Polityka gospodarcza wobec problemu bezrobocia równowagi i nierównowagi

• Autorzy: Wacław Jarmołowicz , Beata Woźniak
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przyjęcie podziału bezrobocia całkowitego na bezrobocie równowagi i nierównowagi może służyć aplikacjom praktycznym, czyli konstruowaniu skutecznego programu naprawy polskiego rynku pracy. Z ogólnego punktu widzenia zakłada się bowiem, że polityka gospodarcza wobec rynku pracy powinna - w krótkim okresie - polegać na ograniczaniu nie tylko bezrobocia strukturalnego, ale także wahań bezrobocia nierównowagi, zwłaszcza poprzez pobudzenie efektywnego popytu i stabilizowanie wahań koniunkturalnych. W długim zaś okresie, polityka taka może służyć również strukturalnej i instytucjonalnej przebudowie gospodarki. Chodzić zatem winno - i w wymiarze bardziej bieżącym - o poprawę efektywności funkcjonowania rynku pracy i towarów, skuteczniejsze działania urzędów zatrudniania, lepszą informację o miejscach pracy i bezrobotnych, rozwój szkoleń zawodowych czy też poprawę mobilności siły roboczej poprzez rozwój infrastruktury. W wymiarze zaś bardziej długookresowym - także o dynamizowanie i równoważenie wzrostu gospodarczego oraz towarzyszące temu wzrostowi przemiany w strukturze produkcji oraz w strukturze instytucjonalnej. W krajach transformujących się, polityka taka - oprócz tradycyjnych praktyk stosowanych w gospodarkach ustabilizowanych - powinna uwzględniać ponadto aspekt transformacyjny. W gospodarce transformującej się redukcja bezrobocia wymaga bowiem trudniejszego do osiągnięcia - niż w dojrzałej gospodarce rynkowej, ale pożądanego - stanu ukształtowania się odpowiednich wielkości determinujących popyt na pracę oraz jej podaż. Zatem niezbędnym elementem ogólnej poprawy sytuacji na rynku pracy jest przede wszystkim szybkie zakończenie procesów transformacyjnych w ogóle. W gospodarkach zmieniających ustrój, kluczową kwestią staje się zwłaszcza zaś przyspieszenie zmian strukturalnych na rynku pracy. Zmiany te są właściwie wtórne do zmian strukturalnych w całej gospodarce polskiej, dla której pożądane jest istnienie oraz rozwój dziedzin nowoczesnych, produktywnych oraz nasyconych najnowszą techniką i do których następuje realokacja siły roboczej z sekcji nieproduktywnych. Gwarantem tego typu działań jest polityka strukturalna i systemowa (w tym szybkie dokończenie prywatyzacji) oraz bardziej dostosowana do polskich warunków - polityka rynku pracy. W celu podniesienia konkurencyjności gospodarki niezbędne jest również dalsze uelastycznienie rynku pracy, a tym samym ograniczenie bezrobocia instytucjonalnego (poprzez m.in. zmniejszenie biurokratycznych barier regulacji rynku pracy czy też obniżenie podatkowych i pozapłacowych kosztów pracy). Innym postulatem - istotnym z punktu widzenia związków między bezrobociem a PKB, jest potrzeba rozwijania swobody w prowadzeniu działalności gospodarczej. Państwo powinno także wspomagać rynkowy proces przepływu między bezrobociem i zatrudnieniem, gdy poziom produktu krajowego ulega wahaniom. W kategoriach bardziej szczegółowych chodzi tutaj o ustabilizowanie czynników kształtujących siłę tego związku. Rola państwa powinna skupić się przy tym na zapewnieniu warunków do umocnienia równowagi makroekonomicznej i ograniczania inflacji jako warunku długoterminowego wzrostu zapewniającego przyrost miejsc pracy w tym także poprzez import kapitału w formie inwestycji bezpośrednich oraz transferów rozwojowych. Istotną kwestią staje się również budowa świadomości społeczeństwa o normalnych, zdrowych mechanizmach kapitalistycznej gospodarki rynkowej. Wiedza ta powinna ułatwić ograniczenie żądań i przywilejów do których "przyzwyczaiło się" dawniej społeczeństwo, a które obecnie nie znajdują ani motywacyjnego ani często "socjalnego" uzasadnienia dla ich utrzymywania w warunkach osiąganej produkcji społecznej. Postulat ten wiąże się m.in. z ograniczaniem dotacji budżetowych dla mało wydajnych sektorów gospodarki (państwowej), a tym samym i z działaniem na rzecz redukowania narastającego deficytu finansów publicznych oraz długu publicznego, będących zagrożeniem dla wzrostu gospodarczego. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Polityka gospodarcza państwa; Nierównowaga rynkowa; Równowaga gospodarcza; Bezrobocie równowagi; Rynek pracy; Polityka rynku pracy

EN

State economic policy; Market imbalance; Economic equilibrium; Equilibrium unemployment; Labour market; Labour market policy

• Czasopismo: Polityka Gospodarcza
• Rocznik: 2008
• Numer: nr 15-16
• Strony: 187--208

Twórcy

autor

Wacław Jarmołowicz

• Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

autor

Beata Woźniak

• Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

Bibliografia

• Barteczko K., Bocian A., Polityka gospodarcza - przegląd koncepcji i znaczeń, w: Modelowanie polityki makroekonomicznej, PWE, Warszawa 1996.
• Bezrobocie w Polsce - diagnoza sytuacji, pożądane kierunki w ograniczaniu bezrobocia, red. J.Ostaszewski, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 2006.
• Blanchard O.J., Summers L.H., Hysteresis and the European Unemployment Problem, "NBER Working Paper Series", The MIT Press, nr 1950, Cambridge-London 1986.
• Bludnik L, Keynes a neokeynesiści, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny", 2004, nr 2.
• Carlin W., Soskice D.H., Macroeconomics and the Wage Bargain. A Modern Approach to Employment, Inflation and the Exchange Rate, Oxford University Press, Oxford 1990.
• Dach Z., Interwencjonizm państwowy na rynku pracy, "Rynek Pracy", 1996, nr 5.
• Dylematy zatrudnienia w warunkach postępującej integracji Polski z Unią Europejską, red. J. Orczyk, AE, Poznań 2001.
• Ehrenberg R.G., Smith R.S., Modern Labor Economics, Theory and Public Policy, Harper- Collins Publishers, New York 1991.
• Friedman M., Nobel Lecture: Inflation and Unemployment, "Journal of Political Economy", Vol. 85, nr 3, June 1977.
• Friedman M., The Role of Monetary Policy, "American Economic Review", Vol. 58, nr 1, March 1968.
• Funkcjonowanie gospodarki rynkowej w Polsce. Aspekty mikro- i makroekonomiczne., red. W.Jarmołowicz, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań 2005.
• Gospodarka polska w obliczu akcesji do Unii Europejskiej. Bariery i czynniki rozwoju, red. W.Jarmołowicz, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań 2005.
• Haltiwanger J.C., The Natural Rate of Unemployment, w: The New Palgrave A Dictionary of Economics, The Macmillan Press Ltd., Cambridge 1987.
• Hannah L., Marshall's 'Trees' and the 'Global forest': Were 'giant Redwoods' Different? za: The Economist, London 1996, nr 11.
• Iwanek M., Wilkin J., Instytucje i instytucjonalizm w ekonomii, Wydawnictwo UW-WNE, Warszawa 1998.
• Jarmołowicz W., Knapińska M., Polityka państwa na rynku pracy w warunkach transformacji i integracji gospodarczej, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań 2005.
• Jarmołowicz W., Woźniak B., Transformacyjne bezrobocie równowagi, Materiały Konferencyjne, "III Zjazd Katedr Ekonomii" organizowany przez Uniwersytet Szczeciński, Międzyzdroje 5-7.06.2006.
• Kabaj M., Aktywna polityka zatrudnienia i środki walki z bezrobociem. Wybrane problemy., "Studia i Materiały - IPiSS", Zeszyt nr 11, Warszawa 1990.
• Kryńska E., Polityka gospodarcza państwa a zapobieganie i zwalczanie bezrobocia, "Polityka Społeczna", 2000, nr 1.
• Kwiatkowski E., Bezrobocie. Podstawy teoretyczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• Layard R., How to Beat Unemployment, Oxford University Press, Oxford 1986.
• Layard R., Nickell S., Jackman R., Unemployment: Macroeconomic Performance and the Labour Market, Oxford University Press, Oxford 1991.
• Lindbeck A., Snower D.J., The Insider-Outsider Theory of Employment and Unemployment, The MIT Press, Cambridge, Mass 1988.
• Lindbeck A., Snower D.J., Wage Setting, Unemployment, and Insider-Outsider relations, "American Economic Review", Vol. 76, nr 2, May 1986.
• Markowski K., Rola państwa w gospodarce rynkowej, PWE, Warszawa 1992.
• Modigliani R, Papademos L., Targets for Monetary Policy in the Coming Year, "Brookings Papers on Economic Activity", nr 1, 1975.
• Narodowa Strategia Wzrostu Zatrudnienia i Rozwoju Zasobów Ludzkich w latach 2000-2006, Ministerstwo Pracy i Polityki Socjalnej, s. 34, http://mpips.gov.pl/.
• OECD Implementing the OECD Job Strategy - Lessons from Member Countries, Paris 1997.
• Polityka gospodarcza, red. B.Winiarski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• Polityka gospodarcza. Studia i przyczynki, red. J.Tarajkowski, Wydawnictwo Garmond, Poznań 2005.
• Problemy polityki ekonomicznej, Studia i szkice na Jubileusz Prof. Z.Dąbrowskiego, red. J.Tarajkowski, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań 1998.
• Procesy i kierunki przemian w gospodarce, przestrzeni i społeczeństwie, red. M.Bucka, J.Słodczyk, Uniwersytet Opolski, Opole 2005.
• Ratajczak M., Nurt instytucjonalny we współczesnej myśli ekonomicznej, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 1994, z. 1.
• Rola państwa w społecznej gospodarce rynkowej. Materiały konferencyjne, red. E. Okoń-Horodyńska, Katowice 1995.
• Romer D., Makroekonomia dla zaawansowanych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Rynek pracy i bezrobocie, Acta Universitatis Lodziensis, UL, Łódź 1999.
• Rynek pracy w warunkach zmian ustrojowych, red. W.Jarmołowicz, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań 2003.
• Rynek pracy w wybranych krajach: metody przeciwdziałania bezrobociu, red. E. Kryńska, IPiSS, Warszawa 1999.
• Sęp M., Uwarunkowania i przemiany strukturalne zatrudnienia młodocianych w przemyśle polskim, ZN Seria II, nr 147, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań 1996.
• Socha M., Sztanderska U., Strukturalne podstawy bezrobocia w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000.
• Teoretyczne aspekty gospodarowania, red. D.Kopycińska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2005.
• Tobin J., Supply Constraints on Employment and Output: NAIRU versus Natural Rate, "Cowles Foundation Discussion Paper", nr 1150,1998.
• Unemployment, Hysteresis and the Natural Rate Hypothesis, red. R. Cross, Basil Blackwell, Oxford 1988.
• Unemployment Policy: Government Options for the Labour Market, red. D.J. Snower, G. De la Dehesa, Cambridge, University Press, Cambridge 1997.
• Wilczyński W., Polski przełom ustrojowy 1989-2005. Ekonomia epoki transformacji., Wydawnictwo WSB w Poznaniu, Poznań 2005.
• Wilczyński W., Ustrój gospodarczy i system regulacji w Polsce. Wpływ na stabilizację i wzrost gospodarczy, Centrum im. A.Smitha, Warszawa 1996.
• Wiśniewski Z., Kierunki i skutki deregulacji rynku pracy w krajach Unii Europejskiej, Wydawnictwo UMK w Toruniu, Toruń 1999.
• W kręgu liberalizmu, Materiały pokonferencyjne, Wydawnictwo Forum Naukowe, WSZiB w Poznaniu, Poznań 2006.
• Wojtyna A., Nowe trendy w zachodniej teorii ekonomii, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków 1988.
• Współczesne teorie ekonomiczne, red. M.Ratajczak, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań 2005.
• Wyzwania wobec polityki gospodarczej, red. J.Tarajkowski, Wydawnictwo PTPN, Poznań 2006.
• Założenia a rezultaty polityki gospodarczej w okresie transformacji, Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa 1994.