Tożsamość terytorialna jako zasób lokalny w powiatowych dokumentach strategicznych województw podlaskiego, mazowieckiego i lubelskiego

• Autorzy: Michał Konopski , Damian Mazurek

Warianty tytułu

Territorial identity as a local resource in county development strategies of the Podlaskie, Mazowieckie and Lubelskie Provinces

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule przedstawiono rolę i znaczenie tożsamości terytorialnej w kreowaniu polityki lokalnej na przykładzie wybranych powiatów województw podlaskiego, mazowieckiego i lubelskiego. W tym celu zbadano treść 27 powiatowych strategii rozwoju i planów rozwoju lokalnego ze szczególnym uwzględnieniem zapisów dotyczących zasobów lokalnych oraz kierunków działań strategicznych powiązanych z tożsamością terytorialną. Wyróżniono czynniki bezpośrednio odnoszące się do tożsamości oraz jej pośrednie formy wyrazu. Tożsamość terytorialna ludności zamieszkującej obszar badań jest niejednoznaczna i relatywnie niska, porównując z np. Górnym Śląskiem czy Kaszubami. Utworzenie w 1999 r. województw o granicach wykazujących brak spójności z regionami historyczno-kulturowymi wywiera istotny wpływ na poziom i charakter tożsamości wśród mieszkańców oraz na postrzeganie tych jednostek przez allochtonów. Tożsamość terytorialna nie jest ujmowana w analizowanych dokumentach w kontekście zasobu lokalnego, a działania nakierowane na jej budowanie lub wzmacnianie znalazły się jedynie w co trzeciej strategii rozwoju. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że przywiązanie społeczności do terytorium jest powszechnie pomijanym czynnikiem rozwojowym w tak istotnym narzędziu służącym rozwojowi lokalnemu, jakim są powiatowe strategie rozwoju i plany rozwoju lokalnego. Nie jest to zjawisko korzystne, zwłaszcza w świetle dotychczasowych badań wykazujących istnienie szeregu pozytywnych obszarów oddziaływania tożsamości terytorialnej na rozwój lokalny. Szczególnie, że analizowane powiaty w większości należą do tzw. obszarów problemowych o wielu negatywnych cechach społeczno--gospodarczych i demograficznych.(abstrakt oryginalny)

EN

The paper presents the role and significance of territorial identity in shaping local policy based on selected counties (powiaty in Polish; NTS 4 territorial units) of the Podlaskie, Mazowieckie and Lubelskie Provinces (provinces at NTS 2 level). For this purpose, 27 county development strategies and local development plans were analysed with particular emphasis on references to local resources and strategic actions related to territorial identity. Both factors directly relating to identity and its indirect forms of expression were recognized. Territorial identity of the population living in the research area is ambiguous and relatively low in comparison to for instance Górny Śląsk (Upper Silesia) or Kaszuby (Kashubia) regions. The borders of provinces established under the administrative reform of 1999 are inconsistent with historical and cultural regions. This, in turn, had a significant impact on the level and nature of identity among inhabitants and their perception by the outsiders. Territorial identity was not recognized in the analyzed documents in the context of local resource. Actions aimed at strengthening or establishing territorial identity were included only in one in three development strategies. Conducted research proves that local community's affection to place of existence is a commonly omitted factor in such an important tool serving local development as development strategies and local development plans. This is certainly not a desired finding, especially in the light of research exhibiting a number of positive impact areas related to territorial identity upon local development. This is particularly important in the context of research area, considering that analysed counties belong mainly to the so-called problem areas with numerous unfavourable socio-economic and demographic characteristics.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Tożsamość lokalna; Rozwój lokalny; Strategia rozwoju regionalnego; Obszary problemowe

EN

Local identity; Local development; Regional development strategy; Problem areas

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2017
• Tom: 46 Społeczne i indywidualne zasoby obszarów wiejskich
• Strony: 79--98

Twórcy

autor

Michał Konopski

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

autor

Damian Mazurek

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN

Bibliografia

• 1. Awramiuk A., 2009, Pogranicze kultur. Percepcja własnego regionu przez uczniów a edukacja regionalna, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• 2. Awramiuk A., 2013, Rozmieszczenie obiektów sakralnych jako kryterium wyznaczania zasięgu krajobrazu pogranicza kulturowego, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, 19, Warszawa.
• 3. Bański J. Bednarek-Szczepańska M. Czapiewski K., 2009, Miejsce obszarów wiejskich w aktualnych strategiach rozwoju województw - kierunki i cele rozwoju a rzeczywistość, Studia Obszarów Wiejskich, 19, IGiPZ PAN, PTG, Warszawa.
• 4. Barwiński M., 2004, Podlasie jako pogranicze narodowościowo-wyznaniowe, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• 5. Bocian A. (red.), 2009, Podlasie regionem przyszłości, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.
• 6. Dziekanowska M., 2015, Poczucie tożsamości regionalnej mieszkańców Lubelszczyzny, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• 7. Goszczyński W., Knieć W., Czachowski H., 2015, Lokalne horyzonty zdarzeń. Lokalność i kapitał społeczny, w kulturze (nie) ufności na przykładzie wsi kujawsko-pomorskiej, MET, Toruń.
• 8. Jałowiecki B., 1996, Przestrzeń historyczna, regionalizm, regionalizacja, [w:] B. Jałowiecki (red.), Oblicza polskich regionów, Studia Regionalne i Lokalne, EIRRiL UW, 17 (50), s. 19-88.
• 9. Jordan T.G., 1978, Perceptual regions in Texas, Geographic Review, 68, 3, s. 293-307.
• 10. Konopski M., 2017, Territorial uncertainty of Podlasie region. Regional identity vs. administrative division, Europa XXI, 30, IGiPZ PAN, Warszawa [w druku].
• 11. Kulczycka E., 2010, Tożsamości regionalne w Polsce i Hiszpanii, [w:] Z. Rykiel, Tożsamość terytorialna w różnych skalach przestrzennych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 135-148.
• 12. Leśniak-Moczuk K., 2006, Lokalizm w perspektywie globalizacji, [w:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, Zeszyt 8: Problemy globalizacji i regionalizacji cz. 1, Uniwersytet Rzeszowski, Rzeszów, s. 129-136.
• 13. Lewenstein B., 2006, Nowe paradygmaty rozwoju układów lokalnych - w stronę obywatelskich wizji społeczności lokalnych, [w:] J. Kurczewska (red.), Oblicza lokalności: różnorodność miejsc i czasu, IFiS PAN, Warszawa, s. 221-245.
• 14. Łukowski W., 2002, Społeczne tworzenie ojczyzn. Studium tożsamości mieszkańców Mazur, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• 15. Matykowski R. (1996), Rola świadomości regionalnej w kształtowaniu granic regionu poznańskiego [w:] Czyż. T (red.) Podstawy regionalizacji geograficznej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 127-140.
• 16. Melchior M., 1990, Społeczna tożsamość jednostki, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• 17. Odoj G., 2007, Tożsamość kulturowa społeczności małomiasteczkowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• 18. Odoj G., 2007, Tożsamość kulturowa społeczności małomiasteczkowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• 19. Parysek J.J., 2001, Podstawy gospodarki lokalnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• 20. Plit F., 2008, Województwo Podlaskie - region pogranicza, Dokumentacja Geograficzna, 36, s. 7-14.
• 21. Pollice F., 2003, The role of territorial identity in local development processes, Proceedings of the Conference - The Cultural Turn in Geography, Landscape Construction and Cultural Identity, University of Trieste, Trieste.
• 22. Prawelska-Skrzypek G., 1996, Świadomość regionalna w Małopolsce - studium empiryczne [w:] G. Prawelska-Skrzypek (red.), Małopolska regionalna wspólnota interesów, Wyższa Szkoła Biznesu, Nowy Sącz, s. 41-59.
• 23. Raszkowski A., 2014, Tożsamość terytorialna w odniesieniu do rozwoju lokalnego, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 332, Wrocław.
• 24. Rykiel Z., 1985, Badania świadomości regionalnej - przykład regionu katowickiego, Przegląd Geograficzny, 57, 1-2, s. 37-58.
• 25. Rykiel Z., 1999, Przemiany struktury społeczno-przestrzennej miasta polskiego a świadomość terytorialna jego mieszkańców, Prace Geograficzne, 170, IGiPZ PAN, Warszawa.
• 26. Rykiel Z., 2010, Tożsamość terytorialna jako uczestnictwo w kulturze, [w:] Z. Rykiel (red.), Tożsamość terytorialna w różnych skalach przestrzennych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, s. 17-31.
• 27. Shortridge J.R., 1980, Vernacular regions in Kansas, American Studies, 21, s. 73-94.
• 28. Shortridge J.R., 1985, The Vernacular Middle West, Annals of the Association of American Geographers, 75, 1, s. 48-57.
• 29. Szczepański M.S., 2003, Tożsamość regionalna - w kręgu pojęć podstawowych i metodologii badań. Między tożsamością indywidualną a społeczną - preliminaria (maszynopis).
• 30. Szul R., 1991, Przestrzeń, Gospodarka, Państwo, Uniwersytet Warszawski, Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego, Warszawa.
• 31. Społeczne, polityczne i ekonomiczne stymulanty i destymulanty rozwoju Mazowsza, 2012, M. Kowalski, D. Świątek, W. Dziemianowicz, K. Szmigiel-Rawska (red.), Trendy Rozwojowe Mazowsza, 6, Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie, Warszawa.
• 32. Veneri P., 2011, Territorial Identity in Italian NUTS-3 Regions, Il Capitale Territoriale: scenari qualiquantitativi di superamento della crisi economica e finanziaria per le province italiane, Dipartimento di Economia - Università Politecnica del le Marche.
• 33. Zdrodowska M., 2007, Potoczny obraz Podlasia - strategia kreowania wizerunku regionu, Pogranicze. Studia Społeczne, t. XIII, s. 11-36.

Identyfikatory

DOI

10.7163/SOW.46.5