Mauro Cappellariego polemika z jansenizmem

• Autorzy: Adam Wielomski

Warianty tytułu

Mauro Cappellari's Polemics with Jansenism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Mauro Cappellari pisał w opozycji do omówionych eklezjologii jansenistycznych, dążąc do wykazania bezwzględnej ważności konstytucji Unigenitus. Był przy tym przekonany - jak cała eklezjologia Oświecenia - że o ile ustroje polityczne mogą się zmieniać, ulegać transformacjom, republiki mogą przekształcać się w monarchię, a monarchie w republiki, arystokracje w demokracje i vice versa, to ustrój (eklezjologia) Kościoła katolickiego zawsze był, jest i musi być taki sam, czyli taki, jakim nadał go Jezus Chrystus pierwotnemu Kościołowi.[...] Mauro Cappellari nie przywiązywał wagi do ustrojów politycznych; programowo jakby wyrażał brak zainteresowania władzą świecką, co zapewne wiązało się z tym, że pisał swoją książkę w epoce napoleońskiej okupacji Italii (strategia typowa dla ultramontanów w epoce rewolucji francuskiej). Godził się więc - choć nie jest to nigdzie wyrażone expressis verbis - że władza świecka konstytuuje się w taki sposób, w jaki sama sobie życzy, bez ingerencji Kościoła. W zamian jednak duchowny domagał się, aby władza świecka nie wtrącała się w kwestie teologiczne i eklezjologiczne.(fragment tekstu)

EN

The age of Enlightenment is first of all the epoch of explosion of lay and anticlerical thought. They come into being deistical, agnostic and atheistic systems then. Simultaneously the theology of the 18th century is in the deep stagnation and with the large problems we can find the decisive conceptions and solution here. The atrophy of metaphysics is as such the characteristic feature of Enlightenment and the fall of interest of the theology; which links with the crisis of culture and the crisis in Church. The lack of new conceptions is visible of the great thinkers, the main existing previously trends are continued, well-known in Church from several centuries, named the concyliarism with susceptibility to galicalism solutions, recognized as the infallibility of the whole Church only at the council. The Catholic thought of the epoch of Enlightenment begins accepting the nationalistic patern of the epoch. The belief weakens in primacy and the infallibility of Bishop of Rome. Therefore it should not surprise, that the intellectual vitality shows only dissatisfied of episcopate directions - the status quo of the Church, and namely French and Italian jansenists and the disputing with them Italian ultramontans. The main aim of presented article is the presentation main points of that polemics, especially with the perspective of works of Mauro Cappellari.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Religia; Polityka wyznaniowa; Poglądy filozoficzne

EN

Religion; Religious policy; Philosophical thought

• Czasopismo: Doctrina. Studia społeczno-polityczne
• Rocznik: 2010
• Numer: nr 7
• Strony: 179--196

Twórcy

autor

Adam Wielomski

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach

Bibliografia

• U. Horst: Unfehlbarkeit und Geschichte. Studien zur Unfehlbarkeitsdiskussion von Melchior Cano bis zum 1. Vatkianischen Konzil, Mainz 1982, s. 29-51, 150-164.
• L. Kołakowski, Bóg nam nic nie jest dłużny. Krótka uwaga o religii Pascala i o duchu jansenizmu, Kraków 1994, s. 11-44.
• C. Fantappiè, Le dottrine teologiche e canonistiche sulla constituzione e sulla riforma della Chiesa nel settecento, "Il Diritto Ecclesiastico" 2001, nr 62, s. 747-748, 766;
• J. Delumeau, Reformy chrześcijaństwa w XVI i XVII w., t. 2, Warszawa 1986, s. 139 i n.
• A. Gazier, Histoire générale du mouvement janséniste depuis ses origines ausqu'à nos jours, t. 1, Paryż 1924, s. 45.
• E. Préclin, Edmond Richer (1559-1631). Sa vie, son oeuvre, le richerisme, "Revue d'Histoire Moderne" 1930, nr 5, s. 241-269, 321-336;
• J. Touchard: L'histoire des idées politiques, t. 2, Paryż 1965, s. 353 i n.
• A. Hamscher, The parlament of Paris and the social interpretation of Early French jansenism, "Catholical Historical Review" 1977, nr 66, s. 192-410;
• D. van Kley, The Jansenist Constitutional Legacy in the French Prerevolution, w: The French Revolution and the Creation of Modern Political Culture, t. 3, The Political Culture of the Old Regime, Oxford 1989, s. 169-201;
• The Religious Origins of the French Revolution. From Kalwin to the Civil Constitution, 1569-1791, New Haven-Londyn 1996, s. 211 i n.
• Apologie de tous les jugements rendus par les tribunaux séculiers en France contre le schisme, t. 1, b.m.w. 1752, s. 176
• L. Mezzadri, Rewolucja francuska a Kościół, Kraków 2007, s. 74 i n.
• A. Wielomski, Kościół w cieniu gilotyny. Katolicyzm francuski wobec Rewolucji (1789-1815), Warszawa 2009, s. 191-196.
• B. Moss, The Old Catholic Movement, its Origins and History. Londyn 1948, s. 90 i n.
• M. Rosa: Il movimento riformista liturgico, devozionale, ecclesiologico, canonico sfociato nel sinodo di Pistoia (1786), "Concilium" 1966, nr 2, s. 113-127
• J. Visser, Jansenismus und Konziliarismus: ekklesiologische Anschauungen der Nicolas Le Gros (1675-1751), "Internationale Kirchliche Zeitschrift" 1983, nr 73, s. 212-224
• N. Le Gros, Récueil de divers ouvrages du sujet de la Constitution 'Unigenitus', fait pour l'instruction et pour la Consolation des fideles qui sont touchés des maux de l'Eglise, Utrecht 1740, s. XIII, LVII.
• N. Le Gros, Tractatus dogmaticus et scholasticus de Ecclesia, t. 2, Venetis 1784
• C. Fleury, Histoire ecclésiastique, t. 1, Paryż 1840 [1687]
• M. Luther, Kleiner Katechismus mit Erklärung, Hamburg 2000 [1529], s. 117 i n.
• J. Calvin, Catéchisme: c'est ä dire, le formulaire d'instruire les enfants en la chrestienté, fait en la maničre de dialogue, oů le ministre interrogue et l'enfant respond, Genewa 1552, s. 30-32
• H. Jedin, Geschichte des Konzils von Trient, t. 1, Der Kampf um das Konzil, Freiburg 1977, s. 136 i n.
• V. Martin, Le Gallicanisme politique et le clergé de France, Paryż 1929, s. 323.
• Richer, De ecclesiastica et politica potestate, Paryż 1612, s. 2-22;
• E. du Pin, Traité de la puissance ecclesiastique et temporelle, Paryż 1707, s. 366-543.
• N. Le Gros, Du Renversement des Libertéz de l'Eglise Gallicane, dans l'affaire de la Constitution Unigenitus, b.m.w. 1716.
• H.J. Sieben, Consensus, unanimitas und maior pars auf Konzilien von der Alten Kirche bis zum Ersten Vatikanum, "Theologie und Philosophie" 1992, nr 67, s. 192-229;
• K. Schatz, Vaticanum I, t. 2, Von der Eröffnung bis zur Konstitution "Die Filius", Paderborn 1993, s. 173-177.
• V. Martin, Le Gallicanisme et la Réforme catholique. Essai historique sur l'introduction en France des décrets du concile de Trente (1563-1615), Paryż 1919, s. 166-210.
• G. Mantese, Pietro Tamburini e il giansenismo bresciano, Milan 1942;
• R. Mazetti, Pietro Tamburini. Le mente del Giansenismo italiano, Messine 1948
• P. Stella, Giurisdizionalismo e giansenismo all'Università di Torino nel secolo XVIII, Torino 1958.
• P. Tamburini, Vera idea della Santa Sede, Pavia 1787.
• Horst: Das Schema über die Kirche auf dem I. Vatikanischen Konzil, Paderborn 1963, s. 78-80, 100-106
• A. Antòn, Lo sviluppo della dottrina sulla Chiesa nella teologia dal Vaticano I al Vaticano II, w: L'ecclesiologia del Vaticano I al Vaticano II, Milano 1968, s. 44 i n.)
• D. Guttiérez, La doctrina del cuerpo Mistico de Christo en Fr. Luis de León, "Revista de Estudios Teologicos" 1942, nr 2, s. 727-753
• E. Elorduy, El cuerpo mistico de cristo en Suarez, "Revista de Estudios Teologicos" 1943, nr 3, s. 347-397
• C. Fleury: Katechizm Historyczny. Krótko w sobie zawierający Pismo Święte i Naukę Chrześcijańską. Berdyczów 1824 [1679], s. 65.
• J. Meyendorff, Teologia bizantyjska. Historia i doktryna. Kraków 2007, s. 84 i n.
• G. Alberigo, Lo sviluppo della dottrina sui poteri nella chiesa universale, Rzym 1984, s. 359-367;
• H. J. Pottmeyer, Unfehlbarkeit und Souveränität. Die papstlische Unfehlbarkeit im System der ultramontanen Ekklesiologie des 19. Jahrhunderts. Mainz 1975, s. 47-49;
• P. Ballerini, De vi ac ratione primatus romanorum pontificum, Münster 1845
• J. de Maistre, O papieżu, Kraków 1843 [1821]; A. Muzzarelli, L'Infallibilité du pape prouvé par la doctrine et la tradition de l'Eglise gallicane, Avignon 1826.