"Spóźnieni przybysze" ery nacjonalizmów : przyczynek do dyskursu na temat procesów narodowotwórczych w Azji

• Autorzy: Adam W. Jelonek

Warianty tytułu

Era of Nationalism : a Contribution to the Discource of Nation-Building Process

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Jak zauważa w swej klasycznej pracy poświęconej nacjonalizmom Anthony Smith, nowoczesny porządek światowy związany jest nierozłącznie z instytucją państwa narodowego. Jak jednak również wielokrotnie podkreślał, państwo narodowe nie zawsze i nie wszędzie stanowiło podstawowy byt polityczny. O ile według Gellnera era nacjonalizmów w Europie przypadła na wiek XIX, to wiek XX stanowił w historii Azji Wschodniej czas masowych narodzin narodów. System teoretycznie równych suwerennych państw, nazywany w niezbyt adekwatny sposób "systemem westfalskim", kształtował się w Azji jednak znacznie dłużej. Zachodnie pojęcie suwerenności terytorialnej, traktującej państwo jako źródło autonomicznego prawa i przedmiot relacji z innymi suwerennymi państwami, przez wiele stuleci nie było tu wcale takie oczywiste. Oczywista dla nikogo nie wydawała się też zasada wewnętrznej suwerenności - która w lokalnych warunkach gubiła się w rozlicznych sieciach zależności feudalnych oraz złożonych relacjach patronażu i klientelizmu. Niniejszy tekst poświęcony jest zawiłościom procesów narodowotwórczych w Azji Wschodniej z perspektywy klasycznych (zachodnich) teorii nacjonalizmu. (abstrakt oryginalny)

EN

As Anthony Smith notes in his classic work on nationalism, the modern world order is inseparable from the institution of the nation-state. However, as he repeatedly emphasized, the nation-state was not always and not everywhere a basic political entity. While according to Gellner, the era of nationalism in Europe has come in the 19th century, the 20th century in the history of East Asia was the time of mass process of emerging nations. Shaping of the system of theoretically equal sovereign states, described in not very adequate way as a "Westphalian system", lasted in Asia much longer than in Europe. The Western concept of territorial sovereignty, considering the state as a source of autonomous law and the subject of relations with other sovereign states, for many centuries was not so obvious. The rule of internal sovereignty - which in local conditions was lost in various networks of feudal dependencies and complex relations of patronage and clientelism- seemed to be not obvious to anyone. This text is devoted to the complexities of nation-building process in East Asia from the perspective of classical (Western) theories of nationalism. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Nacjonalizm; Państwo narodowe; Tożsamość narodowa; Klientelizm

EN

Nationalism; Nation-state; National identity; Clientelism

• Czasopismo: Krakowskie Studia Międzynarodowe
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 3 Andrzeja Kapiszewskiego przekraczanie granic kulturowych
• Strony: 135--154

Twórcy

autor

Adam W. Jelonek

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• H. Sutherland, Southeast Asian History and the Mediterranean Analogy, "Journal of Southeast Asian Studies" 2003, Vol. 34, s. 9;
• V. Lieberman, Transcending East-West Dichotomies, "Modern Asian Studies" 1997, Vol. 31, s. 463-546.
• S. Krasner, Organized Hypocrisy in 19th. Century East Asia, "International Relations in Asia Pacific" 2001, Vol. 1, s. 173-197;
• C.-I. Moon, C. Chun, Sovereignty, Dominance of the Westphalian Concept and Implications for the Regional Security, [w:] B. Alagappa, Asian Security Order. Instrumental and Normative Features, Stanford University Press, Stanford 2003, s. 115-117.
• S. Krasner, Sovereignty, Organized Hypocrisy, Princeton University Press, Princeton 1999;
• N. Schrijver, The Changing Nature of State Sovereignty, [w:] British Yearbook of International Law, Clarendon Press, Oxford 2000, s. 70.
• H. Kohn, The Idea of Nationalism, Macmillan, New York 1944, s. 572-573.
• L. Greenfeld, Nationalism - Five Roads to Modernity, Harvard University Press, Cambridge 1992, s. 11;
• A. Kłoskowska, Kultury narodowe u korzeni, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, s. 42.
• P. Chatterjee, Nationalist Thought and the Colonial World: A Derivative Discourse?, Zed Books for the United Nations, London 1986, s. 86-98;
• P. Chatterjee, The Nation and its Fragments: Colonial and Postcolonial Histories, Princeton University Press, Princeton 1993, s. 35-84;
• P. Chatterjee, Anderson's Utopia, [w:] Grounds of Comparison: Around the Work of Benedict Anderson, eds. J.D. Culler, C. Pheng, Routledge, New York 2003, s. 161-171.
• A. Smith, National Identity, Penguin, London 1991, s. 24;
• S. Tonnesson, H. Antlov, Asian Forms of the Nation, Routledge, London 1996, s. 11;
• J. Eddy, D. Schreuder, The Rise of Colonial Nationalism, Allen and Unwin, Sydney 1988, s. 18;
• H. Kubiak, Rodowód narodu amerykanskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975;
• T. Paleczny, Procesy narodotwórcze w Ameryce Łacińskiej - czy nowy model integracji?, "Kultura - Historia - Globalizacja" 2009, nr 4, s. 36-37.
• A. Reid, Imperial Alchemy: Nationalism and Political Identity, Cambridge University Press, Cambridge 2010, s. 12-13.
• P. Majewski, Na wschód od Edenu, "Sprawy Narodowościowe" 2007, nr 30, s. 165-180.
• B. Anderson, Imagined Communities: Reflections on the Origins and Spread of Nationalism, Verso, London 1991;
• B. Anderson, Introduction, [w:] G. McTurnan Kahin, Nationalism and Revolution in Indonesia, Southeast Asia Program, Cornell University, Ithaca 2003;
• B. Anderson, The Spectre of Comparisons, Verso, London 2002;
• J. Kilias, Wspólnota abstrakcyjna. Zarys socjologii narodu, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2004, s. 89-95.
• A. Smith, The Ethnic Origins of Nations, Basil Blackwell, Oxford 1986, s. 22-31.
• Z. Suisheng, A Nation-state by Construction: Dynamics of Modern Chinese Nationalism, Stanford University Press, Stanford 2004, s. 37-79.
• A. Woodside, Community and Revolution in Modern Vietnam, Houghton Mifflin, Boston 1976, s. 16.
• T. Widlok, W. Gossa Tadesse, Property and Equality, Berghahn Books, New York 2005, s. 236-237;
• Mattulada, Menyusuri jejak kehadiran Makassar dalam sejarah, 1510-1700, Hasanuddin University Press, Ujung Pandang 1991, s. 47.
• S. Somboon Political Patronage and Control over the Sangha, Institute of Southeast Asian Studies, Singapore 1981, s. 30;
• I. Friedrich-Silber, Virtuosity, Charisma, and Social Order: A Comparative Sociological Study of Monasticism in Theravada Buddhism and Medieval Catholicism, Cambridge University Press, Cambridge 2005, s. 83-85.
• J.A. Hobson, Imperialism. A Study, Gaur Publishers & Distributors, London 2006 (I wyd. London 1902);
• W. Lenin, Imperializm jako najwyższe stadium kapitalizmu, Książka i Wiedza, Warszawa 1947.
• A. Reid, Imperial Alchemy, Nationalism and Political Identity in Southeast Asia, Cambridge University Press, New York 2010, s. 10-11.
• T. Jing, Failure, Nationalism, and Literature: the Making of Modern Chinese Identity: 1895-1937, Stanford University Press, Stanford 2005, s. 222.
• P.A. Cohen, China Unbound: Evolving Perspectives on the Chinese Past, Routledge, London 2003, s. 148-160.
• B. Chakrabarty, Radicalism in Modern Indian Social and Political Thought. Nationalist Creativity in the Colonial Era, [w:] T. Pantham, V.R. Mehta, Political Ideas in Modern India: Thematic Explorations (t. X, Towards Independence), Sage Publications, Thousands Oaks 2006, s. 3-26.
• C. Partha, Nationalist Thought and the Colonial World: a Derivative Discourse, University of Minnesota Press, Minneapolis 2001, s. 17;
• A. Parker, Benedict Anderson's Derivative Discourse, [w:] Grounds of Comparison: Around the Work of Benedict Anderson, eds. J.D. Culler, C. Pheng, Routledge, New York 2003, s. 53-75.
• P. Duara, Rescuing History from the Nation: Questionning Narratives of Modern China, University of Chicago Press, Chicago 2003.
• W.H. McNeill, Poly-ethnicity and National Unity in World History: The Donald G. Creighton Lectures, University of Toronto Press, Toronto 1985, s. 56.
• K.R. Minogue, Nationalism, Batsford, London 1967, s. 20-25.
• D. Prasenjit, Rescuing History from the Nation Questioning Narratives of Modern China, The University of Chicago Press, Chicago 1997, s. 51-56.
• W.A. Jenner, The Tyranny of History: the Roots of China's Crisis, Penguin Books, London 1992, s. 18.
• P. Harris, Chinese Nationalism: the State of the Nation, "The Chinese Journal" 1997, Vol. 38, s. 125.
• D. Chandler, A History of Cambodia, Westview Press, Boulder 2007, s. 124.
• C. Geertz, Negara: the Theatre State in Nineteenth-century Bali, Princeton University Press, Princeton 1980, s. 135.
• S. Raffles, Memoir of the Life and Public Services of Sir Thomas Stamford Raffles, James Duncan, London 1835, s. 142;
• G. Wade, The Ming Shi-lu as a Source for a Southeast Asian History: Fourteenth to Seventeenth Centuries, Hongkong University, mimeo, Hongkong 1994, s. 61
• V. Lieberman, Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800-1830, Vol. I, Cambridge University Press, Cambridge 2003, s. 41.
• T. Day, Fluid Iron: State Formation in Southeast Asia, Honolulu 2002, University of Hawaii Press, s. 288.
• J. Drakard, A Kingdom of Words: Language and Power in Sumatra, Oxford 1999, Oxford University Press, s. 32-46;
• L. Nagtegaal, Riding the Dutch Tiger: The Dutch East Indies Company and the Northeast Coast of Java, 1680-1743, Leiden 1996, KITLV Press, s. 65-73.
• D. Marr, Vietnamese Tradition on Trial, 1920-1945, Berkeley 1981, University of California Press, s. 145.
• A. Reid, Southeast Asia in the Age of Commerce, Yale University Press, t. II, New Haven 1988-1993, s. 140-143.
• M. Missala, Perspektywy samostanowienia Acehu, "Stosunki Międzynarodowe - International Relations" 2006, nr 3-4, s. 197-214.
• P.M. Holt, A.K.S. Lambton, B. Lewis, The Cambridge History of Islam, Cambridge University Press, Cambridge 1977, s. 191-192.
• W. Roff, The Origins of Malay Nationalism, University of Malaya Press, Kuala Lumpur 1967, s. 126.
• C. Geertz, Pedlars and Princes: Social Change and Economic Modernization in Two Indonesian Towns, University of Chicago Press, Chicago 1963, s. 23-31;
• C. Geertz, The Integrative Revolution: Primordial Sentiments and Civil Politics in the New States, [w:] Old Societies and New States, ed. C. Geertz, Free Press, New York 1963, s. 16-23.
• A.R. Kahin, G.McT. Kahin, Subversion as Foreign Policy: The Secret Eisenhower and Dulles Debacle in Indonesia, New Press, New York 1995, s. 75;
• E. Aspinall, M.T. Berger, The Breakup of Indonesia? Nationalisms After Decolonization and the Limits of the Nation-State in Post-Cold War Southeast Asia, "Third World Quarterly: Journal of Emerging Areas" 2001, Vol. 22, s. 1006.
• A.W. Jelonek, Polityka rządu tajskiego wobec mniejszości muzułmańskiej, "Krakowskie Studia Miedzynarodowe" 2006, nr 2;
• R.F. Zimmerman, Insurgency in Thailand, "Problems of Communism" 1976, Vol. 3;
• C.F. Keyes, Thailand: Buddhist Kingdom as Modern Nation-State, Westview, Boulder 1987, s. 108.