Badanie instytucji : dylematy, metody, doświadczenia

• Autorzy: Monika Krakowiak-Drzewiecka

Warianty tytułu

Research on Institutions : Dilemmas, Methods, Experiences

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Teza o aktualności i ważności badań instytucji społecznych właściwie nie wymaga już udowadniania. Rosnąca liczba opracowań z zakresu szeroko pojętego instytucjonalizmu, będąca efektem pracy licznych przedstawicieli nauk społecznych, stanowi świadectwo upowszechnienia się przekonania o fundamentalnym znaczeniu instytucji dla funkcjonowania społeczeństw oraz staje się inspiracją do podejmowania dalszych badań tej problematyki. Jednocześnie instytucjonalizm stał się platformą interdyscyplinarnego dialogu socjologów, ekonomistów, politologów, historyków, kulturoznawców, prawników i antropologów. W konsekwencji tego zróżnicowania perspektyw badawczych właściwych dla poszczególnych, wskazanych wyżej dyscyplin, w obrębie ram teoretycznych instytucjonalizmu mieszczą się różne teorie (np. instytucji, wyboru publicznego czy zbiorowego, kosztów transakcyjnych, struktury i agencji, gier), rozmaite modele (np. homo oeconomicus, homo sociologicus, homo psychologicus, model racjonalnego podejmowania decyzji), prowadzone są odwołujące się do teorii badania empiryczne, różnego rodzaju eksperymenty laboratoryjne (np. psychologiczne, gry komputerowe, symulacje) i procedury ewaluacyjne (jako przesłanki sformułowań o charakterze normatywnym i praktycznym) oraz wykorzystywane dane zastane i analizy historyczne. Ramy instytucjonalizmu są szerokie nie tylko w sensie wyznaczania rozległego, interdyscyplinarnego obszaru rozważań, ale sprzyjają analizom prowadzonym na różnych poziomach życia społecznego (od jednostki ludzkiej do złożonego i globalnego świata społeczne-go). Ogólnie rzecz ujmując, analizy te obejmują zagadnienia statyki i dynamiki instytucjonalnej. Te pierwsze zajmują się problemami struktury i funkcji instytucji, te drugie zaś obejmują problematykę genezy instytucji, zmiany instytucjonalnej i procesów instytucjonalizacji. Kategoria instytucji i ogólnie problematyka instytucjonalna staje się coraz bardziej widoczna i powszechnie akceptowana jako płaszczyzna integracji nauk społecznych. Podstawowy problem, przed jakim stają badacze zajmujący się tematyką instytucjonalną, sprowadzić można do pytania, jak badać instytucje. Pytanie to zawiera szereg kolejnych dylematów, które należałoby rozstrzygnąć przed przystąpieniem do badań, np. co rozumiemy pod pojęciem instytucji; czy wszystkie instytucje są mierzalne; jakich metod (ilościowych czy jakościowych) użyć, by zbadać dany problem instytucjonalny; kto powinien być podmiotem badania, a co stanowić jego przedmiot; czy można mówić o uniwersalności metod badania i miar instytucji oraz czy możliwe są porównania wyników takich badań itp. Niniejszy artykuł ma na celu próbę przybliżenia odpowiedzi na wspomniane pytania w oparciu o opinie wyrażone przez teoretyków instytucjonalizmu oraz wybrane przykłady badań empirycznych z tego zakresu. (fragment tekstu)

EN

The paper is an opinion on the academic discussion concerning research on insti-tutions. Its purpose is to describe the complexity of the categories of institutions and the consequences this has on research. The article is divided into three main parts. The first part presents the problem of conceptualizing the category of insti-tution. The second part focuses on the methodical basis of measuring institutions. The third part presents examples of empirical research in this field. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Instytucje; Instytucjonalizm; Metodologia badań

EN

Institutions; Institutionalism; Research methodology

• Czasopismo: Annales : etyka w życiu gospodarczym
• Rocznik: 2017
• Tom: 20
• Numer: nr 2
• Strony: 31--43

Twórcy

autor

Monika Krakowiak-Drzewiecka

• University of Economics in Katowice, Poland

Bibliografia

• Aoki M., Toward a Comparative Institutional Analysis, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts London 2001.
• Aron J., Growth and Institutions: A Review of The Evidence, "The World Bank Research Observer" 2000, vol. 15, nr 1.
• Brzozowski M., P. Gierałtowski, D. Milczarek, J. Siwińska-Gorzelak, Instytucje a polityka makroekonomiczna i wzrost gospodarczy, Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Ekonomicznych, Warszawa 2006.
• Chmielewski P., Homo agens. Instytucjonalizm w naukach społecznych, Wydawnictwo Poltext, Warszawa 2011.
• Commons J.R., Institutional Economics, Macmillian, New York 1934.
• Denzau A.T., D. North, Shared Mental Models: Ideologies and Institutions, "Kyklos. International Review for Social Sciences" 1994, vol. 47, s. 3-31, doi: 10.1111/j.1467-6435.1994.tb02246.x.
• Durkheim E., The Rules of Sociological Method, Macmillan, London 1982.
• Gąciarz B., Instytucjonalizacja samorządności. Aktorzy i efekty, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2004.
• Greif A., Institutions and the Path to the Modern Economy: Lessons from Medieval Trade, Cambridge University Press, Cambridge 2006.
• Gruszewska E., Instytucje a proces tworzenia kapitału w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Białymstoku, Białystok 2013.
• Hodgson R.M., What are institutions, "Journal of Economic Issues" 2006, vol. 40, nr 1, http://www.geoffrey-hodgson.info/user/bin/whatareinstitutions.pdf.
• Klimczak B., Wybrane problem i zastosowania ekonomii instytucjonalnej, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2006.
• Kuder D., Pojęcie instytucji w teorii ekonomii, "Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy" 2011, nr 19, http://www.ur.edu.pl/pliki/Zeszyt19/06.pdf.
• Lissowska M., Instytucje gospodarki rynkowej w Polsce/Institutions for Market Economy. The Case of Poland, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2008.
• March J.G., J.P. Olsen, The New Institutionalism: Organizational Factors in Political Life, "The American Political Science Review" 1984, vol. 78, nr 3, s. 734-749. http://www.la.utexas.edu/users/chenry/core/Course Materials/March1984/0.pdf.
• Meyer J.W., B. Rowan, Institutionalized Organizations: Formal Structure as Myth and Ceremony, "The American Journal of Sociology" 1977, vol. 83, nr 2, http://web.unitn.it/files/download/12401/americal_journal_of_sociology_83_1977_meyer.pdf.
• Miłaszewicz D., Jakość instytucji a wzrost gospodarczy [w:] Problemy teorii i polityki makroekonomicznej, "Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego" 2011, nr 19, www.wneiz.pl/nauka_ wneiz/sip/sip19-2011/SiP-19-1.pdf.
• North D.C., Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge University Press, New York 1990.
• Readings From Emile Durkheim, red. K. Thompson, Taylor & Francis e-Library, 2005, http://www.ufg.uni-kiel.de/dateien/dateien_studium/Archiv/2015_Lesenswert/texte/Durkheim/ K._Thompson _Readings_from_Emile_Durkheim_(Key_Te(BookZZ.org).pdf.
• Rogowski R., Institutions as Constraints of Strategic Choice [w]: Strategic Choice and International Relations, red. D.A. Lake, R. Powell, Princeton University Press, Princeton, New Jersey 1999, https://books.google.pl/books?id=fce5nqEVz4IC&Pg=PA115&lpg=PA115&dq=institutions+as+constraints+on+strategic+choice&source=bl&ots=kcnDb0v1en&sig=a4TgtVpBLCwUh7ABIqWcHNQfZlA&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjdnv_7_O7RAhUGCpoKHav1DTsQ6AEIQTAD

Identyfikatory

DOI

10.18778/1899-2226.20.2.03