Zastosowanie metod statystycznych i informatycznych do badań nad językiem naturalnym

• Autorzy: Dariusz Ceglarek
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W ostatnich latach znacznie wzrosło zainteresowanie postępem w komunikacji człowiek-maszyna cyfrowa za pomocą języków coraz bliższych językowi naturalnemu. Warunkiem koniecznym tego postępu jest lepsze poznanie struktur i związków występujących w języku, którym posługujemy się między sobą na co dzień. W artykule przedstawiono zastosowanie niektórych metod statystycznych, kombinatorycznych, informatycznych oraz grafowych dla analizy języka na dwóch jego poziomach: znakowym (morfologicznym) oraz semantycznym. Pierwsza część pracy omawia wykorzystanie teorii informacji do optymalizacji kodów oraz zależności entropijne w języku polskim w porównaniu z innymi językami europejskimi. Przedstawiono także niektóre ciekawe metody statystyczne wykorzystywane w językoznawstwie. Dalej zaprezentowano niektóre istniejące oraz skonstruowane przez autora algorytmy analizy związków morfologicznych języka, w których jest on rozumiany jako system znaków (postać statyczna), a także algorytmy, których zadaniem jest przekroczenie bariery entropii. W tych ostatnich algorytmach język jest funkcjonującym układem o postaci dynamicznej. Ostatnia część artykułu stanowi opis metody analizy języka na poziomie związków semantycznych między słowoformami tworzącymi pełne zdania. Wszystkie przedstawione w artykule algorytmy napisane zostały w języku Fortran i sprawdzone na maszynie cyfrowej ODRA 1305. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Metody statystyczne; Metody informatyczne; Językoznawstwo

EN

Statistical methods; IT methods; Linguistics

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1990
• Numer: nr 163 Debiuty Ekonomiczne
• Strony: 23--38

Twórcy

autor

Dariusz Ceglarek

Bibliografia

• Abramson N. Teoria informacji i kodowania, PWN, Warszawa 1969.
• Baborski A., Duda M., Forlicz S. Elementy cybernetyki ekonomicznej, PWE, Warszawa 1977.
• Bartkowiakowa A. O rozkładzie określeń w zdaniach opisowych Żeromskiego i Sienkiewicza, Zastosowania Matematyki 1962/1963.
• Bauer F.L., Goos G. Informatyka, WNT, Warszawa 1977.
• Blikle A., Automaty i gramatyki. Wstęp do lingwistyki matematycznej, PWN, Warszawa 1971.
• Bole L., Cichy M., Różańska L. Przetwarzanie języka naturalnego, WNT, Warszawa 1982.
• Bolc L. (red.), Zastosowanie maszyn matematycznych do badań nad językiem naturalnym. Cz. 3, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1980.
• Bolc L., Maksymienko M. Komputerowy system przetwarzania tekstów fonematycznych, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1981.
• Borko H., Maszyny cyfrowe w badaniach naukowych, WNT, Warszawa 1969.
• Fisz M. Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna, PWN, Warszawa 1967.
• Gerstenkorn T., Śródka T., Kombinatoryka i rachunek prawdopodobieństwa, PWN, Warszawa 1980.
• Gołowin B.N. Jazyk i statistika, Moskwa 1971.
• Grucza F., Zagadnienia metalingwistyki. Lingwistyka-jej przedmiot, lingwistyka stosowana, PWN-PAN, Warszawa 1983.
• Jagłom A.M., Jagłom I.M., Prawdopodobieństwo i informacja, KiW, Warszawa 1963.
• Kierzkowski Z., Elementy informatyki, PWN, Warszawa-Poznań 1978.
• Kowalski S., Mostowski A.W., Teoria automatów i lingwistyka matematyczna, PWN, Warszawa 1979.
• Lewin J., Gastiew J., Rozanow J., Język. Matematyka. Cybernetyka, PWN, Warszawa 1967.
• Lindgren B.W., Elementy teorii decyzji, WNT, Warszawa 1977.
• Mayenowa M.R. (red.), Poetyka i matematyka, PWN, Warszawa 1965.
• Nowakowski J., Sobczak W., Teoria informacji, WNT, Warszawa 1970.
• Pachelski W., Fortran dla maszyn ODRA serii 1300, WNT, Warszawa 1980.
• Plucińska A., Pluciński E., Elementy probabilistyki, PWN, Warszawa 1979.
• Rachunek prawdopodobieństwa w zadaniach i problemach, WNT, Warszawa 1975.
• Sambor J., Badania statystyczne nad słownictwem (na materiale "Pana Tadeusza"), PWN-PAN, Warszawa 1969.
• Sambor J., Słowa i liczby, PWN, Warszawa 1972.
• Targowski A., Informatyka-modele systemów i rozwoju, PWE, Warszawa 1980.
• Turski W.M., Propedeutyka informatyki, PWN, Warszawa 1977.
• Wolfowitz J., teoremy kodirovanija teorii informacji, Moskwa 1967.
• Współczesna matematyka i cybernetyka, PWN, Warszawa 1969.