Organizacja życia polskiego w Legnicy po zakończeniu II wojny światowej

• Autorzy: Kazimiera Jaworska

Warianty tytułu

The Organisation of Life by the Polish Community in Legnica After the Second World War

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Niniejszy tekst prezentuje proces organizowania życia polskiego w Legnicy w 1945 r. na tle skomplikowanych realiów miasta, w którym zasadnicze decyzje polskie władze podejmowały po konsultacjach z przebywającym w mieście Dowództwem Północnej Grupy Wojsk Radzieckich lub były podejmowane przez to Dowództwo. W tym czasie Legnica była siedzibą władz miejskich, powiatowych, a nawet przez kilka miesięcy - wojewódzkich. W związku z tym w mieście była wydawana gazeta "Pionier" będąca swojego rodzaju organem prasowym ówczesnych władz partyjno-państwowych. W niniejszym opracowaniu zwrócono uwagę przede wszystkim na te kwestie, o których zdawkowo wspominano we wcześniejszych opracowaniach. (abstrakt oryginalny)

EN

This paper describes the process of organisation of life by the Polish community in Legnica in 1945, in the complicated post-war reality, when the Polish authorities took all their crucial decisions following consultation with the commanders of the Northern Military Group of the Soviet Army stationed here. At that time Legnica was the seat of municipal, district and provincial authorities. As a result, the Pioneer, a newspaper constituting a tool of the local political and state authorities, was issued regularly in the city. The major focus of this paper is on the issues which were marginalised in previous publications. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Historia; Przesiedlenia ludności

EN

History; Resettlements of people

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 19
• Strony: 51--71

Twórcy

autor

Kazimiera Jaworska

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Witelona w Legnicy

Bibliografia

• Sprawozdanie Delegatury Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów przy Dowództwie Północnej Grupy Wojsk Radzieckich - za okres swej działalności (5 miesięcy) styczeń - maj 1947 r. Ministerstwo Ziem Zachodnich, sygn. 62.
• Telefonogram Pełnomocnika Rządu RP na Okręg Administracyjny Dolnego Śląska mgr Piaskowskiego do ob. Ministra Ziem Odzyskanych na ręce Wicepremiera Gomułki, Wrocław 14.3.46 r. Ministerstwo Ziem Zachodnich. sygn. 67.
• Lignica, 31 VII 1945, Zarządzenie nr 4 w: Urząd Wojewódzki, sygn. XIX/R/2, k. 43.
• Lignica, dnia 16 sierpnia 1945 r. Zarządzenie nr 14 w: Urząd Wojewódzki, sygn. XIII/2.
• Lignica, dnia 17 sierpnia 1945 r. Do wszystkich Naczelników Wydziału Urzędów Niezespolonych na terenie m. Lignicy w: Urząd Wojewódzki, sygn. XIII/2.
• Lignica, dnia 31 VII 1945, Zarządzenie nr 5 w: Urząd Wojewódzki, sygn. XIII/2.
• Warszawa, dnia 19 czerwca 1945 r., Okólnik nr 33 do wszystkich ob. Ministrów w sprawie usunięcia napisów niemieckich w: Urząd Wojewódzki, sygn. XIII/1.
• Wrocław, dnia 10.XII.1945 r., Okólnik nr 102,w: Urząd Wojewódzki, sygn. XIII/2.
• Sprawozdanie Pełnomocnika Rządu RP, sygn.5.
• Uchwała Rady Ministrów w sprawie "Zarządu Tymczasowego odzyskanych terenów poniemieckich, mianowanie okręgowych i obwodowych Pełnomocników Rządu" ogłoszona 14 marca 1945 r. Starostwo Powiatowe w Legnicy.
• Załącznik nr 63, Starostwo Powiatowe w Legnicy 1945 - 1950.
• Załącznik nr 77, Starostwo Powiatowe w Legnicy.
• Załącznik nr 85, Miejska Rada Narodowa i Zarząd Miejski w Legnicy.
• Załącznik nr 85, Miejska Rada Narodowa i Zarząd Miejski w Legnicy.
• 2.000 tomów zebrali harcerze, 1945, "Pionier" 29 sierpnia.
• Bitwa pod Lignicą, 1945, "Pionier" 14 września.
• Całe społeczeństwo do walki. Szabrownictwo musi być zlikwidowane, 1945, "Pionier" 20 września.
• Dążmy do utrwalenia sojuszów. Z działalności Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, 1945, "Pionier" 25 września.
• Do Lignicy - po pracę. Z Żywca, Ostrołęki, Białegostoku - na Dolny Śląsk, 1945, "Pionier", 30 sierpnia.
• Dorośli się uczą, 1945, "Pionier", 19 września.
• Koncert Tow. Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, 1945, "Pionier", 10 października.
• Konkurs na przerobienie pomnika Wilhelma, 1945, "Pionier", 13 października.
• Lignica ma już gimnazjum. Zapisy na rok szkolny 1945/46, 1945, "Pionier" 27 sierpnia.
• Na froncie akcji odniemczania miasta, 1945, "Pionier", 9 września.
• Na ulicy w Lignicy, 1945, "Pionier" 6 września.
• Nabożeństwa dla Polaków, 1945 "Pionier" 12 października.
• Nowa szkoła, 1945 "Pionier", 19 września.
• Nowak K., 1945. Pół miliona Polaków wraca z Zachodu do Polski przez Legnicę, "Pionier", 30 sierpnia.
• Ognisko ZNP w Lignicy, 1945, "Pionier", 23 września.
• Opiekujemy się dziećmi na Dolnym Śląsku. Rola "Domu Opieki nad Dzieckiem Matki Pracującej", 1945, "Pionier" 5 września.
• Ostrzegamy domorosłych kapitalistów! Przydzielone przedsiębiorstwa należy uruchamiać, 1945, "Pionier" 23 września.
• Otwarcie roku szkolnego w Lignicy, 1945, "Pionier", 5 września.
• Pierwszy koncert w Lignicy, 1945, "Pionier" 29 września.
• Pionierowi, 1945, "Pionier",27 sierpnia. Polskie szkoły otwarły swe podwoje na Dolnym Śląsku, 1945, "Pionier", 4 września 1945.
• Sprawa internatu, 1945, "Pionier", 19 września.
• Szaber szlachetny, 1945, "Pionier", 15 września.
• Szkoła dla młodocianych i dorosłych, 1945, "Pionier" 3 października.
• Święto Milicji Obywatelskiej, 1945, "Pionier", 4 października.
• Święto MO w Legnicy, 1945, "Pionier" 112 października.
• Takich ludzi nam nie potrzeba..., 1945, "Pionier" 6 października.
• Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, 1945, "Pionier", 29 września.
• Uroczyste otwarcie roku szkolnego w Lignicy, 1945, "Pionier", 2 września.
• W Lignicy mamy kino. Na pierwszy ogień "Kutuzow", 1945, "Pionier" 27 sierpnia.
• Wicepremier St. Mikołajczyk na Dolnym Śląsku, 1945, "Pionier" 10 października.
• Wielki koncert rozrywkowy, 1945, "Pionier" 13 października.
• Zwiedzamy Lignicę, 1945, "Pionier" 29 września.
• Życie sportowe. Klub Sportowy w Lignicy, 1945, "Pionier", 7 września.
• Bednarz K., 1972, Prasa Dolnośląska w: 25 lat prasy na Ziemiach Zachodnich i Północnych, wyd. OBP RSW "PRASA", Kraków.
• Bojakowski A., 1998, Oświata i kultura w latach 1945 -1989 w: Legnica. Zarys monografii miasta, red. S. Dąbrowski, wyd. DTSK Silesia, Wrocław - Legnica.
• Dąbrowski S. (red.), 1998, Legnica. Zarys monografii miasta, wyd. DTSK Silesia, Legnica.
• Eberhard P., 2015, Skala demograficznych wojennych i powojennych migracji politycznych na ziemiach polskich w: Wysiedlenia jako narzędzie polityki ludnościowej w Europie XX wieku, red. J. Wołoszyn, wyd. Instytut Pamięci Narodowej Odział w Lublinie, Lublin.
• Glensk J., 1980, Kalendarium powojennej prasy Dolnego Śląska, Opole.
• Hejger M., 2006, Przekształcenia narodowościowe na Ziemiach Zachodnich i Północnych w latach 1945 -1956 - próba bilansu w: Ziemie Odzyskane/Ziemie Zachodnie i Północne 1945 -2005. 60 lat w granicach państwa polskiego, red. A. Sakson, Poznań.
• Jaworska K., 2013, Polska administracja państwowa w Legnicy w pierwszych latach powojennych.
• Początki trudnej koegzystencji polsko-radzieckiej w: Wojska Radzieckie w Polsce 1939 -1945, red. S. Dąbrowski, K. Jaworska, W.W. Szetelnicki, wyd. PWSZ im. Witelona w Legnicy, Legnica.
• Kalendarium pierwszej polskiej szkoły średniej w Legnicy. Lata 1945 -1955, 2006, w: My pierwsza dekada 1945 -1955, wyd. Fundacja Solidarności, I LO im. T. Kościuszki, Legnica.
• Kondusza W., 2006, "Mała Moskwa". Rzecz o radzieckiej Legnicy, Wyd. Edytor, Legnica.
• Kondusza W., 2009, "Mała Moskwa". Legnica i Powiat legnicki w latach 1945 -1947 w: W objęciach wielkiego brata. Sowieci w Polsce 1944 -1993, red. K. Rokicki, S. Stępień, Wyd. IPN Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Warszawa, s. 154 -156.
• Kondusza W., 2014, Legnica jako centrum Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej w: Armia Czerwona/Radziecka w Polsce w latach 1944 -1993. Studia i szkice, red. K. Filip,
• M. Golon, Wyd. IPN Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu O. w Gdańsku, Borne Sulinowo-Bydgoszcz-Gdańsk.
• Kostrzanowski K.J., 1998, Partie polityczne, organizacje młodzieżowe i społeczne, administracja i samorząd w latach 1945 -1989 w: Legnica. Zarys monografii miasta, red. S. Dąbrowski, wyd. DTSK Silesia, Legnica.
• Kusik S., 1998, Dzieje Kościoła katolickiego w dekanacie legnickim w latach 1945 -1986, WSD DL, Legnica.
• Piotrowski P., 2013, Rola i zadania Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej w Polsce w: Wojska Radzieckie w Polsce 1939 -1945, red. S. Dąbrowski, K. Jaworska, W.W. Szetelnicki, Legnica.
• Sula D., 2015, Przesiedlenia pod kontrolą państwa na przykładzie Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w: Wysiedlenia jako narzędzie polityki ludnościowej w Europie XX wieku, red. J. Wołoszyn, wyd. Instytut Pamięci Narodowej Odział w Lublinie, Lublin.
• Szkurłatowski Z., 1998, Sytuacja miasta i jego mieszkańców w pierwszych powojennych latach w: Legnica. Zarys monografii miasta, red. S. Dąbrowski, wyd. DTSK Silesia, Legnica.
• Świącik J.L., 2010, Podwójnie strzeżeni. Armia Radziecka w Legnicy (1945 -1993), Wrocław.
• Wołoszyn J. (red.), 2015, Wysiedlenia jako narzędzie polityki ludnościowej w Europie XX wieku, wyd. Instytut Pamięci Narodowej Odział w Lublinie, Lublin.
• Machowska B., Opieka zdrowotna, społeczna i sanitarna w Legnicy w latach 1945 -1950, "Szkice Legnickie", t. 19.
• Dąbrowski S., Migracje i osadnictwo na Dolnym Śląsku w latach 1945 -1948, "Szkice Legnickie" t. 19.
• Hytrek-Hryciuk J., "Człowiek nie może opisać tego chaosu". Legnica w ostatnich miesiącach II wojny światowej ( luty-maj 1945 r.), "Szkice Legnickie" t. 31.
• Jaworska K., 2014, Ideologizacja szkolnictwa średniego w Legnicy w latach 1945 -1956, "Zeszyty Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy", nr 1.
• Knapek L., Zmiany organizacyjne w sądownictwie, prokuraturze i adwokaturze na terenie województwa legnickiego w latach 1945 -1994, "Szkice Legnickie", t. 16.
• Kowalak C., Pierwsze dni wolności w Legnicy, Kalendarium 1945 roku, "Szkice Legnickie" nr 3.
• Kowalak C., Pomniki i tablice pamiątkowe w Legnicy po II wojnie światowej, "Szkice Legnickie", t. 28.
• Kuczyński M., 1976 Następcy Elyana - współtwórcy "Pioniera", "Rocznik Dolnośląski", t. 4, Warszawa - Wrocław.
• Niebudek Z., Pionierskie dni Legnicy, "Szkice Legnickie" t. 16.
• Szkurłatowski Z., Legnica w powojennym 50-leciu 1945 -1995 (wybrane problemy), "Szkice Legnickie" t. 17.
• Byliśmy odważni, 1980, "Konkrety" 22 sierpnia.
• Chmielowski G., 2011, Legnickie historie. Dolnośląska prasa zaczęła się u nas, "Panorama Legnicka" 24 maja.
• Kaszewski C., 2002, Najstarsza ze wszystkich gazet, "Słowo Polskie" 23 sierpnia.
• Pańczuk C., 1980, "Pionier"-skie czasy, "Konkrety" 8 lutego.
• Żywień M., 1995, Na początku był "Pionier", "Słowo Polskie", 10 marca.