Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych a obowiązek opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne

• Autorzy: Piotr Prusinowski

Warianty tytułu

Company's Social Benefit Fund in Scope of Obligation to Pay a Contribution for Social Insurance

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych określa zasady gospodarowania środkami przeznaczonymi na działalność socjalną. Gromadzenie i wydatkowanie środków ZFŚS rodzi konsekwencje nie tylko między pracodawcą a osobami uprawnionymi. Znamienne jest to, że dystrybucja w ramach Funduszu może również skutkować powinnością o publicznoprawnym charakterze. Zgodnie z § 2 pkt. 19 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18. grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (zwanego dalej rozporządzeniem) podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne nie stanowią przychody w postaci świadczenia finansowanego ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jest jasne, że wskazany przepis stanowi o wyłączeniu obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Przyjęcie przez ustawodawcę takiego rozwiązania wydaje się zrozumiałe, jeżeli zważyć na socjalny cel działalności prowadzonej przez pracodawców. Nie można jednak tracić z pola widzenia tego, że wskazane wyłączenie, przewidziane przez § 2 pkt 19 rozporządzenia, nie dość, że ma charakter wyjątku, to jeszcze należy do norm prawa ubezpieczeń społecznych. W tym ujęciu powstaje pytanie o zakres desygnatów terminu "świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych". Niezależnie od tego zachodzi potrzeba rozważenia dopuszczalnego zakresu dystrybucji środków, ZFŚS na gruncie prawa pracy. Nie można pominąć również korelacji zachodzącej między regulacją prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych. W tym zakresie należy wskazać na odmienny przedmiot obu gałęzi prawa, a co za tym idzie, rozbieżne cele i funkcje, które modelują przepisy prawa. Przepis § 2 pkt. 19 rozporządzenia odnosi się do braku obowiązku opłacania składki, a ustawa o ZFŚS określa sposób realizacji funkcji socjalnej przypisanej pracodawcy. Okoliczności te nie pozostają obojętne przy wykładni wskazanych przepisów. W wypadku gdy wypłata dokonana przez pracodawcę nie mieści się w granicach zwolnienia zakreślonego w rozporządzeniu, należy przyjąć, że zostaje ona zaliczona do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Po pierwsze, dochodzi wtedy do przewartościowania sytuacji prawnej płatnika składek i beneficjenta funduszu, a po drugie aktualizuje się prawo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do wszczęcia działań zmierzających do wyegzekwowania zaległych składek. Szczególnie w tym ostatnim aspekcie wypada zaakcentować powstanie administracyjno-prawnej relacji, która może skutkować obowiązkiem ponoszenia przez pracodawców dodatkowych kosztów związanych z prowadzoną działalnością. O ile środki na działalność socjalną pochodzą z wyodrębnionego funduszu, o tyle składki na ubezpieczenie społeczne są finansowane z zasobów płatnika. W rezultacie wskazana tematyka jawi się jako interesująca z racji zarówno dogmatycznej jaki praktycznej. (fragment tekstu)

EN

In this article the author takes up a subject of company's social benefit fund, He refers to the rules of redistribution of fund's resources. The breaches of this obligation are the basis for determining the obligation to pay premiums. Performed analysis has enabled to assume that the breach of the act of company's social benefit fund as a rule doesn't allow to assign employer obligation to pay premiums. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Świadczenia socjalne; Zakładowy fundusz socjalny; Ubezpieczenia społeczne; Składki ubezpieczeniowe

EN

Social benefits; Company's social fund; Social insurance; Insurance premium

• Czasopismo: Gdańsko-Łódzkie Roczniki Prawa Pracy i Prawa Socjalnego
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 1
• Strony: 161--171

Twórcy

autor

Piotr Prusinowski

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie; Sąd Okręgowy w Olsztynie

Bibliografia

• T. Zieliński, Ubezpieczenia społeczne pracowników. Zarys części ogólnej, Warszawa-Kraków 1994, s. 83-84 i 193-194
• W. Szubert, Ubezpieczenia społeczne. Zarys systemu, Warszawa 1987, s. 48-49
• E. Chmielek-Łubińska, Źródła prawa ubezpieczeń społecznych, [w:] Problemy prawa ubezpieczeń społecznych, B. Wagner (red.), Kraków 1996, s. 61.
• S. Płażek, Autonomia prawa ubezpieczenia społecznego, [w:] Problemy prawa ubezpieczeń społecznych, B. Wagner (red.), Kraków 1996, s. 52.
• T. Zieliński, Swobodne "poszukiwanie prawa" w systemie ubezpieczeń społecznych, Annales Uniwersitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio G, lus, Lublin 1983, s. 95
• K. Antonów, Stosunek prawa ubezpieczeń społecznych do prawa cywilnego, [w:] Ochrona praw człowieka w świetle przepisów prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, A.M. Świątkowski (red.), Warszawa 2009, s. 317.
• L. Florek, Zwrot nieprawidłowo wydatkowanych środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, "Praca i Zabezpieczenie Społeczne" 2008, nr 1, s. 21
• P. Prusinowski, Kryteria socjalne a dystrybucja środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, "Monitor Prawniczy" 2010, nr 12, s. 623.
• I. Sierpowska, Nowe spojrzenie na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w orzecznictwie SN, "Monitor Prawniczy" 2010, nr 6, s. 288-290.