Demograficzne oraz socjologiczne determinanty popytu na formalną opiekę długoterminową dla niedołężnych osób starszych

• Autorzy: Barbara Więckowska

Warianty tytułu

Demand for Formal Long Term Care for Frail Older People : Demographic and Sociological Aspects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ryzyko starości i ryzyko niedołężności (niedołęstwa starczego) są odrębnymi rodzajami ryzyka, dlatego też nie można nadal nie rozgraniczać ryzyka starości i niedołężności i należy postulować nie tylko o efektywny system emerytalny, lecz również o efektywny system opieki długoterminowej. Zauważalne tendencje w rozwoju demograficznym, tj. dożywanie umownego wieku emerytalnego przez coraz większą liczbę osób, wydłużanie się przeciętnego dalszego trwania życia po osiągnięciu umownego wieku emerytalnego oraz wzrost liczby ludności w wieku emerytalnym w stosunku do liczby ludności w wieku produkcyjnym, spowodowały gwałtowny wzrost zainteresowania systemami emerytalnymi w zakresie gwarancji środków finansowych po osiągnięciu wieku emerytalnego do końca życia, niezależnie od jego długości. Natomiast prognozowany wzrost ryzyka niedołężności, które towarzyszy ryzyku "zbyt długiego" życia po osiągnięciu wieku emerytalnego i pojawia się w drugiej fazie ryzyka starości, został dopiero dostrzeżony. W sensie ekonomicznym to ryzyko jest wyrażone poprzez środki, jakie muszą zostać przeznaczone na opiekę długoterminową nad zniedołężniałymi osobami, nad którymi nie może być sprawowana opieka nieformalna, świadczona przez najbliższą rodzinę i krewnych. Dalsze finansowanie świadczeń opieki długoterminowej ze środków systemu zdrowotnego będzie powodować konieczność ciągłego pomniejszania środków przeznaczonych na opiekę doraźną, dlatego też należy się spodziewać pojawienia się w niedługim czasie społecznych nacisków mających na celu utworzenie sprawnie funkcjonującego systemu opieki długoterminowej dla starszych osób niedołężnych, który funkcjonowałby odrębnie od systemu zdrowotnego. (fragment tekstu)

EN

A risk of frailty (called also a risk of long-term care) has been included into the traditional catalogue of social risks. The demographic transitions have contributed to growing interest for pension systems. But not all the years coming from increased life expectancy are the healthy years. Although the increase of disability- free life expectancy has been observed, but this growth, compared to the growth of life expectancy, is less than proportional. Growing importance of frailty risk is connected with constant increase of disability life expectancy at old age. The frailty isn't connected with chronological age of a person (which is commonly used in pension systems), but with biological age, that includes health status of a person, his/her mobility and advanced biological processes of ageing. Therefore the frailty has been seen as the impossibility of doing the basic daily activities. The realization of frailty risk leads to necessity of long-term care. It can be delivered by family members, friends (informal care) or by institutions and other professional providers (formal care). Within the advancing of the process of human aging, the so called giants of geriatrics are coming into the first role - multicause, chronic and difficult to cure states, that lead to gradual loosing of independence of older person and to growing demand for formal care (personal care and medical care). The loneliness of older persons, resulting form widoweness and divorces, is the second main factor influencing increased demand for formal long-term care for frail older people. In case of frailty risk realization in old marriages, healthier spouse provides the long-term care for the frail spouse. But this source of informal care doesn't exist in case of frailty risk realization in old, one-person household (44% people aged "60 years and over" are at alone status). The children (especially daughters) take over the long-term care of a single parent. But this source of informal care is decreasing as- 34% of women aged 60 and over are childless (cohorts 1994/1995). What's more the family care ballast is increased by the fact of ascending number of years which woman can intend for long-term care of aged family members. Long-term care determinants described above are only some of mentioned in the literature, but these are the reason why formal long-term care for frail older people will be more and more important, especially in social security systems, and why adequate, independent from healthcare system (in terms of budgets) long-term care system is needed. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Opieka zdrowotna; Ludzie starsi; Choroby

EN

Health care; Elderly people; Illness

• Czasopismo: Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu
• Rocznik: 2004
• Numer: nr 1037, t. 2 Inwestycje finansowe i ubezpieczenia - tendencje światowe a polski rynek. T. 2
• Strony: 355--366

Twórcy

autor

Barbara Więckowska

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Bibliografia

• Aneks do Zalecenia nr 67, punkt nr 12, [w:] Konwencja i zalecenia Międzynarodowej Organizacji Pracy: 1919-1994; Ministra Pracy i Polityki Socjalnej. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN 1996.
• Frączak E.: Rodzinne tablice trwania życia Polska 1988/1989, 1994/1995., Monografie i Opracowania, 485. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa 2001.
• Getzen Т.: Ekonomika zdrowia. Warszawa 2000: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Greene M. R.: Risk and Insurance. Second edition. New York: South-Western Publishing Company 1968.
• Jabłoński L., Wysokińska-Miszczuk J.: Podstawy gerontologii i wybrane zagadnienia z geriatrii. Lublin: Czelej 2000.
• Kocemba J., Życzkowska J.: Charakterystyka procesów starzenia. [w:] Zarys gerontologii klinicznej. Red. J. Kocemba, T. Grodzicki. Kraków: Medyczne Centrum Kształcenia Podyplomowego Uniwersytetu Jagiellońskiego 2000.
• Kurkiewicz J.: Podstawowe metody analizy demograficznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1992.
• Leksykon polityki społecznej. Red. B. Rysz-Kowalczyk. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR 2001.
• Orzechowska G.: Aktualne problemy gerontologii społecznej. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego 2001.
• Pędich W., Żakowska-Wachelko B.: Podręcznik geriatrii dla lekarzy. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich 1988.
• Randall C., Fisher J., Lennox I.: The Long Term Care Opportunity. London: Swiss Re Life & Health 1998.
• Recommendation No. 67 (1944) "Income Security Recommendation" oraz Convention No. 102 (1952) "Social Security (Minimum Standards) Convention", [w:] Convention and Recommendation 1919-1966. Geneva: International Labour Organisation 1966.
• Rejda G. E.: Principles of Risk Management and Insurance. Addison Wesley Longman Inc 2001.
• Rocznik demograficzny 2002. Red. H. Dmochowska. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny 2002.
• Rutkowska L.: Trwanie życia w 2002 r. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny 2003.
• Sodei Т.: Role of the Family in Long-Term Care. W: Long-Term Care for Frail Older People. Reaching for the Ideal System. Red. J.C. Cambell, N. Ikegami. Tokio: Springer 1999.
• Strzelecki Z.: The Population of Europe: the Present and the Future. [w:] Population of Central and Eastern Europe: Challenges and Opportunities. Red. I. Kotowska, J. Jóźwiak. Warszawa: Statistical Publishing Establishment 2003.
• Szumlicz Т.: Emerytura dla kobiety - otoczenie kontra system. [w:] Między transformacją a integracją. Polityka społeczna wobec problemów współczesności. Red. P. Błędowski. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa 2004.
• Szumlicz Т.: O systemie zabezpieczenia społecznego - podobnie i inaczej. [w:] O roztropną politykę społeczną. Red. J. Auleytner. Katowice: Wydawnictwo Naukowe "Śląsk" 2002.
• Szumlicz Т.: Ubezpieczenia emerytalne w Unii Europejskiej. [w:] Ubezpieczenia w Unii Europejskiej. Red. J. Monkiewicz. Warszawa: Poltext 2002.
• Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (DzU nr 91, poz. 408 ze zm.).
• Vaughan E. J., Vaughan Т. M.: Essentials of Risk Management and Insurance. New York: John Wiley & Sons 2001.
• World Population Ageing 1950-2050. New York: United Nations 2002.
• World Population Prospects the 2000 Revision. New York: United Nations 2001.
• Zych A.: Słownik gerontologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie 'Żak' 2001.