Percepcja zdrowej żywności a zachowania konsumentów

• Autorzy: Lucyna Witek , Katarzyna Szalonka

Warianty tytułu

Perception of Healthy Food and Consumer Behavior

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób konsumenci percypują pojęcie zdrowej żywności oraz jakie czynniki mają wpływ na zachowania konsumentów wobec żywności, zwłaszcza ekologicznej i funkcjonalnej, postrzeganych jako produkty o dużej wartości dla zdrowia. Artykuł powstał na podstawie interdyscyplinarnych studiów literaturowych oraz badania jakościowego przeprowadzonego w marcu i kwietniu 2017 roku metodą indywidualnych wywiadów nie- ustrukturyzowanych na próbie 30 respondentów. Wszyscy respondenci są mieszkańcami Polski (woj. dolnośląskie, małopolskie, podkarpackie, wielkopolskie), wykazywali ponadprzeciętne zaangażowanie w proces nabywania produktów. Z przeprowadzonych badań literaturowych oraz empirycznych można wywnioskować, że konsumenci oczekują od produktów żywnościowych nie tylko walorów smakowych i odżywczych, ale przede wszystkim bezpieczeństwa zdrowotnego. Bezpieczeństwo żywności, troska o zdrowie swoje i rodziny oraz autentyczność staj ą się coraz bardziej istotnymi kryteriami wyboru produktów żywnościowych. W artykule scharakteryzowano motywy zakupu żywności ekologicznej i funkcjonalnej. Podstawowymi wyznacznikami zachowań konsumentów na rynku zdrowej żywności są czynniki demograficzne, świadomość zdrowotna, motywacje, styl życia, czynniki społeczne, stan zdrowia i percepcja konsumentów. Szczególną uwagę zwrócono na żywność ekologiczną i funkcjonalną jako produkty doceniane ze względu na walor zdrowotny. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of the article is to identify factors that affect consumer attitudes and behavior towards food perceived by consumers as healthy. This article was based on interdisciplinary literature studies and qualitative research conducted in March and April 2017 by means of individual unstructured interviews on a sample of 30 respondents. All respondents are residents of Poland, exhibiting above average involvement in the processes of acquiring goods, preparing meals. From literature and empirical research, it can be concluded that consumers expect food not only for their taste and nutritional value, but first of all for health. The article has characterized the motives for buying food, considered by consumers to be healthier than food outlets (mass food). Food safety, health care for you and your family, and authenticity are becoming increasingly important criteria for choosing foods. The main determinants of consumer behavior in the healthy food market are demographic factors, health awareness, motivation, lifestyle, social factors and consumer perceptions. Particular attention has been paid to organic and functional foods as products valued for their health. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Zdrowa żywność; Zachowania konsumenta; Percepcja

EN

Health food; Consumer behaviour; Perception

• Czasopismo: Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej
• Rocznik: 2017
• Numer: nr 120
• Strony: 159--174

Twórcy

autor

Lucyna Witek

• Politechnika Rzeszowska

autor

Katarzyna Szalonka

• University of Wrocław

Bibliografia

• AERTSENS J., MONDELAERS K., VERBEKE W., BUYSSE J., Van HUYLENBROECK G., 2011: The Influence of Subjective and Objective Knowledge on Attitude, Motivations and Consumption of Organic Food, British Food Journal 113 (11), 1353-1378.
• AHMAD S.N.B.B., 2010: Organic Food: A Study on Demographic Characteristics and Factors Influencing Purchase Intentions Among Consumers in Klang Valley, Malaysia, International Journal of Business and Management 5 (2), 105-118.
• ANGOWSKI M., LIPOWSKI M., 2014: Uwarunkowania wyboru produktów żywnościowych i miejsc ich zakupu, Marketing i Rynek 6 (CD).
• BABICZ-ZIELIŃSKA E., 2010: Postawy konsumentów wobec nowej żywności, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni 65, 16-22.
• BAKER S., THOMPSON K.E., ENGELKEN J., 2004: Mapping the Values Driving Organic Food Choice: Germany vs the UK, European Journal of Marketing 38 (8), 995-1012.
• BRYŁA P., 2016: Marketing regionalnych i ekologicznych produktów żywnościowych. Perspektywa sprzedawcy i konsumenta, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• CHRYSOCHOU P., ASKEGAARD S., GRUNERT K.G., KRISTENSEN D.B., 2010: Social Discourses of Healthy Eating. A Market Segmentation Approach, Appetite 55 (2), 288-297.
• CZAPSKA M., JEZNACH M., ŚWIĘCICKA A., 2002: Zachowania konsumentów na rynku żywności funkcjonalnej, Handel Wewnętrzny 48, 30-33.
• DAVIES A., TITTERINGTON A.J., COCHRANE C., 1995: Who Buys Organic Food? A Profile of the Purchasers of Organic Food in Northern Ireland, British Food Journal 97 (10), 17-23.
• DETTMANN R.L., DIMITRI C., 2010: Who's Buying Organic Vegetables? Demographic Characteristics of U.S. Consumers, Journal of Food Products Marketing 16, 79-91.
• DIAZ F.J.M., MARTINEZ-CARRASCO PLEITE F., PAZ J.M.M., GARCIA P.G., 2010: Consumer Knowledge, Consumption, and Willingness to Pay for Organic Tomatoes, British Food Journal 114 (3), 318-334.
• European Commission, 2010: Food-related Risks, Eurobarometr 354, http://ec.europa.eu/ public_opinion/archives/ebs/ebs_354_en.pdf [dostęp: 21.04.2017].
• FILIPIAK-FLORKIEWICZ A., FLORKIEWICZ A., TOPOLSKA K., CABALA A., 2015: Żywność funkcjonalna (prozdrowotna) w opinii klientów specjalistycznych sklepów z żywnością, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 43 (2), 66-175.
• GOETZKE B.I., SPILLER A., 2014: Health-improving Lifestyles of Organic and Functional Food Consumers, British Food Journal 116, 510-526.
• GÓRECKA D., CZARNOCIŃSKA J., IDZIKOWSKI M., KOWALEC J., 2009: Postawy osób dorosłych wobec żywności funkcjonalnej w zależności od wieku i płci, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 4 (65), 320-326.
• GUTKOWSKA K., OZIMEK I., 2005: Wybrane aspekty zachowań konsumentów na rynku żywności - kryteria zróżnicowania, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Hartman Group, 2014: Millennial Consumers: A Barometer for the Future of Food Culture, http://www.hartman-group.com/hartbeat/527/millennial-consumers-a-barometer-for- the-future-of-food-culture [dostęp: 23.04.2017].
• JEZNACH M. (red.), 2003: Stan i perspektywy rozwoju rynku żywności funkcjonalnej, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• KABACIŃSKA A., RYBOWSKA A., BABICZ-ZIELIŃSKA E., 2005: Rodzaje żywności zaliczanej przez konsumentów do tzw. zdrowej, [w:] K. Gutkowska, L. Narojek (red.), Konsument żywności i jego zachowania rynkowe w warunkach członkostwa w UE, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• KOZIROK W., BAUMGART A., BABICZ-ZIELIŃSKA E., 2012: Postawy i zachowania konsumentów wobec żywności prozdrowotnej, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna 45 (3), 1030-1034.
• KOZIROK W., SKORUPA K., BABICZ-ZIELIŃSKA E., 2016: Consumer Attitudes and Qualities Determining Consumer Satisfaction in the Organic Foods Market, Polish Journal of Natural Sciences 31 (3), 399-411.
• KRIWYL P., MECKING R.A., 2012: Health and Environmental Consciousness, Costs of Behavior and the Purchase of Organic Food, International Journal of Consumer Studies 36, 30-37.
• KUDELKA W., 2011: Innowacyjny segment żywności wspierającej zdrowie człowieka, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 18, 290-302.
• LOUREIRO M.L., McCLUSKEY J.J., MITTELHAMMER R.C., 2001: Assessing Consumer Preferences for Organic, Eco-labeled, and Regular Apples, Journal of Agricultural and Resource Economics 26 (2), 404-416.
• ŁUCZKA-BAKUŁA W., 2007: Rynek żywności ekologicznej, PWE, Warszawa.
• MAGNUSSON M.K., ARVOLA A., HURSTI U.K., LBERG L., SJ0DÉN P-O., 2001: Attitudes Towards Organic Foods Among Swedish Consumers, British Food Journal 103 (3), 209-227.
• MANOJ T., DESAI K., SEENIVASAN S., 2011: How Credit Card Payments Increase Unhealthy Food Purchases: Visceral Regulation of Vices, Journal of Consumer Research 38 (1), 126-139.
• MAZUREK-LOPOCIŃSKA K., SOBOCIŃSKA M., 2014: Badania kodów kulturowych w tworzeniu marketingowych modeli biznesu, [w:] Badania marketingowe - nowe podejścia oraz metody na współczesnym rynku, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław, 11-21.
• NASIR V.A., KARAKAYA F., 2014: Consumer Segments in Organic Foods Market, Journal of Consumer Marketing 31 (4), 263-277.
• National Geographic Polska, 2016: WHO alarmuje. Epidemia otyłości w Europie będzie narastać, http://www.national-geographic.pl/national-geographic/ludzie/who-alarmuje- epidemia-otylosci-w-europie-bedzie-narastac [dostęp: 18.04.2017].
• Newconnect, 2015: Żywność ekologiczna zawsze modna - analiza spółki Bio Planet, http:// www.sii.org.pl/9250/aktualnosci/biuletyn-newconnect/zywnosc-ekologiczna-zawsze- modna-analiza-spolki-bio-planet.html [dostęp: 23.04.2017].
• NIEWCZAS M., 2013: Kryteria wyboru żywności, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 6 (91), 204-219.
• NIEWCZAS M., 2014: Consumers 'Reactions to Food Scares, International Journal of Consumer Studies 38, 251-257.
• PELLETIER J.E., LASKA M.N., SZTAINER D.N., STORY M., 2013: Positive Attitudes Toward Organic, Local, and Sustainable Foods Are Associated with Higher Dietary Quality Among Young Adults, Journal of Academic Nutrition and Dietetics 113, 127-132.
• PILARCZYK B., NESTOROWICZ R., 2010: Marketing ekologicznych produktów żywnościowych, Wolters Kluwer, Warszawa.
• PR Newswire, 2015: Global Functional Food and Nutraceuticals Market 2014-2020: Benefits, Origin & Ingredients - Analysis of the $168 Billion Industry, https://www.prnews- wire.com/news-releases/global-functional-food-and-nutraceuticals-market-2014-2020- benefits-origin--ingredients---analysis-of-the-168-billion-industry-300037668.html [dostęp: 29.06.2016].
• PRZYBYLSKA D., KUROWSKA M., PRZYBYLSKI P., 2012: Otyłość i nadwaga w populacji rozwojowej, Hygeia Public Health 47 (1), 28-35.
• QUAH S.H,. TAN A.K.G., 2010: Consumer Purchase Decision of Organic Food Products: An Ethnic Analysis, Journal of International Consumer Marketing 22, 47-58.
• RAGHUNATHAN R., NAYLOR R.W., HOYER W.D., 2006: The Unhealthy = Tasty Intuition and Its Effects on Taste Inferences, Enjoyment, and Choice of Food Products, Journal of Marketing 70, 170-184.
• RAHNAMA H., FADAEI M., BAGHERSALIMI S., 2016: Healthy Food Choice: Survey Results from Iranian Consumers Toward Antibiotic-free Chicken, Journal of Sensory Studies 32 (1), e12248.
• RIMAL A.P., MOON W., BALASUBRAMANIAN S., 2005: Agrobiotechnology and Organic Food Purchase in the United Kingdom, British Food Journal 107, 84-97.
• ROKICKI T., 2007: Czy mięso może być żywnością funkcjonalną?, Gospodarka Mięsna 7, 20-21.
• SAHOTA A., 2009: The Global Market for Organic Food and Drink, [w:] H. Willer, L. Klicher (red.), World of Organic Agriculture - Statistics and Emerging Trends 2009, FiBL, Geneva, 59-64.
• STUBBS J.R., WHYBROW S., 2004: Energy Density, Diet Composition and Palatability: Influences on Overall Food Energy Intake in Humans, Physiological Behavior 81 (5), 755-764.
• ŚWIĘCICKA A., JEZNACH M., GORCZYŃSKA M., 2004: Zachowania nabywcze matek na rynku gotowych produktów żywnościowych dla niemowląt i małych dzieci, [w:] Konsument i marketing, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn, 193-199.
• SZYMAŃSKA-BRAŁKOWSKA M., 2012: Konsument wobec zagrożeń bezpieczeństwa żywności w Unii Europejskiej, Zarządzanie i Finanse 10 (3), cz. 2, 84-93.
• VERBEKE W., 2005: Consumer Acceptance of Functional Foods: Socio-demographic, Cognitive and Attitudinal Determinants, Food Quality Preference 16, 45-57.
• VISSCHERS V.H., HESS R., SIEGRIST M., 2010: Health Motivation and Product Design Determine Consumers ' Visual Attention to Nutrition Information on Food Products, Public Health Nutrition 13 (7), 1099-1106.
• WĄDOŁOWSKA L., 2012: Żywieniowe podłoże zagrożeń zdrowia w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Olsztyn.
• WHO, 2016: Obesity and Overweight, http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en [dostęp: 22.04.2017].
• WITEK L., 2017: Barriers to Green Products Purchase -from Polish Consumer Perspective, [w:] O. Dvoulety, M. Lukes, J. Misar (red.), Innovation Management, Entrepreneurship and Sustainability (IMES 2017), Proceedings of the 5th International Conference 25-26 May 2017, University of Economics, Prague, 1119-1128.
• WITEK L., SZALONKA K., 2016a: Alergie pokarmowe i ich wpływ na rozwój rynku żywności funkcjonalnej i ekologicznej, Polityki Europejskie, Finanse i Marketing 16 (65), 128-140.
• WITEK L., SZALONKA K., 2016b: Wpływ zachowań nabywców na rozwój nowych kanałów dystrybucji "zdrowej" żywności, [w:] M. Sławińska (red.), Handel we współczesnej gospodarce. Nowe wyzwania, UNI-DRUK, Poznań, 283-294.
• WITTE K., ALLEN M., 2000: A Meta-Analysis of Fear Appeals: Implications for Effective Public Health Campaigns, Health Education and Behavior 27 (5), 591-615.
• ZHU C., LOPEZ R.A., LIU X., 2015: Information Cost and Consumer Choices of Healthy Foods, American Journal of Agricultural Economics 98 (1), 41-54.
• ZRAŁEK J., 2010: Czynniki motywujące konsumentów do zakupu ekologicznej żywności - wyniki badań bezpośrednich, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 609, Problemy Zarządzania, Finansów i Marketingu 16, 391-400.
• ŻAKOWSKA-BIEMANS S., 2011: Bezpieczeństwo żywności jako czynnik determinujący zachowania konsumentów na rynku żywności, Problemy Higieny i Epidemiologii 92 (3), 621-624.

Identyfikatory

DOI

10.22630/EIOGZ.2017.120.46