Edukacja i socjalizacja ekonomiczna dzieci - rodzice jako źródło wiedzy, wzorców zachowań, wartości i emocji wobec finansów

• Autorzy: Dominika Maison , Aleksandra Furman , Katarzyna Sekścińska , Agata Trzcińska , Magdalena Poraj-Weder

Warianty tytułu

Children's Economic Education and Socialization - Parents as Source of Knowledge, Behaviour Patterns, Values and Emotions Towards Finances

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Socjalizacja i edukacja ekonomiczna są ważnym elementem w rozwoju dziecka. Edukacja ekonomiczna jest zazwyczaj rozumiana jako przekazywanie dziecku wiedzy z obszaru ekonomii zarówno w skali makro, jak i codziennego funkcjonowania. Za odpowiedzialnych za edukację ekonomiczną dzieci uznaje się przede wszystkim szkoły i organizacje (np. fundacje, instytucje finansowe). Nieco innym i zarazem szerszym zagadnieniem jest socjalizacja ekonomiczna, która ma charakter mniej formalny i jest przekazywaniem szeroko rozumianych umiejętności związanych z funkcjonowaniem w świecie finansów. W tym obszarze ogromne znaczenie mają rodzice, którzy w sposób zarówno świadomy i zamierzony, jak i nieświadomie przekazują swoim dzieciom wzorce zachowań, wartości i emocje związane z finansami. Przeprowadzony projekt badawczy miał na celu zrozumienie, jaką rolę pełnią rodzice w procesie socjalizacji ekonomicznej dzieci i w jaki sposób przekazują im wiedzę, wzorce zachowań, wartości i emocje związane z funkcjonowaniem w szeroko rozumianym świecie finansów. Zrealizowano dwa badania z udziałem rodziców dzieci w wieku 4-11 lat: jakościowe oraz ilościowe. Wyniki badania pokazały znaczącą rolę rodziców nie tylko w intencjonalnym przekazywaniu wiedzy, ale również w nieintencjonalnym transferze wartości i emocji, które mogą kształtować przyszłe dobre, ale również złe funkcjonowanie dziecka w świecie finansów. (abstrakt oryginalny)

EN

Economic socialization and education are an important element in the child's development. Economic education is usually understood as providing the child with knowledge in the field of economics, both on a macro level and concerning everyday functioning. Such education, as it is usually believed, should be provided mostly by schools and organizations (e.g. foundations, financial institutions). Economic socialization is a somewhat different and wider issue, of a less formal nature. It is defined as the transmission of broadly understood skills related to functioning in the world of finance. In this area a great responsibility lies on the parents' side, whose behaviours, attitudes and emotions related to finances are observed by and transerred to children in everyday life. The research project aimed at understanding what role parents play in the economic socialization of children and how they transfer knowledge, behaviour patterns, values and emotions related to functioning in the world of finance. Two studies were carried out with the participation of parents of children aged 4-11: qualitative and quantitative. The results of the study showed a significant role of parents not only in the intentional transfer of knowledge, but also in the unintentional transfer of values and emotions that can shape the future good or bad functioning of the child in the world of finance. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Dzieci; Edukacja ekonomiczna; Finanse; Pieniądz; Wyniki badań

EN

Children; Economic education; Finance; Money; Research results

• Czasopismo: Marketing i Rynek
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 5
• Strony: 15--27

Twórcy

autor

Dominika Maison

• Uniwersytet Warszawski

autor

Aleksandra Furman

• Uniwersytet Warszawski

autor

Katarzyna Sekścińska

• Uniwersytet Warszawski

autor

Agata Trzcińska

• Uniwersytet Warszawski

autor

Magdalena Poraj-Weder

• Akademia Pedagogiki Specjalnej

Bibliografia

• Ashby, J.S., Schoon, I. i Webley, P. (2011). Save Now, Save Later? Linkages between Saving Behavior in Adolescence and Adulthood. European Psychologist, 16 (3), 227-237.
• Bandura, A. (2007). Teoria społecznego uczenia się. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Berti, E.A. i Bombi, A.S. (1988). The Child's Construction of Economics. Cambridge: Cambridge University Press.
• Braun, V. i Clarke, V. (2006). Using Thematic Analysis in Psychology. Qualitative Research in Psychology, 3 (2), 77-101.
• Furnham, A. (1999). Economic Socialization: A Study of Adults' Perceptions and Uses of Allowances (Pocket Money) to Educate Children. British Journal of Developmental Psychology, 17, 585-604.
• Furnham, A. (2001). Parental Attitudes to Pocket Money/Allowances for Children. Journal of Economic Psychology, 22, 397-422.
• Gąsiorowska, A. (2007). Postawy wobec pieniędzy u rodziców i ich dzieci. O roli pierwotnej socjalizacji ekonomicznej w kształtowaniu stosunku do pieniędzy. Psychologia. Edukacja i Społeczeństwo, (4), 245-260.
• Gąsiorowska, A. (2014). Psychologiczne znaczenie pieniędzy. Dlaczego pieniądze wywołują koncentrację na sobie? Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Goszczyńska, M., Kołodziej, S. i Trzcińska, A. (2012). Uwikłani w świat pieniądza i konsumpcji. O socjalizacji ekonomicznej dzieci i młodzieży. Warszawa: Difin.
• Jahoda, G. (1979). The Construction of Economic Reality by Some Glaswegian Children. European Journal of Social Psychology, (9), 115-127.
• Lassarre, D. (1996). Consumer Education in French Families and Schools. W: P. Lunt i A. Furnham (red.), Economic Socialization: The Economic Beliefs and Behaviours of Young People (130-148). Cheltenham: Edward Elgar.
• Maison, D. i Furman, A. (2017). Style wydawania pieniędzy przez młodych dorosłych Polaków. W: W. Dymarczyk i Ł. Pyfl (red.), Wykorzystanie metod jakościowych w badaniach zachowań i zjawisk ekonomicznych. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
• Maison, D. (2010). Jakościowe metody badań marketingowych. Jak zrozumieć konsumenta. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Maison, D. (2013). Polak w świecie finansów. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.
• Maison, D., Trzcińska, A. i Sekścińska, K. (2015). Przegląd programów z zakresu edukacji ekonomicznej Polaków. Ruch Pedagogiczny, (1), 125-139.
• Moschis, G.P. (1987). Consumer Socialization. A Life Cycle Perspective. Lexington: Lexington Books.
• NBP (2014). Raport z badania barier związanych z ubankowieniem wśród osób młodych. Dom Badawczy Maison. Pozyskano z: https://bs.net.pl/ubankowienie-mlodych-raport.
• Niesiobędzka, M. (2010). Rola rodziny i rówieśników w procesie kształtowania się skłonności do kupowania impulsywnego wśród nastolatków. Psychologia Rozwojowa, 15 (3), 71-82.
• Olejniczuk-Merta, A. (2001). Rynek młodych konsumentów. Warszawa: Centrum Doradztwa i Informacji Difin.
• Poraj-Weder, M. i Weigl, B. (2017). Wprowadzanie dzieci romskich w świat pieniądza. Edukacja Międzykulturowa, 2 (7), 165-185.
• Rolad-Lévy, C. (2004). W jaki sposób nabywamy pojęcia i wartości ekonomiczne? W: T. Tyszka (red.), Psychologia ekonomiczna (277-299). Gdańsk: GWP.
• Rudzińska-Wojciechowka, J., Trzcińska, A. i Maison, D. (2011). Co dzieci wiedzą o bankach? Rozwój rozumienia zasad funkcjonowania banków u dzieci w wieku 4-12 lat. Ruch Pedagogiczny, (5-6), 61-75.
• Webley, P. i Nyhus, E.K. (2006). Parents' Influence on Children's Future Orientation and Saving. Journal of Economic Psychology, 27, 140-164.
• Zaleśkiewicz, T. (2013). Psychologia ekonomiczna. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.