Stopniowalność naruszeń konstytucji

• Autorzy: Wojciech Brzozowski

Warianty tytułu

The Gradation of Constitutional Violations

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Naruszenia konstytucji mogą przybierać różną formę: od naruszeń mniejszej wagi aż po naruszenia rażące. Zależy to od dwóch zasadniczych czynników: 1) znaczenia (wagi) normy naruszonej na tle struktury konstytucji; 2) intensywności naruszenia normy konstytucyjnej, przez co należy rozumieć zakres zniesienia jej konsekwencji normatywnych przez niekonstytucyjny akt stanowienia lub stosowania prawa. Ad 1) Chociaż normy konstytucyjne nie podlegają formalnej hierarchizacji, niektóre z nich muszą być zrealizowane łącznie, aby osiągnięty został pożądany przez konstytucję stan rzeczy. Naruszenie zasady niezależności sądów nie ogranicza się do przepisu wyrażającego tę zasadę, lecz także rzutuje na sposób wywiązywania się przez sądy z ich konstytucyjnych zadań. Niewykonanie wbrew konstytucji kompetencji kreacyjnej przez upoważniony organ stanowi nie tylko naruszenie przepisu zawierającego kompetencję kreacyjną, lecz także prowadzi do paraliżu nieobsadzonego organu i "wyłącza" cały kompleks przepisów określających jego zadania i kompetencje. Ad 2) Postępowanie organu państwa może w mniejszym lub większym stopniu oddalać się od pożądanego przez konstytucję wzorca. Zachowanie wadliwe, lecz urzeczywistniające zasadniczy cel normy, jest po prostu niezgodne z konstytucją, natomiast zachowanie całkowicie nierealizujące tego celu lub dążące do celu przeciwstawnego jest rażąco niekonstytucyjne. W tym sensie podpisanie ustawy jeden dzień po upływie terminu jest naruszeniem konstytucji, ale mniej poważnym niż niepodpisanie jej w ogóle. (abstrakt oryginalny)

EN

The constitution can be breached in many ways, from minor infringements to flagrant violations. How serious a violation is depends on two factors: (i) the importance of a violated norm in the structure of the constitution; (ii) the intensity of the violation (the range of consequences following from that norm, yet eliminated by an unconstitutional act or action). (Ad i) Even though constitutional norms are not arranged in a hierarchical order, some of them need to be respected together so that a particular goal set by the constitution can be achieved. If the principle of judicial independence is not respected, such a violation affects not only that principle but also the way in which the courts perform their constitutional tasks. If an authorised state body refuses, against the constitution, to exercise its right to appoint another body, such an action violates a provision determining the appointment procedure, but also leads to the shutdown of the latter body and 'deactivates' the whole set of provisions determining its powers and duties. (Ad ii2) Actions taken by a state body may be distant from the pattern desired by the constitution to a lesser or greater extent. An action which is flawed but pursues the right objectives may be simply unconstitutional, while an action which neglects these objectives or even promotes adverse ones is flagrantly unconstitutional. From that perspective, signing a bill one day after the constitutional period has expired is a violation, but it is a less serious one than not signing it at all. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Konstytucja; Prawo konstytucyjne; Naruszenie przepisów prawa

EN

Constitution; Constitutional law; Violation of the law

• Czasopismo: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 4
• Strony: 5--17

Twórcy

autor

Wojciech Brzozowski

• Uniwersytet Warszawski

Bibliografia

• Brzozowski, W. (2014), Obejście konstytucji, Państwo i Prawo 69(9).
• Brzozowski, W. (2010), Prawne relacje Prezydenta RP z Trybunałem Konstytucyjnym, w: Mołdawa, T., Szymanek, J. (red.), Instytucja prezydenta. Zagadnienia teorii i praktyki na tle doświadczeń polskich oraz wybranych państw obcych, Warszawa.
• Chauvin, T., Stawecki, T., Winczorek, P. (2016), Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa.
• Dąbrowski, M. (2014), Sankcje konstytucyjne. Istota, funkcje oraz rodzaje, Przegląd Sejmowy 22(5).
• Dudek, D. (2013), Autorytet Prezydenta a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Lublin.
• Działocha, K. (1997), Hierarchia norm konstytucyjnych i jej rola w rozstrzyganiu kolizji norm, w: Trzciński, J. (red.), Charakter i struktura norm konstytucji, Warszawa 1997.
• Hauser, R., Trzciński, J. (2008), Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa.
• Hermann, M. (2013), Stwierdzenie niekonstytucyjności jako czynność konwencjonalna unieważnienia aktu normatywnego, w: Bernatt, M., Królikowski, J., Ziółkowski, M. (red.), Skutki wyroków Trybunału Konstytucyjnego w sferze stosowania prawa, Warszawa.
• Kowalski, A. (2014), Glosa do uchwały SN z dnia 27 marca 2014 r., I KZP 30/13, Lex/el.
• Niżnik-Mucha, A. (2014), Zakaz naruszania istoty konstytucyjnych wolności i praw w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
• Podkowik, J. (2010), Czy "istnieją" akty normatywne "nieistniejące" (nieakty)?, Przegląd Legislacyjny 4(74).
• Radajewski, M. (2016), Rozwiązanie organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego przez Sejm, Samorząd Terytorialny 26(6).
• Skoczylas, A., Piątek, W. (2016), uwagi do art. 171, w: Safjan, M., Bosek, L. (red.), Konstytucja RP. Komentarz, t. 2, Warszawa.
• Szczurowski, B. (2016), Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jako organ czuwający nad przestrzeganiem konstytucji, Warszawa.
• Zieliński, A. (2006), Prawo do sądu i organizacja władzy sądowniczej, w: Zubik, M. (red.), Księga XX-lecia orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa.
• Zieliński, M., Zirk-Sadowski, M. (2011), Klaryfikacyjność i derywacyjność w integrowaniu polskich teorii wykładni prawa, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 73(2).
• Zubik, M., Wiącek, M. (2009), Kompetencje sądu konstytucyjnego a granice swobody orzekania przez sędziów Trybunału Konstytucyjnego, Przegląd Sejmowy 17(4).

Identyfikatory

DOI

10.14746/rpeis.2017.79.4.1