PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2017 | nr 3 (20) | 5--16
Tytuł artykułu

Efekt rygla - krytyczna analiza przyczyn

Warianty tytułu
The Ratchet Effect - a Critical Analysis of the Reasons = Èffekt hrapovika - kritičeskij analiz pričin
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Efekt rygla w mikroekonomii definiowany jest jako dążenie gospodarstwa domowego do zachowania niezmienionego poziomu wydatków w sytuacji utraty części lub całości dochodu. W racjonalnych warunkach ekonomicznych powinno nastąpić dostosowanie poziomu wydatków do poziomu dochodów, natomiast w przypadku efektu rygla ma miejsce czasowy dysonans między konsumpcją i dochodem, w wyniku którego następuje opóźnienie dostosowania poziomu wydatków. Efekt rygla może być wyjaśniany i rozpatrywany na gruncie teorii ekonomii behawioralnej ze względu na widoczne braki racjonalności ekonomicznej konsumenta, rozumianej tradycyjnie. Celem artykułu jest próba szerszego, wieloaspektowego wyjaśnienia przyczyn wystąpienie efektu rygla. Najważniejszym wnioskiem z przeprowadzanych rozważań jest przekonanie, że objaśnienie efektu rygla jest niepełne nie tylko na gruncie ekonomii głównego nurtu, ale również na gruncie teorii ekonomii behawioralnej i wymaga systemowego, interdyscyplinarnego podejścia. Artykuł wypełnia lukę w polskim dorobku naukowym, dotyczącą łącznej analizy wskazanych wyżej zagadnień. Jednocześnie stanowi uzupełnienie dyskusji naukowej przeprowadzonej we wcześniejszym artykule autorki, opublikowanym w 2012 r. W artykule wykorzystana została metoda krytycznej analizy literatury. (abstrakt oryginalny)
EN
The ratchet effect in microeconomics is defined as a household's endeavour to maintain an unaltered level of expenses in the situation of loss of a part or whole income. In rational economic conditions, there should take place an adjustment of the level of expenses to the level of incomes, while in the case of the ratchet effect there takes place time dissonance between consumption and income in re- sult of which there occurs a delay in the adjustment of the level of expenses. The ratchet effect can be explained and considered on the grounds of the theory of be- havioural economics due to the apparent lacks of consumer's economic rationality JUSTYNA BRZEZICKA 15 understood traditionally. An aim of the article is an attempt to explain in a broader and multi-aspect manner the reasons for occurrence of the ratchet effect. The most important conclusion from the conducted considerations is a convenience that the explanation of the ratchet effect is not full not only on the grounds of economics of the main stream but also on the grounds of the theory of behavioural economics and requires a systemic, interdisciplinary approach. The article fills up the gap in the Polish-language scientific achievements concerning a combined analysis of the above-mentioned issues. At the same time, it supplements the scientific discussion carried out in the author's an earlier article published in 2012. The used method is a critical review of literature. (original abstract)
Rocznik
Numer
Strony
5--16
Opis fizyczny
Twórcy
  • Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Bibliografia
  • Adamczyk G. (2002), Wybrane aspekty zachowań konsumpcyjnych i wzorców spożycia żywności w polskich gospodarstwach domowych w latach dziewięćdziesiątych, "Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Ekonomia", nr 1.
  • Begg D., Vernasca G., Fisher S., Dornbush R. (2014), Makroekonomia, wyd. 5 popr., Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
  • Bertalanffy L. (1984), Ogólna teoria systemów, PWN, Warszawa.
  • Blaug M. (1995), Metodologia ekonomii, PWN, Warszawa.
  • Brzezicka J. (2012), Teoria wyboru konsumenta w świetle ekonomii behawioralnej - wybrane zagadnienia, "Ekonomia", nr 4(21).
  • Brzezicka J., Wiśniewski R. (2014), Homo oeconomicus and Behavioral Economics, "Contemporary Economics", nr 8(4).
  • Bywalec C. (2010), Konsumpcja a rozwój gospodarczy i społeczny, Wydawnictwo CH Beck, Warszawa.
  • Czechowska I.D. (2013), Oszczędności gospodarstw domowych w Polsce w okresie kryzysu, "Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego", nr 2/4, Gdańsk.
  • Dębniewski G., Pałach H., Zakrzewski W. (2007), Mikroekonomia, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
  • Duesenberry J.S. (1952), Income, Saving and the Theory of Consumer Behaviour, Mass. Harvard University Press, Cambridge.
  • Falkowski A., Tyszka T. (2001), Psychologia zachowań konsumenckich, GWP, Gdańsk.
  • Frank H. R. (2007), Mikroekonomia jakiej jeszcze nie było, GWP, Gdańsk.
  • Frey B.S., Stutzer A. (2007), Economics and Psychology: Developments and Issues , (w:) B. Frey, A. Stutzer (red.), Economics and Psychology. A Promising New Cross-Disciplinary Field, The MIT Press, Cambridge, Massachusetts, London.
  • Graczyk A. (2009), Teoria perspektywy i hiperboliczna funkcja dyskonta - implikacje dla teorii konsumpcji, (w:) D. Kopycińska (red.), Wybory konsumentów i przedsiębiorstw w teorii i w praktyce, Szczecin, wydanie internetowe.
  • Jachnis, A., Terelak, J.F. (2002), Psychologia konsumenta i reklamy, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz.
  • Jajuga T., Jajuga K., Wrzosek K., Wrzosek S. (1993), Elemementy teorii systemów i analizy systemowej, Akademia Ekonomiczna im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław.
  • Kahneman D., Knetsch J. L., Thaler R. H. (1990), Experimental tests of the endowment effect and the Coase theorem, "Journal of Political Economy", No. 98(6).
  • Kahneman D., Knetsch J.L., Thaler R.H. (1991), Anomalies: The endowment effect, loss aversion, and status quo bias, "The Journal of Economic Perspectives", No. 5(1).
  • Kahneman D., Tversky A. (1979), Prospect theory: An analysis of Decision under risk, "Econometrica", No. 47(2).
  • Kahneman D., Tversky A. (1981), The framing of Decisions and the Psychology of Choice, "Since", No. 211.
  • Kahneman D. (2003), Maps of bounded rationality: Psychology for behavioral economics, "American Economic Review", No. 93.
  • Kahneman D. (2012), Pułapki myślenia: o myśleniu szybkim i wolnym, Media Rodzina, Poznań.
  • Knetsch J. L. (1989), The endowment effect and evidence of nonreversible indifference curves, "The American Economic Review", No. 79(5).
  • Koçkesen L. (2008), Relative income hypothesis, W.A. Darity, Jr. (Ed.), "International encyclopedia of the social sciences", Macmillan Reference, USA.
  • Kotlarek P. (2014), Racjonalność w ujęciu ekonomii behawioralnej, "Studia Ekonomiczne", nr 180.
  • Kramer J. (1997), Konsumpcja w gospodarce rynkowej, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
  • Kuczewska L. (2013), Sytuacja na rynku pracy a zmiany w konsumpcji polskich gospodarstw domowych, "Konsumpcja i Rozwój", nr 2(5).
  • Milewski R., Kwiatkowski E. (2004), Podstawy ekonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
  • Mullainathan S., Thaler R.H. (2001), Behavioral Economics, "International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences", Oxford, UK: Elsevier Science Ltd.
  • Niemczyk A., Seweryn R. (2012), Kryzys XXI wieku a zmiany w popycie na usługi turystyczne (na przykładzie Krakowa), "International Journal of Management and Economics", nr 35.
  • Niezgoda A., Zmyślony P. (2006), Popyt turystyczny: uwarunkowania i perspektywy rozwoju, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
  • Nieżurawski L., Śmiatacz K., Kucharski A., Krajewski K. (2012), Postrzeganie ja-kości produktów mleczarskich przez konsumentów, "Journal of Management and Finance", nr 3(3).
  • Nosal-Szczygieł E. (2011), Predykcja poziomu oszczędności gospodarstw domowych na podstawie analizy ich wielkości w latach 1999-2008, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie", nr 862.
  • Pońsko P. (2010), Konsumpcja, spowolnienie gospodarcze i awersja do strat, "Bank i Kredyt", nr 41(2).
  • Rogowski R. (2008), Szczęściodajność pieniądza, (w:) D. Markowski, P. Setlak (red.), Społeczeństwo konsumpcyjne. Uwarunkowania społeczne i kulturowe, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu, Tarnobrzeg.
  • Rudnicki L. (2004), Zachowania rynkowe nabywców. Mechanizmy i uwarunkowania, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
  • Samuelson W., Zeckhauser R. (1988), Status quo bias in decision making, "Journal of Risk and Uncertainty", No. 1(1).
  • Simon H.A. (1955), A behavioral model of rational choice, "The Quarterly Journal of Economics", No. 69(1).
  • Simon H.A. (1959), Theories of decision-making in economics and behavioral science, " The American Economic Review", No. 49(3).
  • Smith V.L. (2005), Behavioral economics research and the foundations of economics, "Journal of Socio-Economics", No. 34.
  • Szopa A. (2015), Czynniki ryzyka kraju (sovereign risk), (w:) A. Szopa, P. Zamora (red.), Rola państwa w gospodarce w warunkach kryzysu - teoria i praktyka, Wydawnictwo eBooki.com.pl, Wrocław.
  • Szymańska A.I. (2012), Preferencje konsumenckie i ich determinanty, "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Informatyki w Krakowie", nr 8, Kraków.
  • Thaler R. (1980), Toward a positive theory of consumer choice, "Journal of Economic Behavior & Organization", No. 1(1).
  • Thaler R.H. (2000), From homo economicus to homo sapiens, "The Journal of Economic Perspectives", No. 14(1).
  • Thaler R.H., Sunstein C.R. (2012), Impuls. Jak podejmować właściwe decyzje dotyczące zdrowia, dobrobytu i szczęścia, Zysk i S-ka, Poznań.
  • Thore S.A.O. (1956), A Critique of the Theory of the Consumption Function, Institut Universitaire d'Etudes Europeennes de Turin, Turyn.
  • Tyszka T. (2004), Psychologia ekonomiczna, GWP, Gdańsk.
  • Tyszka T. (2010), Decyzje: perspektywa psychologiczna i ekonomiczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
  • Tversky A., Kahneman D. (1974), Judgement Under Uncertainty: Heuristics and Biases, "Science", nr 185, przedruk (w:) D. Kahneman (2012), Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, Media Rodzina, Poznań.
  • Tversky A., Kahneman D. (1991), Loss aversion in riskless choice: A reference-dependent model, "The Quarterly Journal of Economics", No. 106(4).
  • Włodarczyk-Śpiewak K. (2008), Dysproporcje społeczne w świetle wydatków na żywność w Polsce, "Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy", nr 13, Uniwersytet Rzeszowski.
  • Włodarczyk-Śpiewak K. (2011), Konsumpcja jako przedmiot badań ekonomicznych, "Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny", nr 3.
  • Zalega T. (2007), Mechanizm zachowania się konsumenta na rynku w ujęciu makroekonomicznych koncepcji konsumpcji, "Studia i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego", nr 2.
  • Zalega T. (2012), Oszczędności w mazowieckich gospodarstwach domowych po przystąpieniu polski do UE, "Oeconomia Copernicana", nr 3(2).
  • Zalega T. (2013a), Nowe trendy w zachowaniach konsumpcyjnych miejskich gospodarstw domowych w okresie kryzysu, "Marketing i Rynek", nr 8(20).
  • Zalega T. (2013b), Diagnoza oszczędności w wielkomiejskich gospodarstwach domowych w Polsce w okresie kryzysu, "Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy", nr 30.
  • Zalega T. (2014a), Behavioural Economics as a New Trend in Modern Economics, "Zarządzanie Innowacyjne w Gospodarce i Biznesie", nr 2(19).
  • Zalega T. (2014b), Consumer and Consumer Behaviour in the Neoclassical and Behavioural Economic Approach, "Konsumpcja i Rozwój", nr 4(9).
  • Zrałek J. (2011), Kryzys gospodarczy jako czynnik kształtujący zachowania konsumentów na rynku żywności-wyniki badań bezpośrednich, "Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management", nr 52.
  • ---
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171510275

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.