Praktyczne aspekty funkcjonowania urzędu starosty wobec szlachty osiadłej w XVII wieku w świetle akt sądowych dawnego województwa ruskiego

• Autorzy: Wacław Rosa

Warianty tytułu

Functioning of the Starost Office toward the Nobility Settled in the 17th Century in the Light of the Court Records from the Former Russian Voivodeship

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Publikacja pt. Praktyczne aspekty funkcjonowania urzędu starosty wobec szlachty osiadłej w XVII wieku w świetle akt sądowych dawnego województwa ruskiego omawia, funkcjonowanie władzy wykonawczej w Rzeczypospolitej szlacheckiej. W szczególny sposób badaniu została poddana rola starosty, czyli urzędnika, który w poszczególnych obszarach kraju sprawował funkcje administracyjne, komornicze, jak i policyjne. Materiałem badawczym stały się niestety, nieistniejące już w oryginalnych wersjach akta grodzkie dawnego województwa ruskiego, gdyż specyficzne położenie tego obszaru generowało niespotykane w innych częściach kraju zjawiska społeczne i generowało więcej czynów przestępnych. Badania objęły zwłaszcza stan szlachecki, gdyż to ta grupa społeczna cieszyła się największymi przywilejami i najciężej było dokonać skutecznej penalizacji w szeregach tejże warstwy. Dobitne ukazanie wad w egzekwowaniu przepisów prawa przez władzę państwową, wyraźnie pokazuje też, do jakich negatywnych zjawisk dla całego społeczeństwa, prowadzi niczym nie skrępowane poczucie bezkarności. (abstrakt oryginalny)

EN

This publication, Practical aspects of functioning of the Starost office toward the nobility settled in the 17th century in the light of the court records from the former russian voivodeship, discusses the functioning of the executive power in the Nobles' Commonwealth. The research focuses specifically on the role of the starost, in other words, an official, who performed the administrative, debt collection and police functions in the respective areas of the country. The research matierial used for this publication were, the now-defunct in their original shape, county court records of the former russian voivodeship, as the specific location of this area generated some rare social phenomena and criminal acts, uncommon in other parts of the country. The research applied mainly to the nobility, as this social class enjoyed the biggest privileges and it was exceptionally hard to successfully penalize its members. This decided depiction of the flaws in enforcing the rules of law by the country officials also clearly shows that the unfettered sense of inpunity may lead to many negative social phenomena. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Władza wykonawcza

EN

History; Executive authority

• Czasopismo: Studia Prawnicze i Administracyjne
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 14 (4)
• Strony: 59--66

Twórcy

autor

Wacław Rosa

• Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

Bibliografia

• Balzer O., Regestr złoczyńców grodu sanockiego 1554-1638, Lwów 1891.
• Bardach, J., Leśnodorski B., Pietrzak J., Historia państwa i prawa polskiego, Warszawa 1979.
• Czacki T., O Litewskich i Polskich prawach, o ich duchu, źródłach, związku, i o rzeczach zawartych w pierwszym Statucie dla Litwy, 1529 roku wydanym, t. I, Kraków 1861.
• Dziadzio A., Malec D., Historia prawa procesowego i wymiaru sprawiedliwości w świetle źródeł, Kraków 2000.
• Farniowska-Gradowska A., Królewszczyzny i starostowie w dawnej Rzeczypospolitej, Kraków 1984.
• Kromer M., Polska czyli o położeniu, ludności, obyczajach, urzędach i sprawach publicznych Królestwa Polskiego, Olsztyn 1984.
• Łoziński W., Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku, Warszawa 2005.
• Mikołajczyk M., Przesłanki tymczasowego aresztowania w dawnym prawie ziemskim w Polsce, Dawne sądy i prawo, Katowice 1984.
• Modrzewski A. F., O Poprawie Rzeczypospolitej, Lwów: 1882.
• Ohryzko J., Volumina legum tom I, Petersburg: 1859a.
• Ohryzko J., Volumina legum tom II, Petersburg 1859b.
• Starowolski S., Reformacyja obyczajów polskich, Kraków 1859.