Flora naczyniowa antropogenicznego fragmentu Doliny Kłodnicy w gliwicach (Wyżyna Śląska)

• Autorzy: Robert Hanczaruk , Agnieszka Kompała-Bąba

Warianty tytułu

Vascular Flora of The Anthropogenic Section of The Kłodnica Valley in Gliwice (Silesian Upland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Praca prezentuje wyniki badań florystycznych przeprowadzonych w dolinie Kłodnicy na obszarze miasta Gliwice. Flora obszaru badań liczy 152 taksony roślin, reprezentujące 44 rodziny. Przeważają w niej gatunki rodzime (71,1%) nad antropofitami (28,9%). Wśród antropofitów 15,1% stanowią kenofity, 10,5% archeofit, a 3,3% diafity. O synantropizacji flory doliny Kłodnicy świadczy wysoki udział gatunków ruderalnych (38,8%) i niewielki udział gatunków nadwodnych (4,6%), a także wysokie wartości wskaźników antropofityzacji (28,9%) i kenofityzacji (15,1%). Znacznym zagrożeniem dla różnorodności gatunkowej i funkcjonowania ekosystemów doliny Kłodnicy są odnotowywane z dużą częstością gatunki kenofitów, takie jak: Impatiens parviflora, Solidago canadensis i S. gigantea. Rośliny te stale zwiększają zajmowany areał, wnikają do zbiorowisk roślinnych i eliminują gatunki rodzime, w skrajnych przypadkach tworząc zwarte jednogatunkowe płaty(abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents the results of floristic research that were carried out in the Kłodnica valley in Gliwice. In the study area 152 vascular species were found that represent 44 families. Native species prevail (71.1%) over anthropophytes (28.9%). Anthropophytes are represented by kenophytes (15.1%), archaeophytes (10.5%), and to a lesser extent by diaphytes (3.3%). The vascular flora of the Kłodnica valley has undergone synanthropisation that is expressed by a dominance of ruderal species (38.8%), low participation of waterside species (4.6%) and high values of the anthropophytisation (28.9%) and kenophytisation (15.1%) indices. Such kenophytes as: Impatiens parviflora, Solidago canadensis and S. gigantea, frequently recorded in the valley, are significant threat to species diversity and functioning of ecosystems of the Kłodnica valley. They invade existing plant communities and successfully compete with native species. In extreme cases they create monodominant aggregations(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Ochrona flory; Ekosystem

EN

Protection of flora; Ecosystem

• Czasopismo: Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
• Rocznik: 2016
• Numer: nr 461 Wybrane zagadnienia z bioekonomii
• Strony: 76--86

Twórcy

autor

Robert Hanczaruk

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

autor

Agnieszka Kompała-Bąba

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

Bibliografia

• Cabała S., Greń Cz., 2002, Szata roślinna doliny Kłodnicy i terenów przyległych w warunkach silnej antropopresji - stan obecny. Część I. Analiza flory, Acta Biol. Sil., t. 36, nr 53, s. 9-30.
• Celka Z., 2011, Relics of cultivation in the vascular flora of mediewal West Slavic settlements and castles, Biodiv. Res. Conserv., 22, s. 1-110.
• Chmiel J., 1993, Flora roślin naczyniowych wschodniej części Pojezierza Gnieźnieńskiego i jej antropogeniczne przekształcenia w wieku XIX i XX. Część II. Atlas rozmieszczenia roślin, Wydawnictwo Sorus, Poznań.
• Czarna A., 2009, Rośliny naczyniowe środkowej Wielkopolski, Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
• Dajdok Z., Pawlaczyk P., 2009, Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski, Wydawnictwo Klubu Przyrodników, Świebodzin.
• Faliński J.B., 1966, Próba określenia zniekształceń fitocenozy. System faz degeneracyjnych zbiorowisk roślinnych. Dyskusje fitosocjologiczne (3), Ekol. Pol. Ser. B, 12(1), s. 31-42.
• Faliński J.B., 2004, Inwazje w świecie roślin: mechanizmy, zagrożenia, projekt badań, Phytocenosis (N.S.), 16 Sem. Geobot. 10, s. 1-31.
• Genovesi P., Shine C., 2004, European strategy on invasive alien species, Nature and Environment, no. 137, Council of Europe Publishing, Strasbourg, France, s. 1-67.
• GUGiK, 2016, Rastrowa mapa topograficzna Polski, http://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/img/guest/TOPO/MapServer/WMSServer (15.08.2016).
• Hanczaruk R., Gołąb N., Kompała-Bąba A., 2016, Neofityzacja i zagrożenie powodziowe jako konsekwencje antropogenicznych przekształceń obszarów nadrzecznych na przykładzie doliny rzeki Kłodnicy, [w:] Klich M., Kozłowski J. (red.), Odnawialne źródła energii i gospodarka odpadami oraz ochrona i gospodarowanie zasobami przyrody - wybrane problemy w Polsce, Wydawnictwa Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie, Tarnów, s. 221-233.
• Jackowiak B., 1990, Antropogeniczne przemiany flory roślin naczyniowych Poznania, Wyd. Nauk. Uniw. im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Ser. Biol., 42, s. 1-232.
• Jaroszewicz B., 2011, Obcy w natarciu - mechanizmy i ekologiczne skutki inwazji biologicznych, [w:] Kalinowska A. (red.), Różnorodność biologiczna w wielu odsłonach, Uniwersyteckie Centrum badań nad Środowiskiem Przyrodniczym, UW, Warszawa, s. 149-158.
• Kettunen M., Genovesi P., Gollasch S., Pagad S., Starfinger U., Ten Brink P., Shine C., 2009, Technical Support to EU Strategy on Invasive Species (IAS) - Assessment of the Impact of IAS in Europe and the EU (Final draft report for the European Commission), Institute for European Environmental Policy (IEEP), Brussels, Belgium.
• Kondracki J., 2000, Geografia fizyczna Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Kornaś J., 1996, Pięć wieków wymiany flor synantropijnych między Starym i Nowym Światem, Wiad. Bot., vol. 40, no.1, s. 11-19.
• Kowalska A., 2011, Przekształcenia roślinności równiny zalewowej doliny środkowej Wisły, gmina Łomianki - strefa podmiejska Warszawy, Acta Bot. Siles., vol. 7, s. 5-16.
• Krawczyk R., 2011, Bogactwo flory naczyniowej a wskaźniki synantropizacji w dolinie rzecznej na przykładzie dolnego Sanu, Acta Bot. Siles., vol. 7, s. 63-77.
• Kucharczyk M., Analysis of Distribution of Antropophytes in the Vistula River Valley, [w:] Zając A., Zając M., Zemanek B. (red.), 2003, Phytogeographical problems of synanthropic plants, Institute of Botany, Jagiellonian University, Kraków, s. 295-300.
• Matuszkiewicz W., 2001, Przewodnik do oznaczanie zbiorowisk roślinnych Polski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając M., 2002, Flowering Plants and Pteridophytes of Poland - a Checklist, [w:] Mirek Z. (red.), Biodiversity of Poland 1, W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Niemczuk J., 2015, Kanał Kłodnicki, http://kanalgliwicki.net/klodnicki (04.08.2016).
• Nocoń W., Kostecki M., Kozłowski J., 2006, Charakterystyka hydrochemiczna rzeki Kłodnicy, Ochr. Śr., vol. 28, no. 3, s. 39-44.
• Oberdorfer E., Müller T., Korneck D., Lippert W., Markgraf-Dannenberg I., Patzke E., Weber H.E,1990, Pflanzensoziologische Excursionsflora, 6 Auflage, Ulmer, Stuttgart.
• Osowska J., Kalisz J., 2011, Wykorzystanie metody River Habitat Survey do waloryzacji hydromorfologicznej rzeki Kłodnicy, Gór. i Geol., t. 6, z. 3, s. 141-156.
• Plit J., 2008, Zarządzanie krajobrazem dolin rzecznych, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 10, Kom. Krajobr. Kult. PTG, Sosnowiec, s. 230-240.
• Plit J., Solon J., 1990, Roślinność jako wskaźnik zmian środowiska geograficznego (na przykładzie doliny Wisły między Karczewiem i Konstancinem-Jeziorną), [w:] Problemy kształtowania i ochrony środowiska na obszarach zurbanizowanych. Cz. II, Wyd. SGGW-AR, s. 88-98.
• Rutkowski L., 2006, Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Szafer W., Zarzycki K. (red.), 1972, Szata roślinna Polski, t. I i II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Urbisz A., Danielewicz W., 2011, Identyfikacja i kategoryzacja roślin obcego pochodzenia jako podstawa działań praktycznych, [w:] Kącki Z., Stefańska-Krzaczek E. (red.), Synantropizacja w dobnie zmian różnorodności biologicznej, Acta Bot. Siles., 6, s. 23-53.
• Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński C., 2012, Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
• Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U., 2002, Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków.
• Żelazo J., 2006, Renaturyzacja rzek i dolin, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, nr 4/1, s. 11-31.

Identyfikatory

DOI

10.15611/pn.2016.461.07