealogy of Sociological Theories - An Attempt at General Reflection

• Autorzy: Anna Śliz , Marek S. Szczepański
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article attempts to show the asymmetry in the framework of theoretical sociology. This asymmetry concerns the unambiguous domination of Western sociological theoretical systems over theoretical systems from outside theWest's boundaries.We have in mind here the intellectual domination of representatives of countries of the North over countries of the South. It may be agreed simultaneously that such an asymmetry is acceptable and reasonable, and that it is unjust to ascribe unique truth and appropriateness to the theories of the North in explaining all the phenomena of the whole world-North and South alike. Thus in this article we present, in the historical perspective, selected sociological theories-in our opinion the most important ones-which confirm the validity of the domination of sociological theories of Europe and North America. We reach back to the first sociological systems of, among others, Auguste Comte, Herbert Spencer, Emile Durkheim, and Max Weber, and the theories of social development. These latter are important in that it is precisely within their framework that two kinds of theories emerged with clear input from scholars of the South: dependency theory and endogenous theories of social development.(original abstract)

Słowa kluczowe

EN

Sociological theories; Social development theories; Social change

PL

Teorie socjologiczne; Teorie rozwoju społecznego; Przemiany społeczne

• Czasopismo: Polish Sociological Review
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 3 (191)
• Strony: 355--379

Twórcy

autor

Anna Śliz

• University of Opole

autor

Marek S. Szczepański

• University of Silesia in Katowice, Sosnowiec, Poland

Bibliografia

• Baran, P. 1957. The Political Economy of Crowth. New York: Monthly Review Press.
• Beck, U., Giddens, A., Lash, S. 2009. Reflexive Modernization: Politics, Tradition and Aesthetics in the Modern Social Order. Polish Edition, Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, transl. Jacek Konieczny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bell, D. 1998. The Cultural Contradictions of Capitalism. Polish Edition, Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, transl. Stefan Amsterdamski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bertalanffy, L.[1968]1984. General System Theory. Foundations, Development, Applications, Polish edition, Ogólna teria systemów. Podstawy, rozwój, zastosowania, transl. E. Woydyłło-Woźniak. Warszawa: PWN.
• Bielawski, J. 2000. Ibn Chaldun. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Bissoondath, N. 1994. Selling Illusions: The Cult of Multiculturalism in Canada. Toronto: Penquin.
• Bourdieu, P., Passeron, J-C. 1970. La Reproduction. Eléments pour une théorie du système d'enseignement. Paris: Editions de Minuit.
• Brell, E. A. (Teddy). 1973. Colonialism and Underdevelopment in East Africa. London: Heinemann.
• Brown, M. B. 1970. After Imperialism. New York: Humanities.
• Cardoso, E E. 1973. Associated-Dependent Development. Theoretical and Practical Implications, in: A. Stephen, Authoritarian Brazil. New Haven: Yale University Press.
• Castells, M. 1973. La question urbaine. Paris: Maspero.
• Chomsky, N. 1982. Towards a New Cold War: Essays on the Current Crisis and How We Got There. New York: Pantheon.
• Comte, A. 2001. Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej, transl. J.K. Kęty: Wydawnictwo ANTYK.
• Connell, R. 2007. Southern Theory. The Global Dynamice of Knowledge in Social Science. Cambridge: Polity Press.
• Czyżowicz, E. W. 1985. Współczesne doktryny społeczno-gospodarcze i polityczne Ameryki Łacińskiej (na przykładzie prac Raula Prebischa i Celso Furtado). Warszawa: Biblioteka Sejmowa
• De Saint-Simon, C. H. 1968. O systemie industrialnym, in: Pisma wybrane, transl. S. Antoszczyk, vol. 2. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Durkheim, É. [1912] 1990. Les Formes élémentaires de la vie religieuse, Polish edition, Elementarne formy życia religijnego, transl. A. Zadrożyńska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Durkheim, É. [1893] 1999. De la division du travail social, Polish edition, O podziale pracy społecznej, transl. K. Wakar. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Durkheim, É. [1895] 2000. Les Règles de la méthode sociologique, Polish edition, Zasady metody socjologicznej, transl. J. Szacki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Durkheim, É. [1897] 2006. Le Suicide. Etude de Sociologie, Polish edition, Samobójstwo. Studium z socjologii, transl. K. Wakar, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Fanon, F. O. [1961] 1985. Les damnés de la terre, Polish edition, Wyklęty lud ziemi, transl. H. Tygielska, Warszawa: PIW.
• Frank, A. G. 1966. The Development of Underdevelopment, Monthly Review 18 (4).
• Frank, A. G. 1969. Latin American Underdevelopment or Revolution. Essays on the Development of Underdevelopment and the Immediate Enemy. New York: Monthly Review Press.
• Furtado, C. 1964. Development and Undevelopment. Berkeley: University of California Press.
• Gandhi, M. K. 1969. Tous les homes sont frères. Paris: Gallimard.
• Huntington, S. P. 1991. The Third Wave. Democratization in the Late Twentieth Century. Norman: The University of Oklahoma Press.
• Huntington, S. P. 1997. The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, Polish edition, Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, transl. H. Jankowska. Warszawa: Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
• Jamsheer, H. A. 2002. Ibn Chaldun i jego Muqaddima. Antologia myśli społeczno-politycznej, Łódź: Ibidem.
• Jelonek, A. W., Tyszka, K. 2001. Koncepcje rozwoju społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Justyński, J. 1975. Państwo i prawo w ideologii M. K. Gandhiego. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Kasprzyk, L. 1967. Spencer. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Koneczny, F. 1997. O wielości cywilizacji. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Krzysztofek, K., Szczepański, M. S. 2005. Zrozumieć rozwój. Od społeczeństw tradycyjnych do informacyjnych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Lazari-Pawłowska, I. 1963. Etyka Gandhiego. Warszawa: PWN.
• Lazari-Pawłowska, I. 1967. Gandhi. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Lira, M. 1986. Od krytyki kapitalizmu peryferyjnego do teorii transformacji społecznej, Ekonomista 2.
• Marini, R. M. 1972. Brazylian Sub-Imperialism, Monthly Review 9: 14-24.
• Marks, K. 1949. Przyszłe wyniki brytyjskiego panowania w Indiach, in: K. Marks, F. Engels, Dzieła wybrane [Works] vol. 1. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Masuda, Y. 1986. Modernization and the Structure of Societies. Princeton: University Press.
• Melkote, S. R., Babbili, S. A. 1986. Socio-Cultural Millieu of Peasants in the Third World: A Neglected Factor in Rural Development Strategies. Paper presented to the International Communication Section session, Culture, Tradition and Communication 1986, August [New Delhi].
• Merton, R. K. [1957] 2002. Social Theory and Social Structure, Polish edition, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, transl. E. Morawska & J. Wertenstein-Żuławski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Muller, J-M. 1981. Strategie de Faction non-violance. Paris: Seuil collection.
• Ortega y Gasset, J. 1997. Bunt mas, transl. Piotr Niklewicz, Warszawa: Wydawnictwo Literackie MUZA SA.
• Prebisch, Raul. 1950. The Economic Development of Latin America and Its Problems. New York: UN Publications.
• Said, E. [1993]. Culture and Imperialism, Polish edition, Kultura i imperialism, transl. M. Wyrwas-Wiśniewska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Schumacher, E. F. [1973] 1981. Small Is Beautiful: A Study of Economics As If People Mattered. London: Blond and Briggs.
• Shils, E. 1970. Centre and Periphery, in: P. Worsley (ed.), Modern Sociology. Harmondsworth: Penquin.
• Skarga, B. 1977. Comte. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Sorokin, P. A. 1991. Social and Cultural Dynamice. A Study of Change in Major System of Art, Truth, Ethics, Law and Social Relationships. New Brunswick & London: Transaction.
• Spengler, O. [1926] 2001. The Decline of the West Polish edition, Zmierz Zachodu. Zarys morfologii, trans. J. Marzęcki, Warszawa: Wydawnictwo KA.
• Spivak, G. Ch. [1990] 2011. The Post-Colonial Critic-Interviews, Strategies, Dialogues, Polish edition, Strategie postkolonialne, transl. A. Górny, M. Kropiwnicki & J. Marmurek. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Szacki, J. 1964. Durkheim. Wybór tekstów. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Szczepański, M. S. 1989a. Modernizacja - rozwój zależny - rozwój endogenny. Socjologiczne studium teorii rozwoju społecznego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Szczepański, M. S. 1989b. Manowce władzy. Rzecz o elitach afrykańskich. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Sztompka, P. 1982. Dynamika ruchu odnowy w świetle teorii zachowania zbiorowego, Studia Socjologiczne 3-4: 69-93.
• Tehranin, M. 1988. The Course of Modernity: The Dialectics of Communication and Modernization, International Social Science Journal 32 (2).
• Teilhard de Chardin, P. 1984. Człowiek i inne pisma, transl. J. & G. Fedorowscy et al. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Teilhard de Chardin, P. 1985. Zarys wszechświata personalistycznego i inne pisma, transl. M. Tazbir, K. Waloszczyk. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Teilhard de Chardin, P. 1987. Moja wizja świata i inne pisma, transl. Mieczysław Tazbir. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Toffler, A. [1980] 1997. The Third Wave, Polish edition, Trzecia fala, transl. E. Woydylło. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Toffler, A. [1970] 1998. Future Shock, Polish edition, Szok przyszłości, transl. W. Osiatyński et al. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Tokarczyk, R. 1984. Współczesne doktryny polityczne. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie
• Tokarski, S. 1979. Aśramy biernego oporu, Przegląd Socjologiczny 31 (2): 195-216.
• Wallerstein, I. 1974. The Modern World System I. Capitalist Agriculture and Origins of the European World Economy in the Sixteenth Century. New York: Academic Press.
• Weber, M. 1930. The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism. New York: Scribner.
• Weber, M. [1920] 2002. Economy and Society, Polish edition,Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, transl. D. Lachowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Young, R. J. C. [2003] 2012. Postcolonialism. A Very Short Introduction, Polish edition, Postkolonializm. Wprowadzenie, transl. Marek Król. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.