Zapis windykacyjny jako nowa instytucja w polskim prawie spadkowym

• Autorzy: Paulina Katarzyna Chała

Warianty tytułu

Specific Bequest as a New Polish Law Institution

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Od 23 października 2011 r. mamy do czynienia z nową instytucją prawa spadkowego, którą jest zapis windykacyjny (legatum per vindicationem). Nowelizacja z 18 marca 2011 r. (Dz.U., nr 85, poz. 458) wprowadziła zmiany w Kodeksie cywilnym i w kilku innych ustawach. Przedmiotem niniejszego artykułu będą rozważania głównie na temat zmian, jakie zaszły w IV księdze Kodeksu cywilnego pt. Spadki. Niniejszy artykuł został poświęcony takim zagadnieniom, jak: możliwość ustanowienia zapisu windykacyjnego, forma jego ustanowienia, zdolność do bycia zapisobiercą, zakres odpowiedzialności za długi spadkowe. Celem ustawodawcy było między innymi poszerzenie swobody testowania przez możliwość zapisania w testamencie określonej osobie konkretnego przedmiotu. Potrzeba wynikała z tendencji, jaka miała miejsce w praktyce przed nowelizacją. Wielu spadkodawców chciało pozostawiać po swojej śmierci konkretne przedmioty swojego majątku określonym osobom. Głównie czynili to przez sporządzanie zwykłych zapisów w testamentach, co jednak nie wypełniało intencji testatorów. Ustawodawca wyszedł naprzeciw temu zapotrzebowaniu. Od momentu nowelizacji mamy do czynienia z dwoma rodzajami zapisów: zwykłym i windykacyjnym. Oba zdecydowanie się od siebie różnią. Kwestia wykazania i omówienia tych różnic jest również przedmiotem niniejszego opracowania. (abstrakt oryginalny)

EN

Since 23rd October 2011 we have had a new inheritance law institution to reckon with, which is specific bequest (legatum per vindicationem). The amendment of 18th March 2011 introduced changes to the Polish Civil Code and a few other acts. Deliberations - mainly on the changes that were introduced to the Book 4 of the Polish Civil Code entitled Inherited estate - shall be the subject of this article, so it is mainly focused on issues such as: ability to establish a specific bequest, form of its establishment and capacity to be a legatee. Legislator's objective was, among others, to widen freedom of testing by the possibility to bequeath a specific item to the particular person in the will. This need was arising from the tendencies that practically took place before the amendment. Many testators wanted to bequeath their specific items to the particular people. They did that mainly by including simple entries in their wills and testaments, however this did not result in fulfilment of the testators' wills. Legislator responded to that need. Since the amendment we have had two kinds of bequests to reckon with: normal and specific, that differ widely. Demonstration and explanation of those differences will also be a subject of this article. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawo; Prawo spadkowe; Regulacje prawne

EN

Law; Succession law; Legal regulations

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2016
• Numer: Vol. 25, nr 2
• Strony: 11--24

Twórcy

autor

Paulina Katarzyna Chała

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

Bibliografia

• Gniewek E., O niedopuszczalności zapisu windykacyjnego przedmiotów majątku wspólnego małżonków, "Rejent" 2012, nr 1.
• Górecki J., Umowa darowizny na wypadek śmierci, "Rejent" 2006, nr 2.
• Górecki J., Zapis windykacyjny - uwagi de lege ferenda, [w:] Rozprawy z prawa prywatnego, prawa o notariacie i prawa europejskiego, red. E. Drozd, A. Oleszko, M. Pazdan, Kluczbork 2007.
• Księżak P., Podstawowe problemy zapisu windykacyjnego, "Kwartalnik Prawa Prywatnego" 2011, nr 4.
• Księżak P., Borysiak W., Forma złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku przed notariuszem, "Rejent" 2011, nr 7-8.
• Maragoński M., Glosa do postanowienia Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 29 listopada 2011 r., "Rejent" 2012, nr 4.
• Mleko Ł., O zapisie windykacyjnym i wprowadzeniu do systemu prawnego darowizny na wypadek śmierci, "Forum Prawnicze" 2011, nr 4-5.
• Niedośpiał M., Zapis własności nieruchomości rolnej a inny zapis, "Państwo i Prawo" 2010, z. 3.
• Niezbecka E., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4: Spadki, red. A. Kidyba, wyd. 3, Warszawa 2012.
• Niezbecka E., Zapis, Lublin 1990.
• Pisuliński J., Niektóre problemy związane z terminem do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, "Rejent" 1992, nr 6.
• Postanowienie Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 29 listopada 2011 r., II Cz 1006/11 (niepubl.).
• Skowrońska-Bocian E., Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga czwarta. Spadki, Warszawa 2011.
• Sobolewski P., Opinia prawna o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, "Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych" 2010, nr 4 (28).
• Sztyk R., Zapis windykacyjny jako element reformy prawa spadkowego, "Łódzki Biuletyn Notarialny" 2011 (wrzesień).
• Turłukowski J., Zapis windykacyjny. Komentarz, Warszawa 2011.
• Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2012 r., III CZP 46/12, LEX nr 1211870.
• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2014 r., poz. 1188 ze zm.).
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 4 ze zm.).
• Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, Druk Sejmowy nr 3018.
• Zakrzewski P., Zapis windykacyjny, "Przegląd Samorządowy" 2012, nr 2.
• Żukowski W., Projektowane wprowadzenie zapisu windykacyjnego do polskiego prawa spadkowego, "Kwartalnik Prawa Prywatnego" 2010, nr 4.

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2016.25.2.11