Nowe możliwości techniczne kontroli pracowników - wybrane problemy prawne

• Autorzy: Karolina M. Szymorek-Chachuła

Warianty tytułu

New Possibilities of Employees Control - Selected Legal Issues

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Szybki rozwój nowych technologii, zapoczątkowany w latach 90. XX w., głównie sieci cyfrowych i Internetu, doprowadził do gwałtownych zmian we wszystkich dziedzinach ludzkiego życia, w tym także do zmian w sferze wykonywania przez człowieka pracy (w ramach stosunku pracy). Pracodawca, pod którego kierownictwem pracownik ma wykonywać pracę określonego rodzaju (w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę i na jego rzecz), zgodnie z przepisem art. 22 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - zyskał nowe narzędzia techniczne, które pozwalają mu na kontrolę wykonywania pracowniczych obowiązków w odmienny niż dotychczas sposób i za pomocą nowoczesnych narzędzi. Kontrola bezpośrednia, tj. obserwacja, i metoda kontroli papier - ołówek zostały zastąpione kontrolą odpersonifikowaną opartą na działaniu nowoczesnych narzędzi technicznych. W związku jednak z brakiem w kodeksie pracy, de lege lata, regulacji kontroli pracowników expressis verbis, poważne dylematy prawne wiążą się z korzystaniem przez pracodawcę z tego typu możliwości, szczególnie że dokonywanie czynności kontrolnych wkracza w sferę konkurencji dóbr i interesów stron stosunku pracy. Ich wyważenie wymaga, moim zdaniem, interwencji ustawodawcy. Teza o konieczności stworzenia wyraźnych norm prawnych, które regulowałyby wskazaną materię wymaga jednak uzupełnienia, gdyż istotę problemu stanowi kształt uprawnienia pracodawcy do kontroli, w szczególności zaś wyznaczenie granic tego uprawnienia. Analiza źródeł uprawnienia pracodawcy do kontroli oraz regulacji prawnych, które wiążą się z dokonywaniem czynności kontrolnych przez pracodawcę, stanowi punkt wyjścia do skonstruowania katalogu zasad kontroli, które powinny obowiązywać niezależnie od zmieniających się jej form. Dokonanie przeglądu nowych możliwości technicznych daje z kolei asumpt do uwypuklenia postulatu dotyczącego kształtu proponowanych norm prawnych, konwergencji prawa i nowych technologii. Obecne rozwiązanie - brak wyraźnych norm ustawowych dotyczących kontroli - nie jest według mnie satysfakcjonujące, gdyż nie zapewnia dostatecznej ochrony dóbr i interesów stron stosunku pracy, szczególnie pracownika, co jest niezwykle jaskrawe w dobie bardzo szybkiego rozwoju nowych narzędzi technicznych kontroli i łatwości korzystania z nich przez pracodawcę w procesie kontroli. Poniższa analiza wskazuje, po pierwsze, skąd wynikają i jakich kwestii dotyczą problemy prawne związane z kontrolą pracowników, po drugie zaś, jaki jest wpływ rozwoju nowych technologii, z których pracodawca korzysta w procesie kontroli, na sferę dóbr i interesów stron stosunku pracy. Rozważania zostały ograniczone jedynie do wybranych kwestii związanych z kontrolą pracowników, gdyż temat ten przekracza znacznie ramy tego opracowania, które koncentruje się na argumentacji uzasadniającej tezę o konieczności skonstruowania prawa do kontroli pracownika i propozycji kształtu tego prawa; prawa egzekwowalnego, przewidywalnego, racjonalnego; prawa, które zapewnia właściwą, a nie jedynie iluzoryczną ochronę dóbr i interesów stron stosunku pracy. (fragment tekstu)

EN

Article relates to new technologies, which are used to control the employees. The first part of the article was devoted to the entitlement of the employer to control employees then discussed the current regulations on background checks. The article also discusses the new technical possibilities, which are used to control the employees. The article ends postulates de lege fcrenda on the form of regulation and control the employees and arguments for the necessity of an interdisciplinary approach to the relevant issues, as well as taking into account the demands of the convergence of rights and new technologies. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kontrola pracowników; Nowe technologie; Nadzór

EN

Employee control; High-tech; Supervision

• Czasopismo: Gdańsko-Łódzkie Roczniki Prawa Pracy i Prawa Socjalnego
• Rocznik: 2015
• Numer: nr 5
• Strony: 109--123

Twórcy

autor

Karolina M. Szymorek-Chachuła

• Uniwersytet Łódzki

Bibliografia

• M. Kuba, Prawne formy kontroli pracownika w miejscu pracy, Lex/el. 2014.
• H. Lewandowski, Możliwości kontrolowania pracownika w ramach uprawnień kierowniczych pracodawcy - zagadnienia ogólne [w:] Kontrola pracownika. Możliwości techniczne i dylematy prawne, red. Z. Góral, Warszawa 2010, s. 29.
• M. Skąpski, Wpływ pracowniczego obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy na zakres kompetencji pracodawcy do kontrolowania pracownika [w:] Kontrola pracownika. Możliwości techniczne i dylematy prawne, red. Z. Góral, Warszawa 2010, s. 69-94.
• Z. Góral, Kontrola pracownika a zasada ochrony godności i innych dóbr osobistych - zagadnienia wybrane [w:] Kontrola pracownika. Możliwości techniczne i dylematy prawne, red. Z. Góral, Warszawa 2010, s. 50
• M. Latos-Milkowska, Ochrona interesu pracodawcy, Warszawa 2013, s. 18.
• M. Gersdorf, Nowe techniki gromadzenia i przetwarzania danych osobowych pracowników a ochrona ich prywatności, referat wygłoszony na 26. Międzynarodowej Konferencji Ochrony Prywatności i Danych Osobowych 14 września 2004 г., http://26konferencja.giodo.gov.p1/program/j/pl/ [dostęp 18.02.2016].
• K. Chałubińska-Jentkiewicz, M. Karpiuk, Prawo nowych technologii. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2015, s. 88.
• S. Wrycza, Informatyka ekonomiczna. Podręcznik akademicki, Warszawa 2010, s. 584
• H. Szewczyk, Ochrona dóbr osobistych w zatrudnieniu, Warszawa 2007, s. 359.
• D. Dörre-Nowak, Monitoring w miejscu pracy a prawo do prywatności, \"Praca i Zabezpieczenie Społeczne\" 2004, nr 9, s. 11-12.
• E. Kulesza, Dopuszczalność kontroli pracowników w świetle przepisów o ochronie danych osobowych [w:] Kontrola pracownika. Możliwości techniczne i dylematy prawne, red. Z. Góral, Warszawa 2010, s. 82 i cyt. tam literaturę.
• J.P Walter, Niektóre aspekty ochrony danych przy posługiwaniu się danymi biometrycznymi w sektorze prywatnym [w:] 26. Konferencja ochrony prywatności i danych osobowych: Prawo do prywatności - Prawo do godności, Wrocław 14-16 września 2004, s. 267.
• M. Safjan, Prawo do prywatności i ochrona danych osobowych w społeczeństwie informatycznym, \"Państwo i Prawo\" 2002, nr 6, s. 6.
• A. Golonka, Granice dopuszczalnego monitoringu pracownika przy wykorzystaniu jego danych biometrycznych oraz audiowizualnych form nadzoru [w:] Kontrola pracownika. Możliwości techniczne i dylematy prawne, red. Z. Góral, Warszawa 2010, s. 255 i cyt. tam literatura
• M. Smiatacz, W. Malina, Automatyczne rozpoznawanie twarzy - metody, problemy, zastosowania, \"Techniki Komputerowe\" 2007, nr 1, s. З i n.
• J. Pietruszka, R. Rogalski, Nic odbierać prawa do obrony - artykuł dyskusyjny o poligrafie, \"Praca i Zabezpieczenie Społeczne\" 2004, nr 11, s. 20 i cyt. tam literaturę.
• M. Korga, Dane biometryczne i ich wykorzystywanie na gruncie stosunku pracy, \"Monitor Prawa Pracy\" 2011, nr 12, s. 621 i cyt. tam literatura.
• M. Plucińska, J. Wojtowicz, Analiza technik biometrycznych do uwierzytelniania osób, \"Elektronika: Konstrukcje, Technologie, Zastosowania\" 2014, nr 4, s. 65.
• K.M. Szymorek, Aspekty prawne kontrolowania pracowników za pomocą technologii identyfikacji radiowej (RFID), \"Monitor Prawa Pracy\" 2012, nr 10, passim.
• J. Szymszal, J. Furman, G. Kaczmarczyk, Analiza możliwości wykorzystania systemu RFID (RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION) w usprawnieniu zarządzania wybranym magazynem przemysłowym [w:] Innowacje w zarządzaniu i inżynierii produkcji, red. R. Knosali, 1.1, Opole 2014, s. 1033-1035.
• R. Wolniak, Radio Frequency Identification in supply chain management [w:] Systems supporting production engineering. Review of problems and solutions, ed. J. Kaźmierczak, Gliwice 2014, s. 114.
• M. Odlanicka-Poczobutt, System automatycznej identyfikacji RFID w bibliotece akademickiej, cz. 1 [w:] Biblioteka akademicka. Infrastruktura - uczelnia - otoczenie, red. M. Odlanicka-Poczobutt, K. Zioło, Gliwice 2014, s. 292 i cyt. tam literatura.
• L. Kamieński, Zachipowana rzeczywistość?, \"Kultura i Polityka\" 2014, nr 16, nb 118.
• A. Dudek, Aspekt gospodarki materiałowej w robotach przygotowawczych w górnictwie węgła kamiennego, \"Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej\" 2012, z. XX, s. 9.