The Competitive Order of Poland's Economy During the System Transformation Process - Price Controls

• Autorzy: Anna Jurczuk

Warianty tytułu

Ład konkurencyjny w procesie transformacji polskiej gospodarki - elastyczność cen

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper aims to assess the extent to which Poland's transiting economy has embraced a flexible price system as a central principle of competetitve order. To do so, the author investigates selected elements of constructed and spontaneous economic order that, in line with Walter Eucken's proposition of free price movement as a key rule underpinning a healthy competitive regime, could have had a major effect on price controls and price flexibility in Poland's economy throughout the transformation period. The trends of changes in specific constructed and spontaneous elements, and hence their influence on price flexibility, are varied. In the context of free price movements, objections could be raised about elements of constructed order, notably government intervention in the labor and agricultural markets that are known to disturb the market equilibrium. Other inhibitors include the number of government-controlled and administered prices alongside the considerable tax burden and the subsidies that continue to be provided to specific economic actors. Positive changes are observed in spontaneous elements and include the gradually decreasing number of price agreements and a preference given on the supply side to micro- and small-scale business undertakings.(original abstract)

Celem opracowania jest ocena stopnia realizacji głównej zasady ładu konkurencyjnego w postaci elastycznego systemu cen w polskiej gospodarce okresu transformacji. W ramach realizacji celu głównego poddano analizie wybrane elementy realnego ładu stanowionego i spontanicznego, które zgodnie z interpretacją elastyczności cen jako jednej z zasad ładu konkurencyjnego autorstwa Waltera Euckena mogą decydować o zakresie elastyczności cen w polskiej gospodarce okresu transformacji. Kierunek zmian poszczególnych elementów stanowionych i spontanicznych, a tym samym ich wpływ na elastyczność cen jest zróżnicowany. Z punktu widzenia możliwości swobodnego kształtowania poziomu cen zastrzeżenia mogą budzić elementy stanowionego ładu, w tym zakres interwencji państwa na rynku pracy i rolnym, które przyczyniają się do powstawania nierównowagi rynkowej. Destymulantą jest również relatywnie wysoki zakres cen kontrolowanych przez państwo, a także znaczna skala obciążeń podatkami o charakterze cenotwórczym i utrzymywane dotacje dla poszczególnych uczestników procesu gospodarowania. Pozytywne zmiany mają miejsce w obszarze elementów spontanicznych, w tym trend do ograniczania skali zmów cenowych, a także tendencja do preferowania mikro i małej skali działania przez podażową stronę gospodarki.(abstrakt oryginalny)

Słowa kluczowe

EN

Social-economic order; Ordoliberalism; Price elasticity; Systemic transformations in the economy

PL

Ład społeczno-gospodarczy; Ordoliberalizm; Elastyczność cenowa; Przekształcenia systemowe w gospodarce

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu
• Rocznik: 2016
• Tom: 68 nr 3 Społeczne aspekty działalności gospodarczej
• Strony: 133--157

Twórcy

autor

Anna Jurczuk

• University of Bialystok

Bibliografia

• Acemoglu D., Johnson S., Robinson J.A., 2001, The Colonial Origins of Comparative Development: An Empirical Investigation, The American Economic Review, Vol. 91(5).
• Bałtowski M., Miszewski M., 2006, Transformacja gospodarcza w Polsce, Warszawa: WN PWN.
• Blanchard O., 2009, The crisis: Basic Mechanisms and Appropriate Policies, IMF Working Paper WP/09/08.
• Bogle J.C., 2009, Dość. Prawdziwe miary bogactwa, biznesu i życia, Warszawa: PTE.
• Bootle R., 2009, The Trouble with Markets. Saving Capitalism from Itself, London: Nicholas Brealey Publishing.
• Centrum im. Adama Smitha, 2012, Przyszłość polskiego węgla. Bankructwo czy międzynarodowa konkurencyjność?, Warszawa.
• Chmiel J., 1999, Problemy statystycznego pomiaru i analiza tendencji rozwojowych sektora prywatnych przedsiębiorstw w Polsce w latach 1990-1998, CASE report, No. 24, Warszawa.
• Chmielewski P., 2011, Homo agens - instytucjonalizm w naukach społecznych, Warszawa: Poltext.
• Czyżewski A., Kułyk P., 2007, Makroekonomiczne uwarunkowania wsparcia sektora rolnego w Polsce i Unii Europejskiej, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, Vol. 2(17).
• Eucken W., 2004, Grundsätze der Wirtschaftspolitik, Tubingen: Mohr Siebeck.
• Eucken W., 2005, Podstawy polityki gospodarczej, Poznań: Poznańska Biblioteka Niemiecka.
• Eucken W., 2010, Czemu służy ekonomia polityczna?, in: E. Mączyńska, P. Pysz (eds), Idee ordo i społeczna gospodarka rynkowa, Warszawa: PTE.
• European Central Bank, Experimental HICP-based estimates of administered prices in the euro area, www.ecb.int/stats/pdf/hicp_ap.pdf?c5dbfa1f90c14d2778d481d70f3cbded [25.10.2012].
• Eurostat, 2015, Tax wedge on labour costs, Retrieved on November 20, 2015.
• Fiedor B., 2014, Ład instytucjonalny dla trwałego rozwoju - próba spojrzenia z perspektywy koncepcji równowagi instytucjonalnej, in: A. Grabska, M. Moszyński, P. Pysz (eds.), Spontaniczne i stanowione elementy ładu gospodarczego w procesie transformacji - dryf ładu czy jego doskonalenie?, Warszawa: PWE.
• Galbraith J.K., 2011, Ekonomia w perspektywie. Krytyka historyczna, Warszawa: PTE.
• Gembicki R., 2011, Szara strefa w sektorze wyrobów akcyzowych, Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej report, Warszawa, July 2011.
• Glikman P., 2000, Zmiany strukturalne w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw (MSP) w latach 1990-1998, in: A. Lipowski (ed.), Struktura gospodarki transformującej się. Polska 1990-1998 i projekcja do roku 2010, Warszawa: Wyd. Ziggurat.
• Grabska A., Moszyński M., Pysz P., 2014, Stanowiony i spontaniczny ład gospodarczy w procesie transformacji systemowej Polski i byłej NRD, Toruń: PTE Oddział w Toruniu, IBG.
• GUS, 2015, Ceny w gospodarce narodowej w 2004, 2008, 2010, 2014 roku, Warszawa.
• GUS, 2015, Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w latach 1950-2014, Warszawa.
• Gwartney J., Lawson R., Hall J., 2015, Economic Freedom of the World Reports, Retrieved on May 10, 2015.
• Hall R.E., Jones Ch.I., 1999, Why Do Some Countries Produce So Much More per Worker than Others?, Quarterly Journal of Economics, Vol. 114(1).
• Hayek F.A. von, 1945, The Use of Knowledge in Society, The American Economic Review, Vol. 35, No. 4: 519-530.
• Hayek F.A. von, 2007, Konstytucja wolności, Warszawa: WN PWN.
• Hrynkiewicz J., 1999, Wybrane aspekty społeczne i ekonomiczne reformy ubezpieczeń społecznych, Gospodarka Narodowa, Vol. 3.
• IRiSS, 1992, Gospodarka Polski w procesie transformacji, Warszawa.
• Kołodko G., 2010, Neoliberalizm i światowy kryzys gospodarczy, Ekonomista, Vol. 1.
• Koske I., Wanner I., Bitetti R., Barbiero O., 2015, Indicators of Product Market Regulation, Retrieved on May 10, 2015.
• Lange O., 1959, Ekonomia polityczna, Warszawa: PWN.
• Law of October 10, 2002 on Minimum Compensation for Work, Journal of Laws 2002, No. 200, item 1679.
• Lorenz U., 2010, Gospodarka węglem kamiennym energetycznym, Kraków: Wyd. IGSMiE PAN.
• Mączyńska E., 2011, Dysfunkcje gospodarki w kontekście ekonomii kryzysu, Zeszyty Naukowe, No. 9, Wyd. PTE, Kraków.
• Moszyński M., 2012, Koncepcje ładu stanowionego Waltera Euckena i ładu spontanicznego Friedricha Augusta von Hayeka - próba analizy porównawczej, Ekonomia, Vol. XLIII, No. 2.
• MPiPS, 2015, Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę od 1 grudnia 1970, Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Retrieved on November 20, 2015.
• NIK, 1999, Analiza wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej w 1998 roku, Vol. I, Warszawa.
• NIK, 2004, Informacja o wynikach kontroli funkcjonowania spółek restrukturyzacji kopalń, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania dotacji budżetowych otrzymywanych w latach 2000-2003, reg. no. 177/2004/P/03/140/LKA, Katowice.
• North D.C., 1990, Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge University Press, Cambridge Books Online, dx.doi.org/10.1017/CBO9780511808678 [15.04.2015].
• North D.C., 1994, Economic Performance Through Time, The American Economic Review, Vol. 84.
• Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, 2015, Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w latach 2013-2014, Warszawa.
• Pysz P., 2005, Rola państwa w ordoliberalnej koncepcji polityki gospodarczej, Ekonomista, Vol. 1.
• Pysz P., 2008, Społeczna gospodarka rynkowa - ordoliberalna koncepcja polityki gospodarczej, Warszawa: WN PWN.
• Rodrik D., Subramanian A., Trebbi F., 2002, Institutions Rule: The Primacy of Institutions over Geography and Integration in Economic Development, NBER Working Paper 9305, National Bureau of Economic Research, October 2002.
• Rzońca A., 2012, Skutki płacy minimalnej, Warszawa: FOR, Retrieved on April 15, 2015.
• Sadowski Z., 2006, W poszukiwaniu drogi rozwoju. Myśli o przyszłości świata i Polski, Warszawa: Wyd. PAN.
• Smith A., 1954, Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, Warszawa: WN PWN.
• Mączyńska E., Pysz P. (eds.), 2003, Społeczna gospodarka rynkowa. Idee i możliwości praktycznego wykorzystania w Polsce, Warszawa: PTE.
• State budget performance reports for 1991-2014, www.mf.gov.pl [15.04.2014].
• Stiglitz J., 2010, Freefall. Jazda bez trzymanki, Warszawa: PTE.
• Szuba E., Poczta W., 2014, Źródła zmian wartości produkcji i dochodów w sektorze rolnym po przystąpieniu polski do unii europejskiej, Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, Vol. 101, No. 2.
• Transparency International, The Corruption Perceptions Index, Retrieved on May 10, 2015.
• UOKiK, Sprawozdanie z działalności UOKiK - year 1990, 1995, 2000, 2005, 2008, 2010, 2014, Retrieved on April 15, 2015.
• Ustawy budżetowe w latach 1996-2014, Retrieved on April 15, 2015.
• Williamson C.R., 2009, Informal institutions rule: institutional arrangements and economic performance, Public Choice, Vol. 139.
• Wojtyna A., 2008, Współczesna ekonomia - kontynuacja czy poszukiwanie nowego paradygmatu?, Ekonomista, Vol. 1.