Profilowanie rzeczywistości w mediach. Językowy obraz Marcela Reicha-Ranickiego w dyskursie prasowym wokół publikacji Gerharda Gnaucka - perspektywa kontrastywna

• Autorzy: Anna Hanus

Warianty tytułu

Profiling Reality in the Media. A Linguistic Picture of Marcel Reich-Ranicki in the Press Discourse Concerning Gerhard Gnauck's Publication - a Contrastive Perspective

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wydana drukiem w 2009 r. przez Gerharda Gnaucka biografia Marcela Reicha-Ranickiego po raz drugi, po sensacyjnych odkryciach dokonanych w 1994 r. przez Tilmana Jensa, postawiła pod znakiem zapytania wiarygodność tego najwybitniejszego niemieckiego krytyka literackiego, wywołując dyskurs medialny na skalę międzynarodową. Interesujące jest przy tym, jak na te wydarzenia zareagowała prasa. Niniejszy artykuł ma na celu ukazanie profilowania sylwetki Reicha-Ranickiego w prasie polskiej oraz prasie poszczególnych krajów niemieckiego obszaru językowego na tle dyskusji wokół książki Wolke und Weide: Marcel Reich- Ranickis polnische Jahre/Marcel Reich-Ranicki. Polskie lata. By ukazać i skonfrontować podejście mediów do krytyka w obliczu nowych kontrowersyjnych faktów, autorka sięgnie po metody lingwistycznej analizy dyskursu, skupiając się na wybranych aspektach profilowania postaci w mediach, wykorzystując model DIMEAN opracowany przez Ingo Warnke i Jürgena Spitzmüllera. Badania zawężone zostaną do wypróbowania wybranych metod z poziomu aktorów dyskursu modelu DIMEAN, a ściślej mówiąc ról, w jakich dany aktor występuje w analizowanym dyskursie oraz analizy nominacji i predykacji, mającej na celu określanie sądów wartościujących w odniesieniu do konkretnych zjawisk czy postaci, użytych w odniesieniu do Reicha-Ranickiego. Na podstawie wybranych analiz podjęta zostanie próba ustalenia, w jaki sposób użycie nominacji i predykacji wpływa na stworzenie językowego obrazu Reicha-Ranickiego w prasie oraz zaobserwowania, czy w zależności od obszar kulturowego, obraz ten może ulegać zmianie. (abstrakt oryginalny)

EN

Marcel Reich's biography by Gerhard Gnauck, published in 2009, called into question the reliability of this most eminent German literary critic - once again, after the sensational findings published by Tilman Jens in 1994 - and triggered off a media discourse on an international scale. The press response to this situation is of special interest. This article is aimed at presenting how Reich Ranicki was profiled in the Polish press, as well as in the press of particular German-speaking countries, against the background of the discussion on the book Wolke und Weide: Marcel Reich-Ranickis polnische Jahre (Marcel Reich-Ranicki. His Polish Years). In order to present and juxtapose the media approaches to the critic in view of the new controversial facts, linguistic discourse analysis methods will be applied to focus on selected aspects of profiling a personality in the media, using the DIMEAN model developed by Ingo Warnke and Jürgen Spitzmüller. The scope of research will be restricted to the application of the selected methods at the discourse actors level of the DIMEAN model. In particular, analysed will be the roles performed by a given actor in the discourse, as well as the denominatives and predicatives intended at determining the value judgements regarding particular phenomena or persons, as applied with reference to Reich-Ranicki. Based on selected analyses, an attempt will be made to establish how the application of denominatives and predicatives influences the creation of the linguistic picture of Reich-Ranicki in the press, as well as to observe whether this picture can change, depending on the cultural area. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Media; Prasa; Analiza dyskursu; Biografie

EN

Media; Press; Discourse analysis; Biography

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2017
• Tom: 22 (XXII)
• Numer: nr 24 (2)
• Strony: 93--110

Twórcy

autor

Anna Hanus

• Uniwersytet Rzeszowski

Bibliografia

• [1] Adamzik K., Sprache. Wege zum Verstehen. Tübingen 2001.
• [2] Bellmann G., Zur Nomination und Nominationsforschung [w:] Beitrage zur Erforschung der deutschen Sprache 9/1989, s. 28-31.
• [3] Bilut-Homplewicz Z., Prinzip Perspektivierung. Germanistische und polonistische Textlinguistik - Entwicklungen, Probleme, Desiderata, cz. I: Germanistische Textlinguistik, Frankfurt/M. 2016.
• [4] Busse D., Teubert W., Ist Diskurs ein sprachwissenschaftliches Objekt? Zur Methodenfrage der historischen Semantik [w:] Begriffsgeschichte und Diskursgeschichte. Methodenfragen und Forschungsergebnisse der historischen Semantik, red. D. Busse, F. Hermanns, W. Teubert, Opladen 1994.
• [5] Büscher, H., Emotionalität in Schlagzeilen der Boulevardpresse. Theoretische und empirische Studien zum emotionalen Wirkungspotential von Schlagzeilen der Bildzeitung. Frankfurt/M. 1996.
• [6] Girnth H., Einstellung und Einstellungsbekundung in der politischen Rede. Eine sprachwissenschaftliche Untersuchung der Rede Philipp Jenningers vom 10. November 1988. Frankfurt/M. 1993.
• [7] Hanus A., Was wird hier überhaupt kritisiert? Kritisieren im deutschen Pressediskurs zu "Kapuściński non-fiction" [w:] Studia Germanica Gedanensia 31, 2014, s. 155-165.
• [8] Heinemann, W., Textlinguistik versus Diskurslinguistik? [w:] Moderne deutsche Texte. Beiträge der Internationalen Germanistenkonferenz, red. M. Wierzbicka, M. Sieradzka, J. Homa, Frankfurt/M. 2005.
• [9] Herbig, A., Sandig, B.,Das kann doch wohl nur ein Witz sein! Argumentieren, Bewerten und Emotionalisieren im Rahmen persuasiver Strategien [w:] Überredung in der Presse. Texte, Strategien, Analysen, red. M. Moilanen, Berlin/New York 1994, s. 59-98.
• [10] Miller D., Emotionalität und Wertung im Diskurs. Eine kontrastive Analyse deutscher und polnischer Pressetexte zum EU-Beitritt Polens (=Studien zur Text- und Diskursforschung, Bd. 9), Frankfurt/M. 2014.
• [11] Reisigl M., Nationale Rhetorik in Fest- und Gedenkeden. Eine Diskursanalytische Studie zum "österreichischen Millennium" in den Jahren 1946 und 1996, Stauffenburg, Tübingen 2007.
• [12] Spitzmüller J., Warnke I., Diskurslinguistik. Eine Einführung in Theorien und Methoden der transtextuellen Sprachanalyse, Berlin-Boston 2011.
• [13] Warnke I., Adieu Text - bienvenue Diskurs? Über Sinn und Zweck einer poststrukturalistischen Entgrenzung des Textbegriffs [w:] Brauchen wir einen neuen Textbegriff? Antworten auf eine Preisfrage, red. U. Fix, K. Adamzik, G. Antos, M. Klemm, Frankfurt/M. 2002.
• [14] Stenschke, O., Rechtschreiben, Recht sprechen, recht haben - der Diskurs über die Rechtschreibreform. Eine linguistische Analyse des Streits in der Presse. Tübingen 2005.
• [15] Warnke I., Spitzmüller J., Methoden und Methodologie der Diskurslinguistik - Grundlagen und Verfahren einer Sprachwissenschaft jenseits textueller Grenzen [w:] Methoden der Diskurslinguistik. Sprachwissenschaftliche Zugänge zur transtextuellen Ebene, red. I. Warnke, J. Spitzmüller, Berlin-New York 2008.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2017.hss.23