Endogeniczny potencjał kreacji prośrodowiskowych funkcji obszarów wiejskich - próba oceny w oparciu o bazę Wskaźników Zrównoważonego Rozwoju GUS

• Autorzy: Katarzyna Bańkowska

Warianty tytułu

Endogenous Potential for Creating Pro-environmental Functions of Rural Areas - an Evaluation Attempt Based on the CSO's Sustainable Development Indicators Database

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Zrównoważony rozwój rolnictwa jest przedmiotem wielu analiz. Jednakże większość dotychczasowych badań na gruncie polskim koncentruje się głównie na ekonomicznych aspektach wielofunkcyjności obszarów wiejskich, takich jak nowe miejsca pracy, przedsiębiorczość ludności wiejskiej, inicjatywy inwestycyjne. Brakuje prac służących ocenie pozafinansowych czynników wpływających na kreację nowych, korzystnych dla środowiska naturalnego funkcji obszarów wiejskich. Znaczenie ma zatem rozpoznanie tych czynników, które na poziomie lokalnym przyczyniają się do wykształcenia trwałych (niezależnych od wsparcia zewnętrznego) funkcji prośrodowiskowych. W niniejszym opracowaniu podjęto próbę takiej oceny na podstawie danych statystyki masowej publikowanych przez GUS. Analizie poddano krajowe wskaźniki zrównoważonego rozwoju z okresu 2004-2014 na poziomie powiatów, w tym wskaźniki ładu środowiskowego oraz wybrane metodą ekspercką wskaźniki ładów: społecznego, gospodarczego i instytucjonalno-politycznego. Kartogramy przedstawiające przestrzenne zróżnicowanie potencjału powiatów w kreacji funkcji prośrodowiskowych wykonano w oparciu o narzędzie wizualizacji dostępne w aplikacji GUS Wskaźniki Zrównoważonego Rozwoju - moduł lokalny (http://wskaznikizrp.stat.gov.pl).(abstrakt oryginalny)

EN

The study attempts to evaluate the local factors which create pro-environmental functions (independent of external support) of rural areas. The assessment was based on statistical data (2004-2014) published by the Central Statistical Office of Poland. The national sustainable development indicators at the level of counties were analyzed, including indicators of environmental domain and selected indicators of domain such as: social, economic, institutional and political. The graphical presentation of the data enabled the spatial location of Polish counties on a map which may have a higher potential in the creation of pro-environmental functions. Choropleth maps included in the study are based on the visualization tool available in the Central Statistical Office's Application - Indicators for Sustainable Development - local module.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Polityka rolna; Obszary wiejskie; Plan Rozwoju Obszarów Wiejskich; Rozwój zrównoważony

EN

Agricultural policy; Rural areas; Rural Development Plan; Sustainable development

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2017
• Tom: 45 Środowiskowe i kulturowe zasoby obszarów wiejskich
• Strony: 21--41

Twórcy

autor

Katarzyna Bańkowska

• Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa - Polska Akademia Nauk

Bibliografia

• 1. Adamowicz M., 2004, Wielofunkcyjne gospodarstwa rolne jako podmiot w rozwoju wsi i rolnictwa, [w:] M. Adamowicz (red.), Wiejskie gospodarstwa domowe w obliczu problemów transformacji, integracji i globalizacji, Prace Naukowe KPAiM, 33, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, s. 25-42.
• 2. Brodzińska K., 2009, Perspektywy rozwoju rolnictwa w kontekście standardów w ochronie środowiska, Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Problemy Rolnictwa Światowego, 8 (XXIII), Wydawnictwo SGGW, s. 24-32.
• 3. Czyżewski A., Smędzik-Ambroży K., 2013, Intensywne rolnictwo w procesach specjalizacji i dywersyfikacji produkcji rolnej. Ujęcie regionalne i lokalne, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• 4. Dz.U. 2013 poz. 21, Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.
• 5. Fałkowski J., 2010, Wielofunkcyjność rolnictwa jako przedmiot analizy ekonomicznej, [w] J. Wilkin (red), Wielofunkcyjność rolnictwa. Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne, IRWiR PAN, Warszawa, s. 53-71.
• 6. GUS, 2015, Wskaźniki zrównoważonego rozwoju Polski, Katowice.
• 7. Huylenbroeck G., Vandermeulen V., Meetepenningen E., Verspecht A., 2007, Multifunctionality of Agriculture: A Review of Definitions, Evidence and Instruments, Living Rev. Landscape Res., 1 (3), artykuł online.
• 8. Klepacka-Kołodziejska D., 2008, Dopłaty kompensacyjne do obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania jako element kształtujący rozwój społeczno-ekonomiczny obszarów Wiejskich, [w:] M. Drygas, A. Rosner (red.), Polska wieś i rolnictwo w Unii Europejskiej. Dylematy i kierunki przemian, Problemy wsi i rolnictwa, IRWiR PAN, s. 167-170.
• 9. Legutko-Kobus P., 2014, Kierunki rozwoju obszarów wiejskich w woj. Mazowieckim a implementacja rozwoju zrównoważonego, Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, 254, PAN, Warszawa.
• 10. Majewska A., 2012, Suburbanizacja w strefie metropolitalnej Warszawy, jako zagrożenia zrównoważonego rozwoju, [w:] A. Maciejewska (red.), Gospodarka przestrzenna w świetle wymagań strategii zrównoważonego rozwoju, Studia KPZK PAN, t. CXLII, Warszawa, s. 308-320.
• 11. PROW 2007-2013, 2006, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Warszawa.
• 12. Miś T., 2013, Oddziaływanie instytucji na podejmowanie i realizację działań prośrodowiskowych na obszarach wiejskich, Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy, 6, s. 297-321.
• 13. Niedzielski E., 2015, Funkcje obszarów wiejskich i ich rozwój, Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 2, Warszawa, s. 84-92.
• 14. Nowak A. Wójcik E., 2013, Poziom realizacji funkcji prośrodowiskowych w rolnictwie w województwie lubelskim, Zeszyty Naukowe SGGW, Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 101, Warszawa, s. 107-118.
• 15. Paszkowski S., 2001, Zrównoważony rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich [w:] M. Kłodziński (red.), Gospodarka, człowiek, środowisko na obszarach wiejskich, IRWIR PAN, WFOSiGW woj. zachodniopomorskiego, AR w Szczecinie, Warszawa, s. 201-218.
• 16. Badanie świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski, 2013, Raport BPS przygotowany dla Ministerstwa Środowiska, Sopot.
• 17. Sawicka Z., Fogel P., 2016, Zmiany funkcjonalne a przekształcenia ziemi rolnej na cele pozarolnicze na obszarach rozdrobnionych agrarnie, Wieś i Rolnictwo, 1 (170), s. 165-184.
• 18. Badanie świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski, Badanie trackingowe - pomiar: październik 2014, TNS, 2014, Raport dla Ministerstwa Środowiska.
• 19. Wilkin J., 2010, Wielofunkcyjność rolnictwa. Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne, IRWiR PAN, Warszawa, s. 25-29.
• 20. Woś A., Zegar J., 2002, Rolnictwo społecznie zrównoważone, IERiGŻ, Warszawa.
• 21. Zegar J., 2012, Współczesne wyzwania rolnictwa, PWN, Warszawa.

Identyfikatory

DOI

10.7163/SOW.45.2