Copowskie fundamenty uczelni technicznej w Rzeszowie

• Autorzy: Grzegorz Ostasz

Warianty tytułu

The Central Industrial District as the Foundation of the Rzeszów University of Technology

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł jest próbą przybliżenia i wyjaśnienia związków przedwojennej inwestycji rządowej - Centralnego Okręgu Przemysłowego - z utworzoną już w kilka lat po II wojnie światowej rzeszowską uczelnią techniczną. Ówczesna Wieczorowa Szkoła Inżynierska, która z czasem usamodzielniała się, ewoluowała i przekształcała się w Wyższą Szkołę Inżynierską, a w końcu w Politechnikę Rzeszowską im. Ignacego Łukasiewicza, miała u swoich podstaw koncepcję uczelni ściśle powiązanej z miejscowym przemysłem, to jest z firmami z całego regionu Polski południowo-wschodniej. Ta dwustronna relacja została utrzymana przez cały czas PRL i nadal jest ważnym elementem strategii Politechniki Rzeszowskiej. Właśnie idea uformowania naukowo-dydaktycznego ośrodka wyniknęła z zapotrzebowania na dobrze przygotowane na miejscu, specjalistyczne kadry inżynierskie. Tekst ukazuje kolejne etapy formowania Centralnego Okręgu Przemysłowego - swego rodzaju polskiej wersji keynesowskiego interwencjonizmu oraz amerykańskiego New Deal'u - i w skrócie opisuje największe i najważniejsze inwestycje tego okresu. Przypomniano również niemałe spory i kontrowersje wokół samej koncepcji, ale też bieżącej oceny COP, poniesionego wysiłku, kosztów i rezultatów. Tym niemniej bezdyskusyjnym, trwałym skutkiem zamysłu rozbudowy własnego, nowoczesnego przemysłu, stała się współczesna Politechnika Rzeszowska, obecnie - już od kilku lat - uczelnia o statusie uniwersytetu technicznego. (abstrakt oryginalny)

EN

The article brings forward and enlightens the connection of interwar governmental institution - the Central Industrial District - and the Engineering Evening School in Rzeszów, which was opened few years after the Second World War. This technical school, which over time was emancipating, developing and finally turning into the Rzeszów University of Technology (also known as Ignacy Łukasiewicz University of Technology), from its basis was connecting the academic work with the cooperation with local industry, i.e. with companies from the whole south-eastern region of Poland. This bilateral relation was kept during the communist rule in Poland and it is still one of the most important elements of the University's strategy. The idea of founding an academic institution in this region arose from the need for having a well-qualified human resources taught engineering in the nearby Subcarpathian area. The article indicates subsequent steps of creating the Central Industrial District - the Polish equivalent of the New Deal - and briefly describes the most important and well-developed investments of that time. There are being reminded meaningful conflicts and controversies at the conception of the Central Industrial District itself, as well as the current evaluation of the District's functioning and the costs endured and efforts made while building it. Nevertheless, the indisputable and lasting result of the conception of creating independent modern industrial area was the setting-up of the present Rzeszów University of Technology, in which name the word "technology" indicates the influence of the interwar Polish New Deal. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wyższe szkoły techniczne; Transfer wiedzy; Okręg przemysłowy

EN

Higher technical schools; Knowledge transfer; Industrial district

• Czasopismo: Humanities and Social Sciences
• Rocznik: 2017
• Tom: 22 (XXII)
• Numer: nr 24 (4)
• Strony: 125--134

Twórcy

autor

Grzegorz Ostasz

• Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza

Bibliografia

• [1] Bałda W., Eugeniusz Kwiatkowski: Racjonalista, pragmatyk... romantyk. Stworzył politykę gospodarczą II RP, http://nowahistoria.interia.pl/ii-rzeczpospolita/news-eugeniusz-kwiatkowski- racjonalista-pragmatyk-romantyk-stworz,nId,1500086
• [2] Bobiński K., COP - przyczyny powstania i warunki rozwoju, Warszawa 1939.
• [3] Bratkowski S., Fachowiec - nie tylko legenda, http://www.copklaster.pl/cop/cop/eugeniusz_ kwiatkowski/stefan_bratkowski___%E2%80%9Efachowiec_%E2%80%93_nie_ tylko_legenda%E2%80%9D,261,1,0.html
• [4] Drozdowski M.M., Eugeniusz Kwiatkowski, Wrocław 2001.
• [5] Garbacz D., Jak powstała Stalowa Wola, w zbiorze: Stalowa wola narodu polskiego..., Stalowa Wola 1987.
• [6] Kaczmar B., Centralny Okręg Przemysłowy 1937-1939. Komentarz wystawy, Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, Rzeszów 1987.
• [7] Kosieradzki W., Plan Centralnego Okręgu Przemysłowego. Memoriał z 15 listopada 1936 r., Warszawa 1937.
• [8] Niedzielski R., Kilka słów o wyższej uczelni technicznej w Rzeszowie, "Nowiny Rzeszowskie", nr 225, 1954.
• [9] Oczoś K., Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza 1951-2001. Od Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w Rzeszowie do Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2001.
• [10] Od niepodległości do nowoczesności. Centralny Okręg Przemysłowy 1937-1939, Stalowa Wola 2007.
• [11] Radocki H., COP w Polsce. Geneza - terytorium - ludność - gospodarstwo - miasta - COP jako teren inwestycyjny - znaczenie i zadania COP. Mapy orientacyjne. Tablice, Warszawa 1939.
• [12] Samecki W., Centralny Okręg Przemysłowy 1936-1939, Wrocław 1998.
• [13] W pięćdziesięciolecie COP. Referaty i komunikaty z sesji naukowej w Sandomierzu 25-26 kwietnia 1988 r., red. J. Gołębiewski, Z. Tabaka, Kraków 1991.
• [14] W Wieczorowej Szkole Inżynierskiej kształcą się nowe kadry, "Nowiny Rzeszowskie", nr 8, 1954.
• [15] Wańkiewicz M., Sztafeta. Książka o polskim pochodzie gospodarczym, Warszawa 1939.
• [16] Wańkowicz M., C.O.P. Ognisko siły, Centralny Okręg Przemysłowy, Warszawa 1938.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rz.2017.hss.71