Odpowiedzialność prawna dziennikarza

• Autorzy: Piotr Kosmaty

Warianty tytułu

Legal Liability in Journalism

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest przybliżenie obszaru, w ramach którego działalność medialna przenika się z odpowiedzialnością prawną (karną i cywilną). Ustawodawca, wyznaczając granice wolności wypowiedzi, nadaje jej normatywny charakter, a przy tym określa gwarancje tej wolności. Przepisy karne pełnią zasadniczą rolę w wyznaczaniu granic, w jakich może bez zakłóceń poruszać się wolna prasa. Stanowią one jeden z podstawowych czynników determinujących treść takich pojęć, jak: wolność wypowiedzi, wolność słowa czy wolność prasy. Znaczenie norm prawnokarnie wartościujących zachowania skupiające się wokół wszelkich form aktywności prasowej, lub szerzej - medialnej, jest w pełni dostrzegalne, gdy uświadomimy sobie, że wolne media to fundament porządku prawnego akceptowanego przez wszystkie demokratyczne państwa, których ustrój opiera się na sprawiedliwości społecznej i rządach prawa. Zakres aktywności medialnej modelowany jest również przepisami prawa cywilnego. W tym aspekcie najczęściej można mówić o naruszeniu dóbr osobistych. Standardem prawa cywilnego w zakresie zgodności z prawem krytycznych wypowiedzi o faktach jest ich prawdziwość. Jednakże w działalności dziennikarskiej ten standard ulega przemodelowaniu w kierunku legalności działania opartego na dochowaniu szczególnej staranności, szczególnej rzetelności oraz zgodności działania z zasadami współżycia społecznego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article provides an insight into the matter of legal liability (both civil and criminal) of media work. The legislature sets the normative character of the freedom of speech by delimiting it, while simultaneously establishing its legal guarantee. The vital role of legal norms establishing the limits of all forms of press and, in a wider sense, media activities is fully perceptible in observation that free media constitute an element of the foundations of the legal order of all democratic states built on universal justice and the rule of law. The possible range of media activity is also set by the norms of civil law, where the most frequent breach is probably the infringement of personal values. The standard employed by civil law with regard to the legality of media critique is the veracity of facts provided by the journalist. This is further reshaped by the standards of journalistic work aiming towards the full legality of work by focusing on the exactitude and reliability of information as well as the full compatibility of professional media activities with the norms of social life. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Odpowiedzialność cywilna; Dziennikarstwo; Kodeks karny; Prawo prasowe

EN

Civil liability; Journalism; Criminal Code; Press law

• Czasopismo: Studia Iuridica Lublinensia
• Rocznik: 2017
• Numer: Vol. 26, nr 2
• Strony: 37--54

Twórcy

autor

Piotr Kosmaty

• Prokuratura Okręgowa w Krakowie

Bibliografia

• Artymiak G., Kilka uwag o ochronie dóbr osobistych, wolności słowa i prawie do krytyki (aspekt karnoprawny), "Rzeszowskie Zeszyty Naukowe" 1999, z. 27.
• Błeszyński J., Glosa do wyroku SN z dnia 27 lutego 2003 roku, sygn. IV CKN 1819/00, OSP 2004, nr 6, poz. 75.
• Dmowski S., Rudnicki S., Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 2008.
• Dobosz I., Glosa aprobująca do wyroku SN z dnia 17 kwietnia 2002 roku, sygn. IV CKN 925/00, LexisNexis nr 294093.
• Gaberle A., Kwalifikowana postać zniesławienia a Prawo prasowe, "Państwo i Prawo" 2007, z. 11.
• Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 117-277, red. A. Zoll, t. 2, Kraków 2006.
• Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2004.
• Muszyńska A., Komentarz do art. 212 Kodeksu karnego, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2014.
• Postanowienie SN z dnia 7 maja 2008 r., III KK 234/07, OSNKW 2008, nr 9, poz. 69.
• Postanowienie SN z dnia 4 września 2008 r., IV CZ 74/08, LexPolonica nr 2038687.
• Postanowienie SN z dnia 3 września 2009 r., I CZ 44/09, LexisNexis nr 3931142.
• Prawo prasowe. Komentarz, red. B. Kosmus, G. Kuczyński, Warszawa 2011.
• Szpunar A., Przesłanki przewidzianego w art. 448 k.c. zadośćuczynienia, "Przegląd Sądowy" 2002, nr 1.
• Taczkowska J., Kategorie wypowiedzi i ich ochrona, Warszawa-Poznań 2008.
• Uchwała SN z dnia 18 września 1982 r., VI KZP 10/82, OSNKW 1983, nr 1-2, poz. 3.
• Uchwała SN z dnia 18 lutego 2005 r., III CZP 53/04, OSNC 2005, nr 7-8, poz. 114.
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380 ze zm.).
• Wojciechowski J., Kodeks karny. Komentarz i orzecznictwo, Warszawa 1997.
• Wojciechowski J., Przestępstwa przeciwko czci i nietykalności cielesnej, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 117-221, red. A. Wąsek, R. Zabłocki, t. 1, Warszawa 2006.
• Wróbel W., [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 117-277, red. A. Zoll, t. 2, Kraków 2006.
• Wyrok ETPC z dnia 1 lipca 1997 r. w sprawie Oberschlik przeciwko Austrii (II), skarga nr 20834/92.
• Wyrok SA w Gdańsku z dnia 9 czerwca 1994 r., I ACr 267/94, OSA 1994, nr 11-12, poz. 66.
• Wyrok SA w Lublinie z dnia 10 lipca 1998 r., I ACa 202/98, OSA 2000, nr 2, poz. 6.
• Wyrok SA w Krakowie z dnia 5 listopada 2002 r., I ACa 869/02, LEX nr 82158.
• Wyrok SA w Katowicach z dnia 13 lipca 2007 r., I ACa 439/07, LEX nr 337317.
• Wyrok SA w Łodzi z dnia 8 marca 2013 r., I ACa 1299/12, LexisNexis nr 5185029.
• Wyrok SN z dnia 23 grudnia 1924 r., II K 2249/1924, Zb. Orz. 1924, poz. 231.
• Wyrok SN z dnia 27 listopada 1936 r., II K 1304/36, Zb. Orz. 1937, poz. 143.
• Wyrok SN z dnia 26 lutego 1965 r., II CR 13/65, OSNC 1965, nr 10, poz. 174.
• Wyrok SN z dnia 30 kwietnia 1970 r., II CR 103/70, LEX nr 4697.
• Wyrok SN z dnia 29 października 1971 r., II CR 455/71, OSNC 1972, nr 4, poz. 77.
• Wyrok SN z dnia 8 października 1987 r., II CR 269/87, OSNC 1989, nr 4, poz. 66.
• Wyrok SN z dnia 8 lutego 1990 r., II CR 1303/89, OSN 1991, nr 8-9, poz. 108.
• Wyrok SN z dnia 24 sierpnia 1990 r., II CR 405/90, LEX nr 37063.
• Wyrok SN z dnia 22 grudnia 1997 r., II CKN 546/97, OSNC 1998, nr 7-8, poz. 119.
• Wyrok SN z dnia 14 maja 2003 r., I CKN 463/01, OSP 2004, nr 4, poz. 22.
• Wyrok SN z dnia 23 czerwca 2004 r., V CK 538/03, LEX nr 1615007.
• Wyrok SN z dnia 15 października 2009 r., I CSK 83/09, LexPolonica nr 2299818.
• Wyrok SN z dnia 2 grudnia 2010 r., I CSK 11/10, LexPolonica nr 2596743.
• Wyrok SN z dnia 11 lutego 2011 r., I CSK 286/09, LexisNexis nr 2573532.
• Wyrok TK z dnia 7 czerwca 1994 r., K 17/93, OTK 1994, nr 1, poz. 11.
• Wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 stycznia 2010 r., II SA/Wa 940/09, LEX nr 600222.
• Zoll A., Okoliczności wyłączające bezprawność czynu (zagadnienia ogólne), Warszawa 1982.
• Zoll A., Z problematyki odpowiedzialności karnej za pomówienie, "Palestra" 1974, nr 5.

Identyfikatory

DOI

10.17951/sil.2017.26.2.37