Identyfikacja kierunków badań zastosowania wizualizacji w podejściu racjonalnym oraz behawioralnym do podejmowania decyzji

• Autorzy: Helena Dudycz , Monika Matysek

Warianty tytułu

Identification of Research Directions of Using Visualization in Rational and Behavioral Decision Making

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W literaturze są opisywane dwa podejścia do podejmowania decyzji, tj. racjonalne i behawioralne. Każde z nich opiera się na określonych przesłankach oraz założeniach. W podejściu racjonalnym decydent wybiera wariant z najwyższą wartością, zgodnie z zasadą maksymalizacji oczekiwanej wartości. Natomiast w podejściu behawioralnym wskazuje się, że na podejmowane decyzje mają wpływ również emocje decydenta. Obecnie wiele systemów informatycznych przeznaczonych dla kadry kierowniczej wykorzystuje wizualizację jako jedno z podstawowych rozwiązań do prezentacji informacji. Jednak niewłaściwe zastosowanie form graficznych może zafałszować kontekst prezentowanej informacji, a w konsekwencji mieć wpływ na podjęcie niekorzystnej dla przedsiębiorstwa decyzji. Celem artykułu jest przedstawienie zidentyfikowanych kierunków badań związanych z zastosowaniem wizualizacji w procesie podejmowania decyzji przez kadrę kierowniczą ze względu na podejście racjonalne oraz behawioralne.(abstrakt oryginalny)

EN

In literature research of two approaches to decision making are described, namely rational and behavioral. Each of them is based on certain assumptions. In the rational approach a decision maker chooses the option with the highest value in accordance with the principle of maximizing the expected value. However, in the behavioral approach the emotions of the decision maker have also influence for decision making. Nowadays, many information systems, which are dedicated to managers, use visualization as one of the basic solutions to present data and information. However, improper use of graphical forms can upset the context of presented information, and consequently have an impact on unfavorable business decisions. In the present paper we will focus on the describing directions of research on using visualization in terms of rational and behavioral decision making.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Informacja w podejmowaniu decyzji; Podejmowanie decyzji; Podejmowanie decyzji w warunkach niepewności; Wizualizacja danych

EN

Information in decision making; Decision making; Decision making under uncertainty; Data visualisation

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 281
• Strony: 35--45

Twórcy

autor

Helena Dudycz

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

autor

Monika Matysek

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Ackert L.F., Deaves R. (2010), Behavioral Finance: Psychology, Decision Making and Markets, South-Western Cengage Learning.
• Barberis N., Thaler R. (2003), A Survey of Behavioral Finance [w:] G.M. Constantianides, M. Harris, R. Shulz (eds.), Handbook of the Economics of Finance, Elsevier Science, New York.
• Biecek P. (2014), Odkrywać! Ujawniać! Objaśniać! Zbiór esejów o sztuce prezentowania danych, Fundacja Naukowa SmarterPoland.pl, Warszawa.
• Borowski K. (2014), Finanse behawioralne. Modele, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Buchanan L., O'Connel A. (2006), A Brief History of Decision Making, "Harvard Business Review", Vol. 84, s. 34-35.
• Card S.K., Mackinlay J.D., Shneiderman B. (eds.) (1999), Readings in Information Visualization: Using Vision to Think, Morgan Kaufmann Series in Interactive Technologies, San Francisco.
• Camerer C.F. (2003), Behavioral Game Theory: Experiments in Strategic Interaction, Princeton University Press, United Kingdom.
• Chen C. (2006), Information Visualization. Beyond the Horizon, Springer-Verlag, London.
• Czerwonka M., Gorlewski B. (2012), Finanse behawioralne. Zachowania inwestorów i rynku, Oficyna Wydawnicza SGH w Warszawie, Warszawa.
• Dudycz H. (2010), Analiza poziomu satysfakcji użytkowników systemów analitycznych opartych na hurtowni danych [w:] J. Goliński, K. Krauze, A. Kobyliński, M. Grzywińska- Rąpca (red.), Współczesne aspekty informacji, t. II, Monografie i Opracowania, nr 570, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa, s. 467-476.
• Dudycz H. (2013), Mapa pojęć jako wizualna reprezentacja wiedzy, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Fox J. (2015), From "Economic Man" to Behavioral Economics, "Harvard Business Review", Vol. 93, s. 79-85.
• Fromlet H. (2001), Behavioral Finance Theory and Practical Application, "Business Economics", Vol. 7, s. 60-69.
• Godziszewski B., Haffner M., Stankiewicz M.J., Sudoł S. (2011), Przedsiębiorstwo. Teoria i praktyka zarządzania, PWE, Warszawa.
• Kahneman D. (2011), Thinking Fast and Slow, Farrar, Straus, Giroux, New York.
• Kahneman D. (2006), New Challenges to the Rationality Assumption [w:] S. Lichtenstein, P. Slovic (eds.), The Construction of Preference, Cambridge University Press, New York, s. 487-503.
• Krzakiewicz K. (2008), Zarządzanie antykryzysowe w organizacji, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
• Li Y., Ashkanasy N.M., Ahlstrom D. (2014), The Rationality of Emotions: A Hybrid Process Model of Decision-making under Uncertainty, "Asia Pacific Journal of Management", Vol. 31, s. 293-308.
• Meyer R., Hutchinson J. (2001), Bumbling Geniuses: The Power of Everyday Reasoning in Multistage Decision Making [w:] S.J. Hoch, H.C. Kunreuther, R.E. Gunther, Wharton on Making Decisions, Wiley, New York, s. 37-62.
• Miettinen K. (2014), Survey of Methods to Visualize Alternatives in Multiple Criteria Decision Making Problems, "OR Spectrum", No. 36, s. 3-37.
• Mullainthan S., Thaler R.H. (2000), Behavioral Economics, "National Bureau of Economic Research Working Paper" 7948, National Bureau of Economic Research, Cambridge.
• Myagkov M., Plott C. (1997), Exchange Economies and Loss Exposure: Experiments Exploring Prospect Theory and Competitive Equilibria in Market Environments, "American Economic Review", Vol. 87, s. 801-828.
• Nycz M. (2007), Pozyskiwanie wiedzy menedżerskiej. Podejście technologiczne, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław.
• Penrose J.M. (2008), Annual Report Graphic Use. A Review of the Literature, "Journal of Business Communication", Vol. 45, No. 2, s. 158-180.
• Reeve L., Han H., Chen C. (2010), Information Visualization and the Semantic Web [w:] V. Geroimenko, C. Chen (eds.), Visualizing the Semantic Web. XML-Based Internet and Information Visualization, Springer-Verlag, London, s. 19-44.
• Riveiro M., Helldin T., Falkman G., Lebram M. (2014), Effects of Visualizing Uncertainty on Decision-making in a Target Identification Scenario, "Computer & Graphics", No. 41, s. 84-98.
• Robbins S.P. (2004), Skuteczne podejmowanie decyzji, PWE, Warszawa.
• Shiller R.J. (2005), Irrational Exuberance, Princeton University Press, United Kingdom.
• Shneiderman B. (1996), The Eyes have It: A Task by Data Type Taxonomy for Information Visualizations [w:] Proceedings of the 1996 IEEE Symposium on Visual Languages, IEEE Computer Society, Washington, DC, s. 336-343.
• Stoner J.A., Freeman R.E., Gilbert D.R. (2011), Kierowanie, PWE, Warszawa.
• Supernat J. (2003), Techniki decyzyjne i organizacyjne, Wydawnictwo Kolonia, Wrocław.
• Turban E., Aronson J.E., Liang T., Sharda R. (2007), Decision Support and Business Intelligence Systems, Pearson Prentice Hall, Upper Saddle River, NJ.
• Tyszka T., Zaleśkiewicz T. (2001), Racjonalność decyzji, PWE, Warszawa.
• Tyszka T. (2010), Decyzje. Perspektywa psychologiczna i ekonomiczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Ward M., Grinstein G., Keim D. (2010), Interactive Data Visualization. Foundations, Techniques, and Applications, A.K. Peters Ltd., Natick, MA.
• Zhang J. (2010), Visualization for Information Retrieval, Springer-Verlag, Berlin-Heidelberg.
• Zhu B., Chen H. (2005), Information Visualization, "Annual Review of Information Science and Technology", Vol. 39, s. 139-177.