PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2016 | nr 2 KATASTROFICZNE WIZJE ROZWOJU - ŚRODOWISKOWE I GOSPODARCZE ASPEKTY | 24--58
Tytuł artykułu

Środowiskowe ryzyko katastrofy rozwoju cywilizacyjnego

Treść / Zawartość
Warianty tytułu
Environmental Risk of Civilizational Development Catastrophe
Języki publikacji
PL
Abstrakty
W studiach nad przyszłością coraz częściej zwraca się uwagę na środowisko naturalne jako przyczynę załamania dalszego rozwoju cywilizacyjnego ludzkości. Identyfikacja różnego rodzaju zagrożeń jedynie w niewielkim stopniu przekłada się na konstruowane scenariusze. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie oraz ocena środowiskowych zagrożeń, mogących mieć największy wpływ na przyszłość ludzkości. Zostały one podzielone na dwie podstawowe grupy, tj. na procesy i zasoby naturalne. Dodatkowo opisano zmiany klimatyczne, uznając że holistyczne podejście do tego zagadnienia jest bardziej wskazane i uzasadnia odejście od przyjętego powyżej podziału na dwie grupy. Porównanie różnych zagrożeń było możliwe dzięki próbie zastosowania przez autorów jednakowych kryteriów oceny, jakimi są czynniki: szkodliwości, tempa rozprzestrzeniania się, zasięgu oraz momentu wystąpienia określonej grupy zagrożeń. Każde z wymienionych kryteriów zostało ocenione w pięciostopniowej skali, gdzie 1 oznacza najmniejszą, a 5 największą siłę wpływu. Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie wiodącego znaczenia procesów przyrodniczych w utrzymaniu istniejącego systemu Ziemia. Ponadto autorzy wskazują na większe ryzyko wystąpienia problemów związanych z zasobami odnawialnymi (głównie woda i żywność, ale również bioróżnorodność) niż nieodnawialnymi (surowce energetyczne, a nawet pierwiastki ziem rzadkich). W rezultacie można przyjąć, że obecna degradacja procesów przyrodniczych oraz nadmierne wykorzystanie zasobów z dużym prawdopodobieństwem prowadzi do ryzyka wystąpienia zjawisk katastroficznych o skali globalnej. Ze względu na typowe dla środowiska naturalnego przesunięcie w czasie pomiędzy przyczyną a skutkiem określonego zjawiska, można spodziewać się, że problemy środowiskowe będą istotne dla globalnej społeczności dopiero w dłuższej perspektywie. Za punkt przełomowy przyjęto 2030 r. (abstrakt oryginalny)
EN
In the future studies an attention is more and more often drawn to the natural environment, as the reason for collapse of the further development of human civilization. The identification of various environmental threats is only to a little extent transferring itself into formulated scenarios. The purpose of this article is to identify and assess environmental risks that could have the greatest impact on the future of humanity. They were divided to two basic groups i.e. to processes and natural resources. Additionally a climate change was described individually, acknowledging that the holistic approach to this issue is more recommended. Comparison of different threats was made possible by trying to introduce uniform assessment criteria which are: hazard, the rate of spread, range, and the onset of a specific group of threats. Each of these criteria was evaluated in five-point scale, where 1 is the lowest and 5 the highest. Achieved results allow to conclude about the importance of the processes leading to maintain the existing system of the Earth. The authors also point to a greater risk of problems associated with renewable resources (mainly water and food, but also biodiversity) rather than non-renewable (energy resources, and even rare earth elements). As a result, it can be assumed that the current degradation of natural processes and excessive use of resources is likely to lead to the risk of catastrophe on a global scale. Due to the typical time lag between cause and effect of a given phenomenon, one can expect that environmental issues will have increasing importance for the global community in the longer term. The authors assume the turning point will occur around 2030. (original abstract)
Twórcy
  • Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - PIB
  • Polskie Stowarzyszenie Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych
Bibliografia
  • Bartosik, M. (2014). Apetyt energetyczny cywilizacji a szanse jej przetrwania. W Czy kryzys światowych zasobów? (ss. 47-87). Warszawa: Polska Akademia Nauk Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus".
  • Begon, M., Harper, J.L., & Townsend, C.R. (1996). Ecology. Individuals, Populations and Communities. Blackwell.
  • Begon, M., & Mortimer, M. (1999). Ekologia populacji. Studium porównawcze zwierząt i roślin. Warszawa: PWN.
  • Béné, C., Arthur, R., Norbury, H., Allison, E.H., Beveridge, M., Bush, S., ... Williams, M. (2016). Contribution of Fisheries and Aquaculture to Food Security and Poverty Reduction: Assessing the Current Evi-dence. World Development, 79, 177-196. http://doi.org/10.1016/j.worlddev.2015.11.007
  • Bodirsky, B.L., Popp, A., Lotze-Campen, H., Dietrich, J.P., Rolinski, S., Weindl, I., ... Stevanovic, M. (2014). Reactive nitrogen requirements to feed the world in 2050 and potential to mitigate nitrogen pollution. Nature Communications, 5. http://doi.org/10.1038/ncomms4858
  • BP. (2015). BP Statistical Review of World Energy June 2015. London: BP.
  • Brownlie, W.J., Howard, C.M., Pasda, G., Navé, B., Zerulla, W., & Sutton, M.A. (2015). Developing a global perspective on improving agricultural nitrogen use. Environmental Development, 15, 145-151. http://doi.org/10.1016/j.envdev.2015.05.002
  • Buks, J., & Prandecki, K. (2015). Usługi środowiska w rolnictwie. Europa Regionum, XXI, 127-137. http://doi.org/DOI: 10.18276/er.2015.21-11
  • Colinvaux, P. (1993). Ecology 2. New York: John Wiley & Sons, Inc.
  • Cotgreave, P., & Forseth, I. (2002). Introductory ecology. Blackwell.
  • Cowie, J. (2009). Zmiany klimatyczne. Przyczyny, przebieg i skutki dla człowieka. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Ercin, A.E., & Hoekstra, A.Y. (2014). Water footprint scenarios for 2050: A global analysis. Environment International, 64, 71-82. http:/ /doi.org/10.1016/j.envint.2013.11.019
  • Gallai, N., Salles, J.-M., Settele, J., & Vaissière, B.E. (2009). Economic valuation of the vulnerability of world agriculture confronted with pollinator decline. Ecological Economics, 68(3), 810-821. http://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2008.06.014
  • GCEC. (2014). Better Growth Better Climate. A New Climate Economy Report. Global Report. Washington: The Global Commission on the Economy and Climate.
  • Gerten, D., Rockström, J., Heinke, J., Steffen, W., Richardson, K., & Cornell, S. (2015). Response to Comment on "Planetary boundaries: Guiding human development on a changing planet". Science, 348(6240), 1217-1217. http://doi.org/10.1126/science.aab0031
  • Ghazoul, J. (2006). Floral diversity and the facilitation of pollination. Journal of Ecology, 94(2), 295-304. http://doi.org/10.1111/j.1365-27452006. 01098.x
  • Gruszczyński, S. (2014). Zmiany w środowisku glebowym i ich skutki. Przyszłość Świat-Europa-Polska, (2/30/2014), 36-64.
  • GUS. (2014). Ochrona środowiska 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
  • Hansen, M.C., Potapov, P.V., Moore, R., Hancher, M., Turubanova, S.A., Tyukavina, A., ... Townshend, J.R.G. (2013). High-Resolution Global Maps of 21st-Century Forest Cover Change. Science, 342(6160), 850-853. http://doi.org/10.1126/science.1244693
  • Hays, J.D., Imbrie, J., & Shackleton, N.J. (1976). Variations in the Earth's Orbit: Pacemaker of the Ice Ages. Science, 194(4270), 1121-1132. http://doi.org/10.1126/science.194.4270.1121
  • Huntington, S.P. (1996). The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order. New York: Simon & Schuster.
  • IEA. (2013). World Energy Outlook 2013. Paris: International Energy Agency.
  • IEA. (2015). CO2 Emissions From Fuel Combustion Highlights 2015. Paris: International Energy Agency. Pobrano z http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/CO2EmissionsFromFuelCombustionHighlights2015.pdf
  • IPCC. (2013). Climate Change 2013 The Physical Science Basis. Working Group I Contribution to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge, New York: Cambridge University Press.
  • ISPRA. (2015). Dissesto idrogeologico in Italia: pericolosita e indicatori di rischio. Rapporto 2015 (No. 233/2015). Roma: Instituto Superiore per la Protezione e la Ricera Ambientale.
  • Jaramillo, F., & Destouni, G. (2015). Comment on "Planetary boundaries: Guiding human development on a changing planet". Science, 348(6240), 1217-1217. http://doi.org/10.1126/science.aaa9629
  • Kaczmarek, Z. (2003). Wpływ zmian klimatu na gospodarkę wodną. W Czy Polsce grożą katastrofy klimatyczne? (ss. 32-52). Warszawa: Polska Akademia Nauk Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus".
  • Khan, S. (2014). Suicide By Drought. Foreign Affairs. Pobrano z https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2014-07-18/suicide-drought
  • Kleer, J. (2012). Zagrożenia globalne: próba identyfikacji. Przyszłość Świat-Europa-Polska, (2/26/2012), 14-29.
  • Kleer, J., & Kleiber, M. (2015). Zagrożenia globalne barierami rozwoju. Warszawa: Polska Akademia Nauk Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus".
  • Klein, A.-M., Vaissière, B.E., Cane, J.H., Steffan-Dewenter, I., Cunningham, S.A., Kremen, C., & Tscharntke, T. (2007). Importance of pollinators in changing landscapes for world crops. Proceedings of the Royal Society of London B: Biological Sciences, 274(1608), 303-313. http://doi.org/10.1098/rspb.2006.3721
  • Konwencja o różnorodności biologicznej, sporządzona w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r. (1992).
  • Kozłowski, S. (2005). Przyszłość ekorozwoju. Lublin: Wydawnictwo KUL.
  • Krebs, C.J. (1996). Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. Warszawa: PWN.
  • Lean, G. (2009, marzec 15). Water scarcity now bigger threat than financial crisis. The Independent.
  • Łomnicki, A. (1988). Population ecology of individuals. Princeton: Princetown Univ. Press.
  • MacArthur, R.H., & Connel, J.H. (1971). Biologia populacji. Warszawa: PWRiL.
  • Majewski, J. (2014). Economic Value of Pollination of Major Crops in Poland. Economic Science for Rural Development, (34), 14-21.
  • Meadows, D.H., Meadows, D.L., Randers, J., & Behrens III, W.W. (1972). The Limits to Growth. New York: Universe Book.
  • Michałowski, A. (2011). Ekonomiczne podstawy usług środowiska. Optimum Studia ekonomiczne, (6(54)/2011), 105-120.
  • Michałowski, A. (2012). Efektywność gospodarowania w świetle usług środowiska. Optimum Studia ekonomiczne, (1(55)/2012), 99-118.
  • Michałowski, A. (2013). Usługi środowiska w badaniach ekonomiczno-ekologicznych. Ekonomia i Środowisko, (1(44)), 29-51.
  • Michałowski, A. (2014a). Ochrona przyrodniczych procesów usług środowiska w perspektywie ekonomii zrównoważonego rozwoju. Przyszłość Świat-Europa-Polska, (2(30)/2014), 121-140.
  • Michałowski A. (2014b). Usługi środowiska w świetle bezpieczeństwa ekologicznego. Ekonomia i Środowisko. 4(55)/2015, 10-24.
  • Odum, E.P. (1977). Podstawy ekologii. Warszawa: PWRiL.
  • Petersen, R., Goldman, L., Weisse, M., & Aksenov, D. (2016, styczeń 25). Forest Loss Pushes Far Beyond Plantation Boundaries in South America, Africa. Pobrano z http://blog.globalforestwatch.org/2016/01/forest-loss-pushes-far-beyond-plantation-boundaries-in-south-america-africa/
  • Petersen, R., Sizer, N., Hansen, M., Potapov, P., & Thau, D. (2015, wrzesień 1). Satellites Uncover 5 Surprising Hotspots for Tree Cover Loss « Global Forest Watch. Pobrano z http://blog.globalforestwatch.org/2015/09/2014-tree-cover-loss-2/
  • Prandecki, K. (2013). Wyzwania globalne. W Perspektywy nowego ładu światowego (ss. 95-131). Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna "Adam".
  • Prandecki, K. (2014a). Agriculture and climate change. W The new EU agricultural policy - continuation or revolution? (ss. 130-140). Warsaw: Institute of Agricultural and Food Economics - National Research Institute.
  • Prandecki, K. (2014b). Perspektywy ograniczenia konsumpcji zasobów naturalnych do 2050 r. W Czy kryzys światowych zasobów? (ss. 137-163). Warszawa: Polska Akademia Nauk Komitet Prognoz "Polska 2000 Plus".
  • Prandecki, K., Gajos, E., & Buks, J. (2015). Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym [32] Efekty zewnętrzne i dobra wspólne w rolnictwie - identyfikacja problemu. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy.
  • Prandecki, K., & Sadowski, M. (2010). Międzynarodowa ewolucja ochrony środowiska. Warszawa: LAM - Wydawnictwo Akademii Finansów.
  • Prandecki, K., Wrzaszcz, W., Buks, J., & Bocian, M. (2014). Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym [25] Produktywność wybranych form rolnictwa zrównoważonego. (K. Prandecki, Red.). Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy.
  • Randers, J. (2012). 2052 A Global Forecast for the Next Forty Years. White River Junction, Vt: Chelsa Green Publishing.
  • Remmert, H. (1985). Ekologia. Warszawa: PWRiL.
  • Richards, A.J. (2001). Does Low Biodiversity Resulting from Modern Agricultural Practice Affect Crop Pollination and Yield? Annals of Botany, 88(2), 165-172. http://doi.org/10.1006/anbo.2001.1463
  • Richardson, K. (2014). Human dynamics of climate change. Technical report. London: MET Office.
  • Richling, A., & Solon, J. (2011). Ekologia krajobrazu. Warszawa: PWN.
  • Ricklefs, R.E. (1990). Ecology. New York: Freeman.
  • Rockström, J., Steffen, W., Noone, K., Persson, A., Chapin III, F.S., Lambin, E., ... Schellnhuber, H.J. (2009). Planetary boundaries: exploring the safe operating space for humanity. Ecology and society, 14(2). Pobrano z http://www.cabdirect.org/abstracts/20103063016.html
  • RT. (2013, sierpień 10). Water scarcity by 2030: True for every second person on earth, UN says [RT News]. Pobrano 16 październik 2013, z http://rt.com/news/water-shortage-un-population-901/
  • Schröder, J.J., Cordell, D., Smit, A.L., & Rosemarin, A. (2010). Sustainable Use of Phosphorus (EU Tender ENV.B.1/ETU/2009/0025 No. 357). Stockholm: Plant Research international Wageningen UR, Stockholm Environment Institute. Pobrano z http://ec.europa.eu/environment/natres/pdf/phosphorus/sustainable_use_phosphorus.pdf
  • Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa (2008). Warszawa: AON.
  • Springmann, M., Mason-D'Croz, D., Robinson, S., Garnett, T., Godfray, H.C.J., Gollin, D., ... Scarborough, P. (2016). Global and regional health effects of future food production under climate change: a modelling study. The Lancet. http://doi.org/10.1016/S0140-6736(15)01156-3
  • Steffan-Dewenter, I., Potts, S.G., & Packer, L. (2005). Pollinator diversity and crop pollination services are at risk. Trends in Ecology & Evolution, 20(12), 651-652. http://doi.org/10.1016/j.tree.2005.09.004
  • Steffen, W., Richardson, K., Rockström, J., Cornell, S.E., Fetzer, I., Bennett, E.M., ... Sörlin, S. (2015). Planetary boundaries: Guiding human development on a changing planet. Science, 347(6223), 1259855. http://doi.org/10.1126/science.1259855
  • Steinbuks, J., & Hertel, T.W. (2014). Confronting the Food-Energy-Environment Trilemma: Global Land Use in the Long Run. Environmental and Resource Economics, 63(3), 545-570. http://doi.org/10.1007/s10640-014-9848-y
  • Stern, N. (2006). The Economics of Climate Change (The Stern Review). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Townsend, C.R., Begon, M., & Harper, J.L. (2003). Essential of ecology. Blackwell.
  • Uchmański, J. (1992). Klasyczna ekologia matematyczna. Warszawa: PWN.
  • UN Water. (2015). Water and Sustainable Development. From Vision to Action. Zaragoza: UN Water Decade Programme.
  • Weiner, J. (2015). Życie i ewolucja biosfery. Podręcznik ekologii ogólnej. Warszawa: PWN.
  • WHO. (2015). Key Facts from JMP 2015 Report. WHO/UNICEF Joint Monitoring Programme. Pobrano z http://www.who.int/water_sanitation_health/publications/JMP-2015-keyfacts-en-rev.pdf?ua=1
  • Wijkman, A., & Rockström, J. (2012). Bankrupting nature: Denying our planetary boundaries. London: Routledge.
  • WWAP. (2015). The United Nations World Water Development Report 2015: Water for a Sustainable World. Paris: UNESCO.
  • WWF. (2014). Living Planet Report 2014: Summary. Gland: WWF.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171514524

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.