Krótko- i długoterminowe stopy procentowe w krajach Unii Europejskiej. Konwergencja czy dywergencja?

• Autorzy: Wawrzyniec Michalczyk

Warianty tytułu

Long- and Short-Term Interest Rates in the European Union Member States. Convergence or Divergence?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest prezentacja wyników badania stopnia konwergencji poziomów nominalnej i realnej krótko- i długoterminowej stopy procentowej oraz tendencji w tym zakresie w krajach Unii Europejskiej. Okres badawczy stanowią lata 2006-2015, a metodę - analiza danych statystycznych i literatury. Jako miernik krótkoterminowej stopy procentowej została przyjęta trzymiesięczna stopa międzybankowego rynku pieniężnego, a przy ocenie zbieżności stopy długookresowej jako wskaźnik zapewniający odpowiedni stopień porównywalności danych z różnych krajów wykorzystano najczęściej używaną do tego celu rentowność dziesięcioletnich obligacji skarbowych. Jak wskazują wyniki badania, można mówić o sukcesywnym pogłębianiu skali konwergencji nominalnego oprocentowania krótkoterminowego. Wskazuje na to zasadniczo zgodny kierunek jego zmian w poszczególnych państwach, wysokie wartości współczynnika korelacji (i malejące różnice) pomiędzy stopą w gospodarkach spoza obszaru wspólnej waluty a jej pułapem w strefie euro oraz obniżające się poziomy mierników dyspersji. Gdy jednak podda się badaniu stopy w ujęciu realnym, wnioski nie są już tak jednoznaczne - w krajach występują w tym zakresie bardzo zróżnicowane tendencje, współczynniki korelacji osiągają relatywnie niższe poziomy, a spadek wartości miar dyspersji nie jest tak szybki. Wydaje się, że wciąż istniejące na tym polu rozbieżności mają konwencjonalne przyczyny, którymi są np. różnice w zakresie poziomu rozwoju gospodarczego, tempa wzrostu cen, oczekiwań inflacyjnych, wiarygodności gospodarki i polityki ekonomicznej czy premia za ryzyko kursowe. W przypadku stopy długoterminowej, w ujęciu zarówno nominalnym, jak i - przede wszystkim - realnym, w badanym okresie należy odnotować istotne wahania stopnia konwergencji. Wynikają one w dużej mierze ze wzrostu skali dyspersji tej zmiennej w okresie globalnego kryzysu i kryzysu w strefie euro, kiedy to przeszacowaniu uległy determinanty poziomu rentowności obligacji państwowych emitowanych przez kraje Unii Europejskiej. Co jednak charakterystyczne, skala rozproszenia stopy długoterminowej mierzona współczynnikiem zmienności jest zasadniczo niższa niż oprocentowania krótkoterminowego.(abstrakt oryginalny)

EN

The aim of the article is to present the results of examining the degree of convergence among the levels of nominal and real short- and long-term interest rates and trends in this field in the European Union member states. The explored period covers the years of 2006-2015 and the analysis of statistical data and literature was used as the research method. The three-month rate of the interbank money market was adopted as a measure of short-term interest rate, and during the assessment of long-term rates' convergence, the yield of ten-year government bonds was applied, as it is the most widely used indicator providing an appropriate level of comparability of data from various countries. As shown by the results of the research, there is a gradual deepening of convergence of the nominal short-term interest rate. This is indicated by generally consistent directions of its changes in individual countries, by high values of the correlation coefficient (and by decreasing differentials) between the rate in economies outside the single currency area and the one in the euro zone and by lowering levels of dispersion measures. However, when examining rates in real terms, the conclusions are not so unambiguous - there are very dissimilar trends in this respect among countries, correlation coefficients reach relatively lower levels, and the decline in the values of dispersion measures is not as rapid. Still existing discrepancies in this field seem to have conventional causes, which are e. g. the differences in the level of economic development, in price growth rate, in inflation expectations, in the credibility of the economy and economic policy or foreign exchange risk premium. In the case of the long-term interest rate, both in nominal and - above all - real terms, significant fluctuations of the degree of convergence can be noted in the analysed period. They result largely from the increase in the scale of this variable's dispersion during the global crisis and the crisis in the euro zone, when the determinants of the level of government bonds yields in the European Union member states underwent a metamorphosis. However, the scale of dispersion of the long-term rate measured by the coefficient of variation is essentially lower than in the case of the short-term one.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Stopa procentowa; Konwergencja

EN

Interest rate; Convergence

• Czasopismo: Ekonomia XXI Wieku
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 2 (14)
• Strony: 106--124

Twórcy

autor

Wawrzyniec Michalczyk

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• Barrios S., Iversen P., Lewandowska M., Setzers R., 2009, Determinants of intra-euro area government bond spreads during the financial crisis, European Economy - Economic Papers, nr 388.
• Borowski J., 2008, Czy warto przyjąć euro w Polsce?, Zeszyty FOR, nr 4.
• Brzoza-Brzezina M., 2011, Polska polityka pieniężna. Badania teoretyczne i empiryczne, C.H. Beck, Warszawa.
• De Grauwe P., 2003, Unia walutowa, PWE, Warszawa.
• EC, 2016, Convergence Report - 2016, European Commission - European Union, Luxembourg.
• ECB, 2015, Real convergence in the euro area: evidence, theory and policy implications, ECB Economic Bulletin, nr 5, s. 30-45.
• ECB, 2016, Convergence report - June 2016, European Central Bank, Frankfurt am Main.
• ECB, 2017, Long-term Interest Rate Statistics for EU Member States, http://www.ecb.europa.eu/stats/money/long/html/index.en.html, 01.01.2017.
• Eurostat, 2017, Database, http://ec.europa.eu/eurostat/data/database, 01.01.2017.
• Frankel J.A., 2005, Real Convergence and Euro Adoption in Central and Eastern Europe: Trade and Business Cycle Correlations as Endogenous Criteria for Joining EMU, [w:] Euro Adoption in Central and Eastern Europe: Opportunities and Challenges, red. S. Schadler, IMF, Washington, s. 9-15.
• Kowalewski P., Tchorek G., Górski J. (red.), 2011, Mechanizmy funkcjonowania strefy euro, NBP, Warszawa.
• Kurkowiak B., 2008, Proces konwergencji realnej w warunkach integracji walutowej, [w:] Polska w strefie euro. Szanse i zagrożenia, red. J. Ostaszewski, Wyd. SGH, Warszawa, s. 59-68.
• MF, 2010, Kryzys grecki - geneza i konsekwencje, Ministerstwo Finansów, Warszawa.
• Michalczyk W., 2012, Specyfika dywergencji stóp procentowych w Unii Europejskiej, [w:] Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica nr 273. Globalne aspekty kryzysu strefy euro, red. J. Bilski, A. Kłysik-Uryszek, Wyd. Uniw. Łódzkiego, Łódź, s. 253-266.
• Michalczyk W., 2014, Długoterminowa stopa procentowa jako wyznacznik konwergencji. Przypadek Polski, International Business and Global Economy, nr 33, s. 89-102.
• Michalczyk W., 2015, Konwergencja gospodarek krajów Unii Europejskiej o walutach narodowych względem strefy euro w okresie postkryzysowym, [w:] Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania nr 41, Zeszyty Naukowe - Uniwersytet Szczeciński nr 857, Gospodarka regionalna i międzynarodowa, tom 3, red. H. Nakonieczna-Kisiel, M. Gryczka, Wyd. Nauk. Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin, s. 171-184.
• Michalczyk W., 2016, Mierniki konwergencji realnej wybranych krajów strefy euro. Wnioski dla Polski, Ekonomia XXI Wieku, nr 1, s. 80-99.
• Paun C., 2015, The nominal and real convergence: a real problem for a single currency area, The Review of Social and Economic Issues, vol. 1, nr 2, s. 29-49.
• Pronobis M., 2008, Polska w strefie euro, Wyd. C.H. Beck, Warszawa.
• Pszczółka I., 2006, Euro a integracja europejskich rynków finansowych, CeDeWu, Warszawa.
• Sławiński A., 2010, Joining the Euro Zone: from the Perspective of Emerging Europe Countries, [w:] Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica nr 239, The Mechanism of Functioning of EMU. Euro Zone Enlargement - the New Members' Perspective, red. J. Bilski, E. Feder-Sempach, Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 125-138.
• Tchorek G., 2008, Konwergencja realna krajów peryferyjnych strefy euro, [w:] Polska w strefie euro. Szanse i zagrożenia, red. J. Ostaszewski, Wyd. SGH, Warszawa, s. 29-40.
• Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, 2006, OJ C 321 z 29.12.2006.

Identyfikatory

DOI

10.15611/e21.2017.2.07