Tradycje i kultura staroobrzędowców na ziemiach polskich

• Autorzy: Natalia Gburzyńska

Warianty tytułu

Traditions and Culture of Old Believers in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Artykuł pt. "Tradycje i kultura staroobrzędowców na ziemiach polskich" dotyczy tradycji, które zostały zachowane przez grupę staroobrzędowców (starowierców) mieszkających w Polsce. Wspólnota ta powstała w 1654 r., kiedy miał miejsce rozłam w Cerkwi prawosławnej. Zwolennicy starej wiary sprzeciwiali się poprawianiu ksiąg liturgicznych, przez co byli prześladowani i zmuszani do emigracji. Do Polski starowiercy przybyli z okolic Pskowa i Nowogrodu. Obecnie zamieszkują w trzech ośrodkach - w okolicy Augustowa, Suwałk i na Mazurach. Staroobrzędowcy początkowo zachowywali swoje tradycje (odmawiali np. fotografowania się czy pobytu w szpitalu), obecnie jednak można zaobserwować odstępstwa od części zwyczajów. W artykule opisane zostały niektóre elementy związane z religią staroobrzędowców (molenny, modlitwa, ikony, księgi liturgiczne), a także z życiem codziennym (folklor, ubiór, pożywienie itp.). Rozprawa powstała na podstawie pracy licencjackiej Autorki. (abstrakt oryginalny)

EN

This article refers to traditions and culture of Old Believers (Russian: староверы or старообрядцы, starovery or staroobryadtsy) in Poland. Old Believers separated in 1654 from Russian Orthodox Church as a protest against church reforms. They were persecuted and forced to emigrate. To Poland they arrived from Pskov and Nowogród. Modern-day Old Believers in Poland live in the three areas - around Augustów, Suwałki and Masuria. Initially they followed Old Believer's traditions (e.g. they refused to stay in hospital). Now we can see assimilation with the Polish culture. In this article described elements related to Old Believers faith (e.g. molenna, prayer, icons, canonical collection of texts) and elements related to everyday life (e.g. folklore, clothes, food e.t.c.). This article is based on Bachelor Thesis of Natalia Gburzyńska. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Kultura; Związki wyznaniowe; Kościół Prawosławny

EN

Culture; Religious association; Orthodox Church

• Czasopismo: Toruńskie Studia Międzynarodowe
• Rocznik: 2011
• Numer: nr 1(4)
• Strony: 7--20

Twórcy

autor

Natalia Gburzyńska

Bibliografia

• Gaweł J., Obrzęd weselny w społeczności wyznaniowej starowierców z Boru i Gabowych Grądów, "Lud", t. 81, Białystok 1997.
• Górny W., Krzyż staroobrzędowców, "Katalog wystawy zorganizowanej w Domu Pracy Twórczej w Sejnach (czerwiec - wrzesień 2005)", Sejny 2005.
• Grek-Pabisowa I., Niektóre wiadomości o staroobrzędowcach zamieszkałych na terenie Polski, "Staroobrzędowcy: szkice z historii, języka, obyczajów: wybór prac z okazji 45-lecia pracy naukowej", Warszawa 1999.
• Grek-Pabisowa I., Zmiany w tradycyjnej kulturze i obyczajowości staroobrzędowców w Polsce, "Staroobrzędowcy: szkice z historii, języka, obyczajów: wybór prac z okazji 45-lecia pracy naukowej", Warszawa 1999.
• Iwaniec E., Osadnictwo staroobrzędowców w powiecie augustowskim, bmw, 1967.
• Iwaniec E., Z dziejów staroobrzędowców na ziemiach polskich, Warszawa 1977.
• Jaroszewicz-Pieresławcew Z., Ритуальная культура старообрядцев сувальско-сейненского регйона в начале девяностых годов XX века, "Skupiska staroobrzędowców w Europie, Azji i Ameryce. Ich miejsce i tradycje we współczesnym świecie", red. I. Grek-Pabisowa, I. Maryniakowa,R. Morrison, Warszawa 1994.
• Kubinowski D., Etnopedagogia taneczna w okresie transformacji: proces rekonstrukcji rodzimych tradycji tanecznych a współczesne przemiany instytucjonalnej działalności kulturalnej w Polsce, Lublin 2002.
• Ziółkowska M., Antroponimia polskich starowierców (na podstawie inskrypcji nagrobnych), "Staroobrzędowcy za granicą", pod red. M. Głuszkowskiego i S. Grzybowskiego, Toruń 2010.
• http://www.philipponia.republika.pl/ - strona internetowa o polskich staroobrzędowcach

Identyfikatory

DOI

10.12775/TIS.2011.001