Kobieta w zakładzie pracy w Polsce Ludowej i po 1990 r. Analiza stanu prawnego

• Autorzy: Natalia Kosztowna

Warianty tytułu

The Legal Aspects of the Employment of Women in the Polish People's Republic and Today

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Działania podejmowane przez państwo, głównie zmiany w prawie pracy w zakresie zatrudniania kobiet, trudno ocenić jednoznacznie pozytywnie bądź negatywnie pod względem etycznym. Pozytywną ocenę mogą uzyskać wszystkie zapisy, które odnoszą się do zakazu zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla kobiet. Jednak częściej powinno przeprowadzać się kontrole przedsiębiorców pod kątem przestrzegania przepisów z zakresu prawa pracy. Bardzo rozległym i wymagającym większej uwagi zagadnieniem są właśnie nieetyczne zachowania pracodawców związane z nieprzestrzeganiem regulacji dotyczących zatrudniania kobiet, a głównie nieprzestrzeganiem przepisów bhp stanowiących chociażby o ciężarach, jakie mogą podnosić kobiety w czasie pracy czy dopuszczalnym poziomie hałasu, w jakim mogą pracować. Jest to bardzo rozległa kwestia, która wymaga odrębnego opracowania. Począwszy od okresu PRL-u po dzień dzisiejszy, liczne nowelizacje przepisów z zakresu prawa pracy, a w szczególności przepisów związanych z ochroną rodzicielstwa czy ochroną kobiet ciężarnych, świadczą o tym, że państwo dąży do zwiększenia udziału kobiet na rynku pracy, jednocześnie pomaga pogodzić rolę matki czy po prostu rolę rodzica z rolą pracownika. Pozytywnym zjawiskiem jest to, że nowelizacje aktów prawnych są odpowiedzią na zmieniającą się sytuację kobiet na rynku pracy. (fragment tekstu)

EN

The article deals with the mechanisms of female employment. The author has set herself the task of comparing the conditions of employment of women during the Polish People's Republic (PRL) and contemporary times. The main aim was to indicate the evolution of labour law relating to women workers from a series of instructions and regulations of the Council of Ministers defining the protection of women's work before 1974, through a variety of general rules applicable to all employees, to the regulations contained in the Labour Code and also current legislation. The article attempts to assess the ethical actions taken by the state to improve the conditions of employment of women in the workplace. The text indicates the importance of the work in the lives of women. Occupational status and income level strongly influenced the behaviour of women, who in many cases took up work in-tended only for men due to the fact that during PRL it was only such work which would allow them to obtain a higher salary. The article indicates that today there is a special emphasis placed on the prohibition of restricting the employment of women in jobs and on the conditions of the employment of pregnant women. The author of this article has evaluated the legislation introduced by the state, which contributed to the increase in female activity in the labour market. However, in ethical terms of ethical it is very difficult to unambiguously assess the actions taken by the state for the protection of women's work in the PRL, but also in contemporary times. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Rynek pracy; Praca kobiet; Pozycja kobiety w społeczeństwie; Gospodarka socjalistyczna

EN

Labour market; Female labour; Women's position in society; Socialist economy

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2016
• Tom: 19
• Numer: nr 2
• Strony: 93--108

Twórcy

autor

Natalia Kosztowna

• Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz

Bibliografia

• Archiwum Państwowe w Bydgoszczy, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Wydział Ekonomiczny, sygn. 51/IX/4 t. 4.
• Blisko połowa pracodawców za zakładaniem przyzakładowych żłobków, http://praca.gazeta-prawna.pl/artykuly/503036,blisko_polowa_pracodawcow_za_zakladaniem_przyza-kladowych_zlobkow.html.
• Dunn E.C., Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008.
• Fidelis M., Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce, Foksal, Warszawa 2010.
• Filcek A., W. Formański, M. Piekarski i in., Kodeks pracy z komentarzem, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1979.
• Jarosz D., Kobiety a praca zawodowa w Polsce w latach 1944-1956 (główne problemy w świetle nowych badań źródłowych) [w:] Kobieta i praca: wiek XIX i XX: zbiór studiów, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, Warszawa 2000.
• Jarska N., Kobiety z marmuru. Robotnice w Polsce w latach 1945-1960, IPN, Warszawa 2015.
• Jaśkiewicz W., C. Jackowiak, W. Piotrowski, Prawo pracy. Zarys wykładu, PWN, Poznań 1970.
• Kamosiński S., Mikroekonomiczny obraz przemysłu Polski Ludowej w latach 1950-1980 na przykładzie regionu kujawsko-pomorskiego, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2007.
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r., Dz.U. 1952 nr 33 poz. 232.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483.
• Krąkowski L., Kodeks pracy: krótkie vademecum, Instytut Wydawniczy CRZZ, Warszawa 1975.
• Kurzynowski A., Przemiany wzorów karier zawodowych kobiet w latach 1950-1989 [w:] Kobieta i praca: wiek XIX i XX: zbiór studiów, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, DiG, Warszawa 2000.
• Mazurek M., Socjalistyczny zakład pracy. Porównanie fabrycznej codzienności w PRL i NRD u progu lat sześćdziesiątych, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2005.
• Mrozik A., Wywołać z milczenia. Historia kobiet w PRL-u, kobiety w historii PRL-u, http://genderstudies.pl/index.php/czytelnia/agnieszka-mrozik-wywolac-z-milczenia -historia-kobiet-w-prl-u-kobiety-w-historii-prl-u/.
• Nie chcemy tak harować! Pracownice Sharpa skarżą się na mobbing, http://www.strefabiznesu.pomorska.pl/artykul/nie-chcemy-tak-harowac-pracownice-sharpa-skarza-sie-na-mobbing-36766.html.
• Powstaje coraz więcej przyzakładowych żłobków i przedszkoli, http://www.strefabiznesu.gloswielkopolski.pl/artykul/powstaje-coraz-wiecej-przyzakladowych-zlobkow -i-przedszkoli.
• Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2014, GUS.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Dz.U. 1997, nr 129, poz. 844.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom, Dz.U. 1996, nr 114, poz. 545.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 lipca 1981 r. w sprawie urlopów wychowawczych, Dz.U. 1981, nr 19, poz. 97.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lutego 1951 r. o pracach wzbronionych kobietom, Dz.U. 1951, nr 12, poz. 96.
• Salwa Z., Prawo pracy w zarysie, PWN, Warszawa 1971.
• Uchwała nr 158 Rady Ministrów z dnia 24 maja 1968 r. w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących, opiekujących się małymi dziećmi, M.P. 1968, nr 24, poz. 154.
• Ustawa z dnia 14 listopada 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. 2003, nr 213, poz. 2081.
• Ustawa z dnia 19 listopada 1999 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy, Dz.U. 1999, nr 99, poz. 1152.
• Ustawa z dnia 2 lipca 1924 r. w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet, Dz.U. 1924, nr 65, poz. 636.
• Ustawa z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy, Dz.U. 2001, nr 154, poz. 1805.
• Ustawa z dnia 25 kwietnia 2001 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy, Dz.U. 2001, nr 52, poz. 538.
• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U. 1974, nr 24, poz. 141.
• Ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy, Dz.U. 2013, poz. 1028.
• Ustawa z dnia 28 kwietnia 1948 r. o zmianie ustawy z dnia 2 lipca 1924 r. w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet, Dz.U. 1948, nr 27, poz. 182.
• Ustawa z dnia 30 marca 1965 r. o bezpieczeństwie i higienie pracy, Dz.U. 1965, nr 13, poz. 91.
• Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, Dz.U. 2011 r., nr 45, poz. 235, z późn. zm.
• Ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2008, nr 237, poz. 1654.

Identyfikatory

DOI

10.18778/1899-2226.19.2.07