Sytuacje niweczące skuteczność oświadczeń woli o zawarciu małżeństwa w demokratycznym państwie prawnym

• Autorzy: Anna Tunia

Warianty tytułu

Situations Thwarting Efficiency of Declarations of will yo Conclude Marriage in a Democratic Legal State

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Przedmiotem niniejszego artykułu jest ukazanie katalogu okoliczności, których zaistnienie może zniweczyć skutek złożonych przez nupturientów oświadczeń o zawarciu małżeństwa. Autorka analizuje w nim przypadki (sytuacje), w których - mimo złożenia oświadczeń woli o zawarciu małżeństwa przez osoby niezwiązane zakazami jego zawarcia (przeszkodami małżeńskimi), jak też mimo złożenia oświadczeń woli wolnych od wad - nie wywierają one skutku w postaci zaistnienia małżeństwa w prawie polskim. Stawia pytanie, czy demokratyczne państwo prawne może unicestwić skutek złożonych przez nupturientów oświadczeń woli o zawarciu małżeństwa, mimo spełnienia wymaganych przez prawo przesłanek koniecznych jego zawarcia. (abstrakt oryginalny)

EN

The subject of this study is to show an array of circumstances which occurrence might thwart the effect of declarations to conclude marriage submitted by the betrothed. The author analyzes here the cases (situations) in which - despite submission of declarations of will to conclude marriage by persons to whom bans of conclusion (marriage obstacles) do not apply as well as despite submission of declarations of will which are free of defects - they do not produce the effect in the form of occurrence of marriage in the Polish law. She puts a question whether a democratic legal state can foil the effect of declarations of will to conclude marriage submitted by the betrothed despite fulfilment of premises necessary to its conclusion and required by law. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Państwo prawne; Demokracja; Małżeństwo; Polityka wyznaniowa; Związki wyznaniowe

EN

State governed by the rule od law; Democracy; Marriage; Religious policy; Religious association

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 40
• Strony: 22--38

Twórcy

autor

Anna Tunia

• Katolicki Uniwersytet Lubelski

Bibliografia

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
• Konkordat między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską podpisany w dniu 28 lipca 1993 r. (Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318).
• Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 1257).
• Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59; tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 788 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 459 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (teksy jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 2032 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2014 r., poz. 1741 z późn. zm.).
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 2015 r. w sprawie wzorów dokumentów wydawanych z zakresu rejestracji stanu cywilnego (M.P. z 2015 r., poz. 194 z późn. zm.).
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych I Administracji z dnia 23 lutego 2016 r. w sprawie określenia wzoru łańcucha z wizerunkiem orła i sposobu jego noszenia przez kierownika urzędu stanu cywilnego (M.P. z 2016 r., poz. 253 z późn.zm.).
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 22 stycznia 2015 r. w sprawie opłaty dodatkowej za przyjęcie oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński poza urzędem stanu cywilnego (M.P. z 2015 r., poz. 180).
• Obwieszczenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 5 lutego 2015 r. w sprawie ogłoszenia wykazu stanowisk, których zajmowanie upoważnia do przyjmowania oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński oraz sporządzania zaświadczeń stanowiących podstawę sporządzania aktu małżeństwa zawartego w sposób określony w art. 1 § 2 i 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (M.P. z 2015 r., poz. 230).
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 marca 2001 r. (K 24/00), Lex nr 46863.
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2004 r. (III CK 346/02), OSP 2005, nr 2, poz. 30.
• Adamowicz L., Aspekty praktyczne związane z funkcjonowaniem małżeństwa "konkordatowego", w: Prawo rodzinne w Polsce i w Europie. Zagadnienia wybrane, red. P. Kasprzyk, Lublin 2005.
• Chajda M., Zawarcie małżeństwa przez pełnomocnika, w: Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. A. Tunia, Lublin 2011.
• Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 1998.
• Domański R., Konstytutywny czy deklaratywny charakter sporządzenia aktu małżeństwa w przypadku małżeństwa konkordatowego, "Państwo i Prawo" 2006, nr 3.
• Góra-Błaszczykowska A., Postępowanie dowodowe w sprawach o ustalenie nieistnienia małżeństwa, w: Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. A. Tunia, Lublin 2011.
• Góralski W., Czynności i rola duchownego przy zawieraniu małżeństwa "konkordatowego", w: Prawo rodzinne w Polsce i w Europie. Zagadnienia wybrane, red. P. Kasprzyk, Lublin 2005.
• Góralski W., Małżeństwo, w: P. Hemperek, W. Góralski, F. Przytuła, J. Bakalarz, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., t. 3. Księga IV. Uświęcające zadanie Kościoła, Lublin 1986.
• Góralski W., Zawarcie małżeństwa konkordatowego w Polsce, Warszawa 1998.
• Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, Warszawa 2005.
• Krukowski J., Zawarcie małżeństwa kanonicznego ze skutkami cywilnymi (art. 10 konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską), "Roczniki Nauk Prawnych" 2000, s. t. IX, z. 1 Prawo.
• Mączyński A., Konkordatowa forma zawarcia małżeństwa, "Rejent" 2003, nr 10.
• Mączyński A., Wpływ konkordatu na polskie prawo małżeńskie, w: Studia z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Biruty Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, Łódź 1997.
• Mezglewski A., Katalog przesłanek koniecznych zawarcia małżeństwa cywilnego w formie wyznaniowej, w: Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. A. Tunia, Lublin 2011.
• Mezglewski A., Konstrukcja oświadczenia woli o zawarciu małżeństwa, w: Małżeństwo jako zawarty związek mężczyzny i kobiety, red. T. Rakoczy, Lublin 2014.
• Mezglewski A., Oświadczenie woli jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu i kanonicznemu - czyli tacitum pactum, referat wygłoszony w ramach X Colloquium Prawno-Historycznego nt. Pacta sunt servanda - nie-realny projekt, czy gwarancja ładu społecznego i prawnego? zorganizowanego przez Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Opolskiego oraz Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, Zamek Piastów Śląskich w Brzegu 8-9 maja 2014 r. (niepubl.).
• Mezglewski A., Realizacja przesłanek koniecznych przy zawieraniu małżeństwa w formie wyznaniowej, w: Pro bono Reipublicae. Księga Jubileuszowa Profesora Michała Pietrzaka, red. P. Borecki, A. Czohara, T.J. Zieliński, Warszawa 2009.
• Mezglewski A., Tunia A., Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego, Warszawa 2007.
• Proces prawotwórczy w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego dotyczące zagadnień związanych z procesem legislacyjnym, oprac. I. Chojnacka, Biuro TK, Warszawa 2015.
• Smyczyński T., Glosa aprobująca do wyroku SN z dnia 3 marca 2004 r., III CK 346/02; "Orzecznictwo Sądów Polskich" 2005, nr 2.
• Smyczyński T., Konstytutywny charakter sporządzenia aktu małżeństwa konkordatowego, "Państwo i Prawo" 2006, nr 3.
• Tunia A., Ochrona małżeństwa i rodziny w prawie polskim oraz prawie wewnętrznym związków wyznaniowych, "Studia z Prawa Wyznaniowego" 2010, t. 13.
• Tunia A., Podmioty urzędowe procedujące przy zawieraniu małżeństw cywilnych w formie wyznaniowej w przypadku nupturientów pozbawionych wolności, w: Wolność sumienia i religii osób pozbawionych wolności. Aspekty prawne i praktyczne, red. J. Nikołajew, K. Walczuk, Warszawa 2016.
• Tunia A., Podstawa sporządzenia aktu małżeństwa zawartego w trybie art. 1 § 2 i 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, "Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL" 2006, t. II, z. 1. Prawo.
• Tunia A., Recepcja prawa wewnętrznego związków wyznaniowych w prawie polskim, Lublin 2015.
• Tunia A., Rejestracja małżeństwa cywilnego zawartego w formie wyznaniowej, w: Małżeństwo i rodzina w prawie kanonicznym, polskim i międzynarodowym. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. Ryszardowi Sztychmilerowi, red. T. Płoski, J. Krzywkowska, Olsztyn 2008.
• Walencik D., Odmienność płci jako przesłanka konieczna zawarcia małżeństwa w prawie polskim i w prawie kanonicznym, w: Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. A. Tunia, Lublin 2011.
• Wąsikowska K., Zasada demokratycznego państwa prawnego, http://prawodlakazdego.pl.
• Zieliński T.J., Rozciągnięcie prawa procedowania wyznaniowej formy zawarcia małżeństwa cywilnego na wspólnoty religijne wpisane do rejestru (propozycja de lege ferenda), "Przegląd Prawa Wyznaniowego" 2012, t. 4.
• Żurowski M., Kanoniczne prawo małżeńskie Kościoła Łacińskiego. Stan prawny po promulgowaniu Kodeksu Prawa Kanonicznego Kościoła Łacińskiego w 1983 r., Katowice 1987.