Teorie praw podstawowych i ich rola w wykładni konstytucji

• Autorzy: Adam Jakuszewicz

Warianty tytułu

Theories of Fundamental Rights and Their Impact on the Interpretation of the Constitution

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Postanowienia konstytucji regulujące prawa podstawowe charakteryzują się znacznym stopniem nieokreśloności. Z tego względu wymagają wykładni konkretyzującej, polegającej w dużej mierze na wypełnianiu ich ram normatywną zawartością. Ponieważ tradycyjne metody wykładni okazują się niewystarczające, interpretator przy realizujący to zadanie odwołuje się do określonych teorii praw podstawowych. W niniejszym opracowaniu przedstawiono najbardziej wpływowe teorie praw podstawowych oraz dokonano analizy skutków ich wykorzystywania w procesie wykładni konstytucji. Ponadto zasygnalizowano potrzebę sformułowania wiążącej interpretatora teorii praw podstawowych właściwej dla danej konstytucji, wyprowadzanej z całokształtu jej postanowień.(abstrakt oryginalny)

EN

Constitutional provisions stipulating the fundamental rights are to a great extent of an indefinite character. That is why their interpretation consists in their concretization, i.e. of their filling with normative substance. Since this cannot be done solely by means of traditional methods, an interpreter resorts to a theory of fundamental rights, which has a decisive impact on the outcome of the interpretation. The article discusses the most influential theories of fundamental rights and analyzes their implications for the interpretation of the constitution. Furthermore, the author indicates the need to draw up a theory of fundamental rights proper to the constitution in force, i.e. inferred from its provisions, that would be binding on an interpreter.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Teoria prawa; Konstytucja; Sprawiedliwość społeczna; Teoria wartości

EN

Law theory; Constitution; Social justice; Value theory

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Finansów i Prawa w Bielsku Białej
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 4
• Strony: 104--135

Twórcy

autor

Adam Jakuszewicz

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

Bibliografia

• [1]. Badeni G., Tratado de derecho Constitucional, Tomo 1., La Ley, Buenos Aires 2006.
• [2]. Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, C. H. Beck, Warszawa 2009.
• [3]. Banaszak B., Ogólne wiadomości o prawach człowieka, [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, (red.) Banaszak B., Preisner A., C. H. Beck, Warszawa 2002.
• [4]. Banaszak B., Prawa człowieka i obywatela w nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, "Przegląd Sejmowy" nr 5, 1997.
• [5]. Banaszak B., Prawo konstytucyjne, C. H. Beck, Warszawa 2010.
• [6]. Bastida F. J. et al., Teoría general de los derechos fundamentales en la Constitución Española de 1978, Tecnos, Madrid 2004.
• [7]. Böckenförde E. W., Die Methoden der Verfassungsinterpretation, [w:] idem, Staat, Verfassung, Demokratie, Studie zur Verfassungstheorie und zum Verfassungsrecht, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1992.
• [8]. Böckenförde E. W., Grundrechtstheorie und Grundrechtsinterpretation, [w:] idem, Staat, Verfassung, Demokratie. Studie zur Verfassungstheorie und zum Verfassungsrecht, Suhrkamp, Frankfurt am Main 1992.
• [9]. Dudek D., Zasady ustroju III Rzeczypospolitej Polskiej, Oficyna Wolters Kluwer business, Warszawa 2009.
• [10]. Escobar Roca G., La objeción de conciencia en la constitución española, Centro de Estudios Constitucionales, Madrid 1993.
• [11]. Freihalter G. U., Gewissensfreiheit. Aspekte eines Grundrechts, Duncker & Humblot, Berlin 1973.
• [12]. Garlicki L., Aksjologiczne podstawy reinterpretacji konstytucji, [w:] Dwadzieścia lat transformacji ustrojowej w Polsce, (red.) Zubik M., Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2010.
• [13]. Garlicki L., Omówienie artykułu 30, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz III, (red.) Garlicki L., Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2003.
• [14]. Garlicki L., Omówienie artykułu 31, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Komentarz. Tom III, (red.) Garlicki L., Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2003.
• [15]. Garlicki L., Zasady określające działalność orzeczniczą sądów konstytucyjnych, [w:] Charakter i struktura norm konstytucji, (red.) Trzciński J., Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1997.
• [16]. Gulczyński M., Konstytucjonalizacja nowego ładu społecznego w Polsce, [w:] Sokolewicz W., Zasady podstawowe polskiej konstytucji, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 1998.
• [17]. Häberle P ., Grundrechtsgeltung und Grundrechtsinterpretation im Verfassungsstaat, "Juristische Zeitung", 1989.
• [18]. Häberle P., Die Wesensgehaltsgarantie des Art. 19 Abs. 2 Grundgesetz , Müller, Karlsruhe 1962.
• [19]. Karp J., Bezpieczeństwo państwa (Art. 26, 126), [w:] Skrzydło W., Grabowska S., Grabowski R., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz encyklopedyczny, Oficyna Wolters Kluwer business, Warszawa 2009.
• [20]. Kelsen H., Reine Rechtslehre, Österr. Staatsdruckerei, Wien 1992.
• [21]. Klein H., Gewissensfreiheit und Rechtsgehorsam, [w:] Staat und Völkerrechtsordnung, Festschrift für Karl Doehring, Springer, Berlin 1989.
• [22]. Landa Arrayo C., Teorías de los derechos fundamentales, "Cuestiones constitucionales; revista mexicana de derecho constitucional", 2002, nr 6.
• [23]. Ludwikowski R. P., Prawo konstytucyjne porównawcze, Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa "Dom Organizatora", Toruń 2000.
• [24]. Nogueira Alcalá H., Derechos fundamentales y garantías constitucionales, Tomo 2, Librotecnia, Santiago de Chile 2008.
• [25]. Nogueira Alcalá H., Lineamientos de interpretación constitucional y del bloque constitucional de derechos, Librotecnia, Santiago de Chile 2006.
• [26]. Nogueira Alcalá H., Teoría y dogmática de los derechos fundamentales, Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Jurídicas, México 2003.
• [27]. Oniszczuk J., Stosowanie prawa. Wybrane zagadnienia, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa, Warszawa 2000.
• [28]. Rühl U., Das Grundrecht auf Gewissensfreiheit im politischen Konflikt, Zum Verhältnis von Gewissensfreiheit und universalistischer Moral zu den Institutionen des demokratischen Verfassungsstaates, P. Lang, Frankfurt am Main, Bern, New York 1987.
• [29]. Sarnecki P., Idee przewodnie Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997, "Przegląd Sejmowy" nr 5, 1997.
• [30]. Sarnecki P., Podstawowe założenia nowej konstytucji RP, [w:] Karnaś J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Spór o kształt ustroju państwa, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Kraków 1999.
• [31]. Sarnecki P., Prawo konstytucyjne RP, C.H. Beck, Warszawa 2014.
• [32]. Scheler M., Der Formalismus in der Ethik und die materielle Wertethik, [w:] idem, Gesammelte Werke, Band 2, Francke, Bern 1954.
• [33]. Schmitt C., Verfassungsrechtliche Aufsätze, Duncker & Humblot, Berlin 1985.
• [34]. Smend R., Staatsrechtliche Abhandlungen und andere Aufsätze, Duncker u. Humbolt, Berlin 1968.
• [35]. Sokolewicz W., Omówienie art. 2 Konstytucji RP, [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Tom V, (red.) Garlicki L., Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2007.
• [36]. Squella Narducci A., Introducción al Derecho, Ed. Jurídica de Chile, Santiago de Chile 2000
• [37]. Starck Ch., Die Verfassungsauslegung, [w:] Handbuch des Staatsrecht der Bundesrepublik Deutschland, (red.) Isensee J., Kirchhof P., Band VII, Müller Verlag, Heidelberg 1992.
• [38]. Stelmach J., Die unbegrenzte Interpretation, [w:] Krakauer - Augsburger Rechtsstudien. Die Grenzen der rechtsdogmatischen Interpretation, (red.) Stelmach J., Schmidt R., Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2011.
• [39]. Winczorek P., Pięć lat konstytucji, "Res Publica Nowa", nr 3, 2002.
• [40]. Wiśniewski L., Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, [w:] Podstawowe problemy stosowania konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Raport wstępny, (red.) Działocha K., Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2004.
• [41]. Wiśniewski L., Zakres ochrony prawnej wolności człowieka i warunki jej dopuszczalnych ograniczeń w praktyce, [w:] Wiśniewski L., Wolności i prawa jednostki oraz ich gwarancje w praktyce, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2006.