Bankowość spółdzielcza w gospodarce PRL jako przykład antynomii wolności gospodarowania

• Autorzy: Mateusz Rolski

Warianty tytułu

Co-Operative Banking in the Economy of Polish People's Republic as an Example of Antinomy of Economic Freedom

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Instytucja spółdzielni kredytowej powstała jako forma gospodarowania, której pierwotnym celem było podniesienie ekonomiczne i moralne uboższych warstw społecznych. Należy podkreślić, że bank spółdzielczy jest przedsiębiorstwem prywatnym, którego właścicielami są posiadacze udziałów - członkowie spółdzielni. W okresie Polski Ludowej bankowość spółdzielcza została podporządkowana regułom gospodarki nakazowo-rozdzielczej. Socjalistyczne władze starały się zachować pozory samorządności pod postacią funkcjonowania poszczególnych organów zarządczych. Faktycznie jednak poprzez uchwalanie kolejnych aktów prawnych bankowość spółdzielcza utraciła swój spółdzielczy, prywatny charakter poprzez przekazanie kompetencji decyzyjnych władzy centralnej. (abstrakt oryginalny)

EN

The Institution of the co-operative credit was formed as the form of the management and the original objective was economical and moral raising of poorer social layers. It should be emphasized that the co-operative bank is a private activity, where the owners are the holders of shares who are the members of the cooperative. In the period of Polish People's Republic, the co-operative banking was subordinated to rules of the prescriptive-distribution economy. Socialist authorities tried to preserve appearances of the autonomy in the form of functioning of individual managerial organs. Indeed, however by passing next legal documents, the co-operative banking lost its co-operative, private character by handing over decision-making competence to the central authority. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bankowość; Spółdzielczość; Wolność gospodarcza

EN

Banking; Cooperative movement; Economic freedom

• Czasopismo: Studia Ekonomiczne / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 349
• Strony: 210--219

Twórcy

autor

Mateusz Rolski

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Dekret (1945) z dnia 24 sierpnia 1945 r. o zmianie ustawy z dnia 29 października 1920 r. o spółdzielniach, Dz. U. 1945, nr 34, poz. 205.
• Dekret (1946) z dnia 24 kwietnia 1946 r. o przejęciu agend, majątku i zobowiązań Centralnej Kasy Spółek Rolniczych przez Bank Gospodarstwa Spółdzielczego, Dz. U. 1946, nr 18, poz. 120.
• Dekret (1947) z dnia 28 października 1947 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach, Dz. U. 1947, nr 66, poz. 401.
• Dekret (1948) z dnia 25 października 1948 r. o reformie bankowej, Dz. U. 1948, nr 52, poz. 412.
• Drabowski E., Jaworski W., Krzyżkiewicz Z. (1980), Bankowość w gospodarce socjalistycznej, PWE, Warszawa.
• Fajfer W., Łukaszewski M., Wierzba R. (1986), Bankowość w socjalizmie, Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
• Ochociński S. (1984), Podstawy i zasady spółdzielczości kredytowej w Polsce Ludowej (W świetle doświadczeń "wielkopolskiego systemu spółdzielczego"), Zeszyty Naukowe - Seria II, z. 80, Wydawnictwo AE, Poznań.
• Ozdowski J., red. (1990), Spółdzielczość bankowa, PWE, Warszawa.
• Pietrewicz M. (1979), Banki spółdzielcze - rolnikom, ZW CZSR, Warszawa.
• Szczepaniec J. (1975), Banki spółdzielcze w Polsce ludowej, ZW CRS, Warszawa.
• Szczepański J. (1979), Funkcje przedsiębiorstwa spółdzielczego w gospodarce socjalistycznej, Zeszyty Naukowe - Seria II, z. 68, Wydawnictwo AE, Poznań.
• Uchwała (1958) Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 1958 r. w sprawie zasad gospodarki finansowej organizacji spółdzielczych, "Monitor Polski" 1958, nr 52, poz. 306.
• Uchwała (1975) nr 117 Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 1975 r. w sprawie nadania statutu Bankowi Gospodarki Żywnościowej oraz zasad opodatkowania tego Banku i zrzeszonych w nim banków spółdzielczych, "Monitor Polski" 1975, nr 23, poz. 144.
• Ustawa (1957) z dnia 29 maja 1957 r. o zmianie dekretu z dnia 25 października 1948 r. o reformie bankowej, Dz. U. 1957, nr 31, poz. 136.
• Ustawa (1960) z dnia 13 kwietnia 1960 r. o prawie bankowym, Dz. U. 1960, nr 20, poz. 121.
• Ustawa (1975) z dnia 12 czerwca 1975 r. Prawo bankowe, Dz. U. 1975, nr 20, poz. 108, art. 59.
• Ustawa (1982) z dnia 26 lutego 1982 r. Prawo bankowe, Dz. U. 1982, nr 7, poz. 56.
• Zarządzenie (1956) ministra finansów z dnia 13 kwietnia 1956 r. w sprawie ustalenia wzorcowego statutu dla kas spółdzielczych, "Monitor Polski" 1956, nr 31, poz. 401.
• Zarządzenie (1963) ministra finansów z dnia 3 października 1963 r. w sprawie zakresu działania spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowych, "Monitor Polski" 1963, nr 32, poz. 190.