Empiryczna weryfikacja hipotezy o przenośności modelu Altmana na warunki polskiej gospodarki oraz uniwersalności sektorowej modeli

• Autorzy: Tomasz Iwanowicz

Warianty tytułu

Empirical Verification of the Mechanical Transferability of the Altman Model to the Conditions of Polish Economy and the Sectoral Universality of Models

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Celem artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy istnieje uzasadnienie dla mechanicznego przenoszenia modelu Altmana na warunki polskiej gospodarki oraz sprawdzenie, czy wśród testowanych modeli istnieje model wykazujący dla każdego typu przedsiębiorstwa (przemysłowe, handlowe, usługowe) najwyższą skuteczność i najlepsze wartości zastosowanych metod porównawczych. W artykule porównano trzynaście testowanych modeli używając macierzy klasyfikacji, ilorazu szans, krzywej koncentracji CAP i wskaźnika dokładności Giniego, będących metodami oceny sprawności, oraz wskaźnika Briera będącego metodą oceny modeli z punktu widzenia kryterium kalibracji. Badania zostały przeprowadzone na bazie 439 sprawozdań finansowych opublikowanych przez 139 spółek kapitałowych zarejestrowanych w warszawskich sądach okręgowych i rejonowych (w tym 79 spółek, które w rzeczywistości ogłosiły upadłość). Przeprowadzone badania obaliły mit o przenośności modelu Altmana na warunki polskiej gospodarki oraz uniwersalności sektorowej modeli. Wykazano, że sprawność modeli różni się dla spółek produkcyjnych, handlowych i usługowych oraz określono te sprawności. Ponadto udowodniono, że istnieją modele dyskryminacyjne różniące się zestawem zmiennych oraz współczynnikami wagowymi, które wykazują zbliżone skuteczności predykcyjne. (abstrakt oryginalny)

EN

The purpose of this paper is to answer the question about the validity of mechanical transfer of the Altman model to Polish economy and to check if among the tested models there is a model with the highest efficiency and best outcomes for the used comparative methods for each type of enterprise (manufacturing, trading, service). Thirteen tested models were compared using the classification matrix, odds ratio, CAP concentration curve and Gini accuracy index, which are efficiency evaluation methods, as well as using the Brier index, which is a method of evaluating models from the calibration criterion perspective. The research was based on the sample of 439 financial statements published by 139 companies registered in Warsaw Courts (including 79 companies which actually declared bankruptcy). The findings overturned the myth of mechanical transferability of the Altman model to Polish economy and the sectoral universality of models. It has been shown that the efficiency of models is different for manufacturing, trading and service companies, and these efficiencies have been determined. Furthermore, it has been proved that there are discriminatory models differing in the set of variables and weighting factors that show similar predictive efficiency. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Modele dyskryminacyjne; Model Altmana; Wskaźniki finansowe

EN

Discriminatory models; Altman model; Financial indicators

• Czasopismo: Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości
• Rocznik: 2018
• Tom: 96
• Numer: nr 152
• Strony: 63--79

Twórcy

autor

Tomasz Iwanowicz

• Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie

Bibliografia

• Altman E. I., Hotchkiss E. (2006), Trudności finansowe a upadłość firm. Jak przewidzieć upadłość i jej uniknąć, jak analizować i inwestować w zadłużenie firm zagrożonych, CeDeWu, Warszawa.
• Antonowicz P. (2011), Jednowymiarowe predyktory upadłości przedsiębiorstw - metodyka badań empirycznych, "Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego", 4/5.
• Antonowicz P. (2007), Metody oceny i prognoza kondycji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstw, ODDK, Gdańsk.
• Balcaen S., Ooghe H. (2006), 35 Years of Studies on Business Failure: An Overview of the Classical Statistical Methodologies and Their Related Problems, "The British Accounting Review", 38.
• Bombiak E. (2010), Modele dyskryminacyjne, jako metoda oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, "Zeszyty Naukowe Akademii Podlaskiej w Siedlcach", 86.
• Brier G.W. (1950), Verification of Forecasts Expressed in Terms of Probability, "Monthly Weather Review", 78 (1).Chrościcki Z. (1999), Zarządzanie firmą, CH BECK. Warszawa.
• Czarnecki L. (2015), Model DNA firmy, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
• Dąbrowski B.J., Boratyńska K. (2011),Zastosowanie modeli dyskryminacyjnych do prognozowania upadłości spółek giełdowych indeksu WIG-Spożywczy, "Zeszyty Naukowe SGGW", 89.
• Dorozik L. (red.) (2006), Restrukturyzacja ekonomiczna przedsiębiorstw, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Escott P., Glormann F., Kocagil A.E. (2001), Moody's RiskCalc(tm) Für Nicht Börsennotierte Unternehmen: das Deutsche Modell, "Moody's Investors Service", November.
• Gajdka J., Stos D. (2003), Ocena kondycji finansowej polskich spółek publicznych w okresie 1998-2001. Czas to pieniądz. Zarządzanie finansami. Mierzenie wyników i wycena przedsiębiorstw, t. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• Gruszczyński M. (2002), Modele i prognozy zmiennych jakościowych w finansach i bankowości, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa.
• Grzegorzewska E. (2008),Zjawisko upadłości przedsiębiorstw w Polsce na tle innych krajów europejskich, "Zeszyty Naukowe SGGW", 68.
• Hadasik D. (1998), Upadłość Przedsiębiorstw w Polsce i metody jej prognozowania, "Zeszyty Naukowe Akademia Ekonomicznej w Poznaniu", II (153).
• Hamrol M., Chodakowski J. (2008),Prognozowanie zagrożenia finansowego przedsiębiorstwa. Wartość predykcyjna polskich modeli analizy dyskryminacyjnej, "Badania Operacyjne i Decyzje", 3.
• Hołda A. (2006), Zasada kontynuacji działalności i prognozowanie działalności w polskich realiach gospodarczych, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
• Kijek A. (2008), Modelowanie ryzyka portfela kredytowego banków w ujęciu branżowym, Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej, Lublin.
• Kisielińska J., Waszkowski A. (2010), Polskie modele do prognozowania bankructwa przedsiębiorstw i ich weryfikacja, "Zeszyty Naukowe SGGW", 82.
• Kitowski J. (2013), Metody dyskryminacyjne jako instrument oceny ryzyka upadłości przedsiębiorstwa, "Zarządzanie i Finanse", 4.
• Korol T. (2010a), Prognozowanie upadłości firm przy wykorzystaniu miękkich technik obliczeniowych, "eFinanse", 2.
• Korol T. (2010b), Systemy ostrzegania przedsiębiorstw przed ryzykiem upadłości, Oficyna Wolters Kluwer, Warszawa.
• Kościelniak H. (1998), Ocena kondycji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstw przy wykorzystaniu uproszczonej multiplikacyjnej analizy dyskryminacyjnej, "Przegląd Organizacji", 6.
• Mączyńska E. (1994), Ocena kondycji przedsiębiorstwa. Uproszczone metody, "Życie Gospodarcze", 38.
• Mączyńska E., Zawadzki M. (2006), Dyskryminacyjne modele predykcji bankructwa przedsiębiorstw, "Ekonomista", 2.
• Noga A. (2009), Teorie przedsiębiorstw, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
• Piróg A. (2016), Aplikacja modeli dyskryminacyjnych w ocenie kontynuacji działalności przedsiębiorstw, "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach", 284.
• Pogodzińska M., Sojak S. (1995), Wykorzystanie analizy dyskryminacyjnej w przewidywaniu bankructwa przedsiębiorstw, "Acta Universitatis Nicolai Copernici", Ekonomia XXV (299).
• Prusak B. (2005), Nowoczesne metody prognozowania zagrożenia finansowego przedsiębiorstw, Difin, Warszawa.
• Rolbiecki R. (2000), Analiza dyskryminacyjna w ocenie sytuacji finansowej przedsiębiorstw, "Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa", 9.
• Stasiewski T. (1996), Z-score - indeks przewidywanego upadku przedsiębiorstwa, "Rachunkowość", 12.
• Stein R.M. (2007), Benchmarking Default Prediction Models: Pitfalls and remedies in model Validation, "Journal of Risk Model Validation", 1 (Spring).
• Supernat J. (2013), Pojęcie przedsiębiorstwa, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
• Wardzińska K. (2012), Przykład zastosowania analizy dyskryminacyjnej do oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstw, "Economy and Management", 3.
• Wędzki D. (2008), Przepływy pieniężne w prognozowaniu upadłości przedsiębiorstwa, "Badania Operacyjne i Decyzje", 2.
• Wierzba D. (2000), Wczesne wykrywanie przedsiębiorstw zagrożonych upadłością na podstawie analizy wskaźników finansowych - teoria i badania empiryczne, "Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomiczno-Informatycznej w Warszawie", 8.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0011.6170