Czynniki kształtujące wykorzystanie środków trwałych w przemyśle sezonowym

• Autorzy: Kazimierz Dobrzański

Warianty tytułu

Factors Shaping Utilization of Fixed Assets in Seasonal Industry

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zmiany, jakie dokonały się w systemie ekonomiczno-finansowym i strukturze organizacyjnej gospodarki narodowej, wywarły stosunkowo duży wpływ na działalność przemysłów sezonowych. Należy do nich branżowy przemysł ziemniaczany. W nowej strukturze organizacyjnej, tj. zrzeszeniowej, grupuje on 14 przedsiębiorstw, które łącznie obejmują 21 zakładów. Podstawową jego działalnością jest przerób ziemniaków na wyroby krochmalowe, tj. na mączkę, syropy, glukozę krystaliczną, kleje, dekstryny, krochmale modyfikowane, a także na susze spożywcze, tj. płatki, granulaty, kostkę i grysik. Asortyment produkcji jest znacznie bogatszy, bowiem przemysł ten produkuje ponadto pasze, groch w proszku, płatki kukurydziane, słód, drożdże i piwo. Nadto w okresie międzykampanijnym podejmuje też działalność usługową na rzecz innych jednostek organizacyjnych. Stosunkowo szeroka struktura asortymentowa produkcji, a nadto jej nieustanne wzbogacanie, wymaga posiadania odpowiednich, co do ilości i jakości, zdolności produkcyjnych oraz właściwego zaplecza surowcowego. W przerobie ziemniaków na krochmal przemysł ten ma pozycję monopolisty. Tylko w niewielkim stopniu zajmują się także tym inne jednostki organizacyjne. Z uwagi na posiadane zdolności produkcyjne przemysł może rocznie przerobić około 1,5-1,6 mln ton ziemniaków, z tego w oddziałach suszów spożywczych około 150 tys. ton. Wielkość przerobu uzależniona jest od dobowych zdolności, które w krochmalniach wynoszą 10 400 ton, a w oddziałach suszów spożywczych 700 ton. Aktualnie poziom posiadanych zdolności nie warunkuje lepszego co do ilości i asortymentu zaspokojenia potrzeb. Niedostatek mocy przetwórczych, nierównomierne rozmieszczenie zakładów w stosunku do bazy surowcowej, a nadto duże zużycie majątku produkcyjnego uniemożliwia pełne zaspokojenie rynku w artykuły spożywcze, będące przetworem ziemniaków. Zapotrzebowanie na przetwory ziemniaczane pokrywane jest zaledwie w 75%, mimo obfitości surowca w kraju. Zaopatrzenie w surowiec wymaga organizowania własnych baz ziemniaczanych. Zajmują się tym wyspecjalizowane służby agrotechniczno-skupowe działające w 30-tu województwach. Są one odpowiedzialne za zaopatrzenie producentów w jakościowo najbardziej przydatne odmiany sadzeniaków a także przyjęcie surowca poprzez sieć terenowych punktów odbioru. Z uwagi na efektywność przerobu ziemniaków nieobojętny jest poziom zawartości skrobi w skupowanym surowcu. Jej ubytki mogą być wynikiem warunków transportowania a także procesów mechanicznych i technologicznych. (fragment tekstu)

EN

Increase of the efficiency index requires undertaking by economic subjects activities aimed at better utilization of the factors of production, ie improved utilization of among others productive capacities. It also concerns relatively small industries which are also characterized by seasonality. Potato industry belongs toosuch industries This industry is characterized by broad structure of production, strive for enrichment of assortment and growth of productive capacity though in limited extent. Raw material base is extended and organizationally improved. Nevertheless - so far - the demand index for processed potatoes - in spite of relative abundance of raw material has not been fully realized. The reason for non-fulfillment of social demand as regards processed potatoes is among others: shortage of productive capacities, uneven distribution of factories in relation to raw - material base and also relatively big depreciation of productive assets. This state of affairs worsens the productivity index of fixed assets. A number of multidirectional activities are undertaken in this industry in order to ensure its growth. They are the following: enlargement, modernization of technological processes, motivation activities in favour of workers inventiveness, elimination of technological bottle-necks, decrease of mineral and organic contamination of potatoes, limitation of unnecessary transfers of potatoes, reduction of starch losses in technological processes. The abae listed activities show only the main directions, which are undertaken in this industry. They should be treated non a broad basis and should aim at increasing the degree of replacement of capital assets. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Przemysł; Sezonowość; Efektywność wykorzystania środków trwałych; Przetwórstwo ziemniaków; Produktywność

EN

Industry; Seasonal character; Effective utilization of fixed assets; Potato processing; Productivity

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe. Seria 1 / Akademia Ekonomiczna w Poznaniu
• Rocznik: 1988
• Numer: nr 168 Intensyfikacja wykorzystania majątku trwałego przemysłu
• Strony: 121--128

Twórcy

autor

Kazimierz Dobrzański

• Akademia Ekonomiczna w Poznaniu

Bibliografia

• A. Kierończyk: Straty w przetwórstwie ziemniaków - stan obecny i zamierzenia. Materiały z konferencji naukowo-technicznej "Możliwości zmniejszenia strat w procesach technologicznych przemysłu żywnościowego", Łódź 1985.
• Branżowy program produkcji i wdrożeń maszyn i urządzeń dla unowocześnienia technologii przerobu ziemniaków na krochmal, na lata 1986-1990. MR i GŻ - Warszawa i Zrzeszenie Przedsiębiorstw Państwowych Przemysłu Ziemniaczanego - Poznań 1985.
• J. Więckowski: Efektywność gospodarcza przedsiębiorstwa. Warszawa: Wydawnictwo Związkowe CRZZ, 1971.
• M. Makowiecki: Przemysł, który żywi. Życie Gospodarcze 1984 nr 49.
• Materiały Zrzeszenia Przemysłu Ziemniaczanego nr 59. Poznań - październik 1985 r.
• Organizacyjne i ekonomiczne aspekty funkcjonowania zrzeszeń przedsiębiorstw państwowych. Poznań: W.O. TNOiK oraz AE Poznań 1984.
• Statystyka dla ekonomistów. T. 3. Red. M. Krzysztofiak Warszawa: PWE, 1970.
• W. Piotrowski, Modernizacja środków pracy a nowe inwestycje. Warszawa PUB, 1965.
• W. Roszkowska: Proces reprodukcji środków trwałych wybranych szczecińskich przedsiębiorstw transportu samochodowego. Prace Katedry Finansów. W: Prace Politechniki Szczecińskiej. Szczecin 1982.