Regionalne zrównoważenie ekonomiczno-ekologiczne gospodarstw rolniczych a ich położenie na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)

• Autorzy: Mirosław Machnacki

Warianty tytułu

Regional Economic and Ecological Sustainability of Farms and their Location in Less Favoured Areas (LFA)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Powszechnie dostrzega się potrzebę oddzielenia rolnictwa towarowego od ekologiczno-społecznego w zależności od regionalnych uwarunkowań środowiskowych i społeczno-gospodarczych. Ważne jest ustalenie, co w danym regionie powinno stanowić priorytet - intensyfikacja rolnictwa czy ochrona przyrody. Głównym celem artykułu jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, czy stosowane zasady finansowe i ograniczenia polityki rolnej dają możliwość trwałego rozwoju gospodarstw w zróżnicowanym otoczeniu przyrodniczym (warunki agroklimatyczne, glebowe, zasoby przyrodnicze) oraz społeczno-ekonomicznym (stopień rozwoju ekonomicznego, poziom i struktura dochodów, poziom edukacji). W pracy dobrano wskaźniki do oceny stanu zrównoważenia gospodarstw rolniczych w odniesieniu do badanych regionów. Ocenę oparto na wskaźnikach zrównoważonej wartości dodanej ekonomicznej i ekonomiczno-ekologicznej gospodarstw. Ponadto określono, jakie relacje zachodzą między dochodami gospodarstw i ich wsparciem w postaci dopłat a zrównoważeniem ekonomiczno-ekologicznym. W wyniku badań wykazano, że gospodarstwa położone na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW), szczególnie te niewyspecjalizowane, o mieszanym (roślinno-zwierzęcym) typie produkcji, charakteryzują się gorszymi wartościami zrównoważenia. (abstrakt oryginalny)

EN

The need to separate commercial farming from ecological-and-social farming, depending on regional environmental and socio-economic conditions, is commonly recognised. Of prime importance there is to decide whether agricultural intensification or environmental protection should be given priority in the region. This study aims to determine whether the current financial rules and constraints of agricultural policy allow a sustainable development of agricultural holdings in varied environments, both political (agro-climate, soils, natural resources) and socio-economic (degree of economic development, level and structure of income, level of education). For the purpose of assessing the balance of farms in a set of regions, a number of indicators were considered. The assessment was based on sustainable economic and economic-and-ecological value added of the farms. In addition, relations were determined between the contribution of subsidies to the income and the economic-and-ecological balance of the holdings. It was found that farms situated in less favoured areas (LFA), especially non-specialised ones, i.e. with mixed (plant and animal) production, show poorer sustainability. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Gospodarstwa rolne; Wskaźniki ekonomiczne; Dopłaty dla rolnictwa; Równowaga ekologiczna

EN

Arable farm; Economic indicators; Payments for agricultural; Ecological balance

• Czasopismo: Problemy Drobnych Gospodarstw Rolnych
• Rocznik: 2014
• Numer: nr 4
• Strony: 35--47

Twórcy

autor

Mirosław Machnacki

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bibliografia

• Andersen E., Elbersen B., Godeschalk F., Verhoog D. (2007), Farm management indicators and farm typologies as a basis for assessments in a changing policy environment. Journal of Environmental Management, no. 82, s. 353- 362.
• Anderson R. (2004), The whole farm approach: A policy to improve farm management practices. OECD Expert Meeting on Farm Management Indicators and the Environment, Palmerston North, New Zealand, 8-12.03.2004.
• Bański J. (2008), Współczesny rozwój obszarów wiejskich - wybrane procesy społeczne i ekonomiczne. Woda, Środowisko, Obszary Wiejskie, t. 8, z. 1, s. 8-27.
• Bieńkowski J., Jankowiak J., Sadowski A. (2008), Regionalne zróżnicowanie poziomu zrównoważenia rozwoju rolnictwa (na podstawie analizy modelowej i indeksu syntetycznego). Roczniki Naukowe SERIA, t. 10, z. 2, s. 22-27.
• Binderman A. (2008), Analiza regionalnego zróżnicowania rolnictwa Polski w 2006 roku. Roczniki Naukowe SERiA, t. 10, z. 2.
• Figge F., Hahn T. (2005), The cost of sustainability capital and the creation of sustainable value by companies. Journal of Industrial Ecology, vol. 9, no. 4, s. 47-58.
• Machnacki M. (2007), Przydatność systemów rachunkowości rolnej do ustalania bilansu węgla i azotu w gospodarstwach rolniczych, [w:] Diagnozowanie stanu środowiska. Metody badawcze i prognozy. Prace Komisji Ekologii i Ochrony Środowiska Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego, t. 1, s. 241-253.
• Machnacki M. (2012), Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Aspekty ekologiczne. Ocena efektywności ekonomiczno-ekologicznej gospodarstw rolniczych o różnych typach produkcyjnych, intensywności i położeniu na podstawie danych FADN. Szczecin, Economicus.
• Machnacki M., Piekut K., Pawluśkiewicz B. (2006), Analiza wyników finansowych ograniczenia emisji azotu w gospodarstwach mlecznych i opasowych. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 1, s. 71-81.
• Majewski E. (2009), Ekonomiczna i ekologiczna trwałość gospodarstwa rolniczego. Roczniki Nauk Rolniczych, ser. G, t. 96, z. 3, s. 140-151.
• Piekut K., Machnacki M. (2004), Wpływ na środowisko gospodarstw roślinnych i trzodowych na podstawie bilansu azotu i węgla. Roczniki Nauk Rolniczych, ser. G, t. 91, z. 2, s. 135-146.
• Piekut K., Machnacki M. (2011), Ocena ekologiczno-ekonomiczna gospodarstw rolnych na podstawie danych FADN. Woda, Środowisko, Obszary Wiejskie, t. 11, z. 1, s. 203-219.
• Runowski H. (2007), Poszukiwanie równowagi ekologiczno-ekonomicznej i etycznej w produkcji mleka. Roczniki Nauk Rolniczych, ser. G, t. 93, z. 2, s. 14-25.
• Van Passel S., Nevens F., Mathijs E., Van Huylenbroeck G. (2007), Measuring farm sustainability and explaining differences in sustainable efficiency. Ecological Economics, no. 62, s. 149- 161.
• Westhoek H., Brouwer F. (2004), Indicators on transition towards sustainable agriculture. OECD Expert Meeting on Farm Management Indicators and the Environment, Palmerston North, New Zealand, 8-12.03.2004.
• Wilk W. (2005), Koncepcja wykorzystania danych rachunkowych FADN do ustalenia stopnia zrównoważenia gospodarstw rolnych, [w:] J.S. Zegar, red., Koncepcja badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym. Warszawa, IRGŻ PIB, s. 134-153.
• Wilk W. (2007), Regionalne zróżnicowanie gospodarstw zrównoważonych w świetle danych rachunkowości rolnej. Prace Naukowe Katedry Polityki Agrarnej i Marketingu SGGW, nr 38, s. 163-172.
• Wołek T. (2009), Płatności bezpośrednie w Polsce - charakterystyka zróżnicowania przestrzennego (wersja wstępna). Warszawa, FAPA.