Monetaryzm a ekonomia keynesowska - przesłanki teoretyczne polityki stabilizacji gospodarczej

• Autorzy: Tadeusz Kowalski

Warianty tytułu

Monetarism vs Keynesian Economics - Theoretical Premises of Economic Stabilization Policy

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zróżnicowanie współczesnych nurtów teoretycznych szczególnie uwidacznia się w zakresie tej części teorii makroekonomicznej, z której bezpośrednio wynikają implikacje w zakresie polityki stabilizacji gospodarczej. Zjawiska kryzysowe, które wystąpiły w rozwiniętych gospodarkach kapitalistycznych w latach siedemdziesiątych, a które nieco później objęły swym zasięgiem praktycznie wszystkie elementy światowego systemu gospodarczego, dodatkowo zaostrzyły spory teoretyczne dotyczące zasadności i sprawności "keynesowskiej" polityki stabilizacji. Głównymi nurtami występującymi w tym sporze teoretyczno-ideologicznym są: monetaryzm oraz szeroko pojmowana ekonomia keynesowska. Z punktu widzenia oceny sprawności polityki stabilizacji istotne znaczenie ma kwestia stosunku obu rywalizujących nurtów zachodniej teorii makroekonomicznej do zagadnienia równowagi układu gospodarczego. Z tym problemem ściśle wiąże się sprawa założeń i sposobów ujmowania w analizie teoretycznej procesu formowania przez podmioty gospodarcze przewidywań. Różnice dzielące oba kierunki teoretyczne w zakresie modelowania mechanizmu formowania przewidywań wpływają w konsekwencji na odmienność mechanizmu transmisji, tak zakłóceń losowych, jak i impulsów polityki stabilizacji. Istotnym źródłem istniejących różnic w praktycznych zaleceniach i postulatach wobec rządowej polityki stabilizacji są także rozbieżności teoretyczne w zakresie mikroekonomicznych podstaw teorii makroekonomicznej. Analiza monetaryzmu i keynesizmu w przekroju trzech powyższych elementów z jednej strony umożliwia identyfikację źródeł rozbieżności w zaleceniach i ocenie polityki stabilizacji, z drugiej zaś strony pozwala wskazać na występowanie w ramach tychże szkół myśli ekonomicznej różnych nurtów i podejść badawczych. Odnosi się to szczególnie do ekonomii keynesowskiej, w ramach której wyodrębnić można różne koncepcje metodologiczne a tym samym różne poglądy na kwestię zasadności i oceny sprawności polityki stabilizacji. Znaczenie pojęcia monetaryzm interpretowane jest w literaturze przedmiotu w sposób niejednolity. Z uwagi na wyraźne składniki ideologiczne występujące w tym nurcie ekonomii zachodniej, w niniejszej pracy, pod pojęciem monetaryzmu rozumieć będziemy zarówno zbiór poglądów obejmujący nowoczesną wersję ilościowej teorii pieniądza, jak również jego implikacje teoretyczne i ideologiczne w zakresie szeroko pojmowanego interwencjonizmu państwowego. (fragment tekstu)

EN

The article tries to present and analyse basic theoretical and methodological divergencies which separate monetarism from Keynesian economics in the range of justification and effectiveness of stabilization policy. The author concentrates particularly upon differences in approach of the above-mentioned schools of economic thought towards such problems as: economic equilibrium, microeconomic foundations, and methods of expectations chosen by economic subjects. Special attention has been paid to relations between inflation and unemployment. The article assumes that actual arguments and controversies about effectiveness of the policy and its instruments result from blaming different fundamental sources for the instability of an economic system. Consequently, the divergencies in question result also in a different specification of the macroeconomic models which serve as tools for the quantitative analysis of stabilization policy. The analysis of both theoretical trends reveals some convergence of ideas and indicates that there might appear a new trend which would be an eclectic synthesis of the two. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Monetaryzm; Keynesizm; Teoria monetarna Keynes'a; Stabilizacja gospodarcza; Makroekonomia; Równowaga gospodarcza; Polityka stabilizacyjna

EN

Monetarist; Keynesian theory; J.M. Keynes monetary theory; Economic stabilization; Macroeconomics; Economic equilibrium; Stabilisation policy

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1990
• Numer: nr 197 Studia nad współczesną gospodarką kapitalistyczną
• Strony: 7--32

Twórcy

autor

Tadeusz Kowalski

Bibliografia

• A. Ando, F. Modigliani: The Life Cycle Hypothesis of Savings: Aggregate Implications and Taste. American Economic Review, 1963, vol. 53.
• A. Coddington: Keynesian Economics: The Search for First Principles. Journal of Economic Literature, 1976, vol. 14.
• A. Leijonhufvud, On Keynesian Economics and the Economics of Keynes, Oxford University Press, London 1968.
• A. Schwartz, M. Friedman, A Monetary History of the United States 1867-1960. Princeton University Press 1963.
• A. Schwartz, M. Friedman, Money and Business Cycles. Review of Economics and Statistics, 1963, vol. 45, 1, 2 Supplement.
• A.W. Phillips: the Relation between Unemployment and the Rate of Change of Money Wage Rates in the UK 1861-1957. Economica, November 1958.
• D. Collander: Was Keynes a Keynesian or a Lernerian. Journal of Economic Literature, December 1984, vol. 22.
• D. Leidler: Monetarism: An Interpretation and an Assessment, The Economic Journal, March 1981, vol. 91.
• E. Malinvaud, Profitability and Unemployment, Cambridge University Press. Cambridge 1980.
• E. Phelps et al.: Microeconomic Foundations of Employment and Inflation Theory, New York, Norton 1970.
• E. Phelps: Phillips Curves, Expectations of Inflation, and Optimal Unemployment over Time, Economica, August 1967, vol. 35.
• J. Muellbauer, R. Portes: Macroeconomic Models with Quantity Rationing, Economic Journal, 1978, vol. 88.
• J. Tobin: How Dead is Keynes? Economic Inquiry, 1977, vol.15.
• J. Tobin: Inflation and Unemployment, American Economic Review, 1972, vol. 62.
• J. Tobin: Liquidity Prefrence as Behaviour Towards Risk. Review of Economic Studies, 1958, vol. 58.
• J.E. Tanner: Are the Lags in the Effects of Monetary Policy Variable? Journal of Monetary Economics, 1979, vol. 5.
• J.L. Stein: Monetarist, Keynesian and New Classical Economics, Oxford Basil Blackewell, 1982.
• J.M. Culbertson: Friedman on the Lag in Effect of Monetary Policy. Journal of Political Economy, December 1960.
• J.M. Keynes: Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, Warszawa PWN 1956.
• J.R. Crotty: Post Keynesian Economic Theory: An Overview and Evaluation, American Economic Review, 1980, vol. 70.
• J.R. Hicks: Mr. Keynes and the Classics: A Suggested Interpretation. Econometrica, 1935, vol. 5.
• K. Brunner, The Role of Money and Monetary Policy. The Federal Reserve Bank of St. Loius Review, 1968 nr 50.
• M. Belka: Monetaryzm - negacja keynesizmu? Ekonomista 1984 nr 3.
• M. Fridman: Why Economists Disagree. W: Dollars and Deficits. Englewood Cliffs, New York: Prentice Hall, 1968.
• M. Friedman, The Role of Monetary Policy, American Economic Review, March 1968, vol. 58.
• M. Friedman: A Theory of the Consumption Function, Princeton Princeton University Press 1957.
• M. Friedman: The Lag in Effect of Monetary Policy, Journal of Political Economy, October 1961.
• M. Friedman: The Quantity Theory of Money: A Restatement. W: Studies in the Quantity Theory of Money. M. Friedman (red.) Chicago, University of Chicago Press 1956.
• R.G. Lipsey: The Relation between Unemployment and the Rate of Change of Money Wage Rates in the UK 1862-1957: A Further Analysis, Economica, February 1960.
• R.W. Clower, The Keynesian Counter Revolution: A Theoretical Appraisal, W: The Theory of Interest Rates, F.H. Hahn, F. Brechling (red.), The Macmillan, London 1965.
• S.C. Dow, P.E. Earl: Money Matters. A Keynesian Approach to Monetary Economics, Martin Robertson, Oxford 1982.
• T. Kowalski: Nowa klasyczna makroekonomia a polityka stabilizacji gospodarczej w kapitalizmie. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny. II kwartał 1987 r.