Czy wolność słowa i wolność prasy są rzeczywiście potrzebne społeczeństwu i państwu?

Czasopismo

---

• Autorzy: Jacek Sobczak

Warianty tytułu

Is Freedom of Speech and Freedom of the Press Really Needed by Society and the State?

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Wolność prasy wydaje się wartością niekwestionowaną. Wątpliwości budzi niekiedy możliwość jej ograniczenia. Opowiadając się przeciwko tezie o nieograniczonej wolności prasy, przywołać należy w płaszczyźnie prawa Rady Europy judykaty Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu odnotowujące przejście ich z paradygmatu idealistycznego do realistycznego. Jest to prawo podstawowe, odwołujące się do racjonalności, wolności słowa i swobody komunikacji. Wywodzić tę wolność można z argumentów opartych na idei demokracji, z potrzeby służenia prawdzie i związanej z tym wolnym rynkiem idei, wreszcie z autonomii jednostki. Wolność słowa ma charakter zarówno indywidualny, jak i społeczny. Nie jest oczywiście celem samym w sobie. Nie może abstrahować od założeń deontologii. Bez wolności słowa nie może funkcjonować ani demokratyczne państwo prawne, ani społeczeństwo w takim państwie. Istnieją jednak poważne pokusy, aby takową wolność ograniczać. (abstrakt oryginalny)

EN

Freedom of the press seems to be an undisputed value. What sometimes raises doubts is the possibility of limiting this freedom. When opposing the thesis about the unlimited freedom of the press, it is necessary to refer to the jurisprudence of the European Court of Human Rights in Strasbourg which shows a transition of judicial decisions from an idealistic paradigm to a realistic one. Freedom of the press is a fundamental right, referring to rationality, freedom of expression and freedom of communication. This freedom can be derived from arguments based on the idea of democracy, from the need to serve the truth and the free market of ideas connected with it, and finally from the autonomy of the individual. Freedom of speech has both an individual and a social aspect. It is not, of course, an end in itself. The assumption of deontology must not be ignored. Neither a democratic rule of law nor a society in such a state can function without freedom of speech. However, there are serious temptations to curtail such freedom. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Wolność słowa; Prawo prasowe; Społeczeństwo demokratyczne; Państwo; Wolność; Prasa; Dziennikarstwo; Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności; Etyka

EN

Freedom of speech; Press law; Democratic society; State; Freedom; Press; Journalism; Convention for Protection of Human Rights; Ethics

• Czasopismo: ---
• Strony: 133--150

Twórcy

autor

Jacek Sobczak

• Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS, Warszawa

Bibliografia

• A. Blackledge, Discourse and Power in a Multilingual World, Amsterdam 2005.
• A. Pratkanis, E. Aronson, Wiek propagandy. Używanie i nadużywanie perswazji na co dzień, Warszawa 2003.
• B. Franklin, Newszak and News Media, London 1998.
• C.G. Christians, T.L. Covert, Teaching Ethics in Journalism Education, New York 1980.
• D. Pritchard, M. Peroni Morgan, Impact of ethic codes in judgements by journalists: a natural experiment, "Journalism Quarterly" 66(4), 1989.
• D.R. Spencer, The Yellow Journalism. The Press and America's Emergence as the World Power, Evaston 2007.
• Deontologia mediów, Warszawa 2007.
• E. Dommering, European Media Law, Austin 2008.
• E. Dreyer, Observations sur quelques applications récentes de l'article 10 de la Convention européenne, "Revue trimestrielle des droits de l'homme" 71, 2007.
• F. Esser, Tabloidization of news: a comparative analysis of Anglo-American and German press journalism, "European Journal of Communication" 14, 1999.
• F. Furet, Prawdziwy koniec rewolucji francuskiej, Warszawa-Kraków 1994.
• F. Matscher, Idéalisme et réalisme dans la jurisprudence de la Cour européenne des droits de l'homme, w: F. Matscher, H. Petzold, L. Wildhaber (dir. par), Protection des droits de l'hommme: le perspective europeenne, Protecting Human Rights: The European Perspective, Studies in memory of Rolv Ryssdal, Köln 2000.
• F. Sudre, Droit de la Convention européenne de droits de l'homme, "Juris Classeur Périodique" 1997, nr 6-7.
• G. Cohen-Jonathan, Article 10, w: L.-E. Pettiti, E. Decaux, P.H. Imbert (dir. par), La Convention Européenne des droits de l'homme. Commentaire article par article, Paris 1999.
• G.G. Kopper, J. Rutkiewicz, K. Schliep (red.), Media i dziennikarstwo w Polsce 1989-1995, Kraków 1996.
• I. Lazari-Pawłowska, Etyki zawodowe jako role społeczne, w: Etyka. Pisma wybrane, Wrocław 1992.
• I.C. Kamiński, "Obowiązki i odpowiedzialność" związane ze swobodą wypowiedzi a fenomen tabloidów, w: D. Bychawska-Siniarska (red.), Własność mediów, pluralizm informacyjny, wolność słowa. Wybrane materiały z międzynarodowej konferencji Warszawa, 29-30 października 2010, Warszawa 2011.
• I.C. Kamiński, Ograniczenia swobody wypowiedzi dopuszczalne w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Analiza krytyczna, Warszawa 2010.
• I.C. Kamiński, Swoboda wypowiedzi w orzeczeniach Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, wyd. 3, Kraków 2006.
• J. Adamowski, Czwarty stan. Media masowe w pejzażu społecznym Wielkiej Brytanii, Warszawa 2006.
• J. Baszkiewicz, O cenzurze i wolności prasy. Kilka uwag historyka osiemnastego wieku, w: A. Słomkowska (red.) przy współpracy E. Ciborskiej, Pięciolecie transformacji mediów (1989-1994). Materiały pomocnicze do najnowszej historii dziennikarstwa, t. 25, Warszawa 1995.
• J. Baszkiewicz, Państwo, rewolucja, kultura polityczna, Rozprawy Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. R. Łazarskiego w Warszawie, t. 3, Poznań 2009.
• J. Jastrzębski, Na rynku wartości. O mediach i etyce dziennikarskiej, Wrocław 2009.
• J. Langer, Tabloid Television, Popular Journalism and the "Other News", Routledge 1998.
• J. Sobczak, Fetysz wolności prasy, w: P. Dudek, M. Kusia (red.), Prawne, ekonomiczne i polityczne aspekty funkcjonowania mediów i kreowania ich zawartości, Toruń 2010.
• J. Sobczak, Prawo prasowe. Komentarz, Warszawa 2008.
• J. Sobczak, Swoboda wypowiedzi w orzecznictwie Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu, cz. I, "Ius Novum" 2007, nr 2-3, cz. II, "Ius Novum" 2007, nr 4.
• J. Sobczak, U podstaw doktrynalnych liberalnych koncepcji wolności prasy, w: T. Gardocka, J. Sobczak (red.), Czy istnieje IV władza? Wolność prasy w teorii i praktyce, Toruń 2010.
• J. Sobczak, w: A. Wróbel (red.), Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Warszawa 2013.
• J. Sobczak, Wolność słowa w kampaniach wyborczych, Toruń 2016.
• J.H. McManus, Market-driver Journalism: Let the Citizen Beware?, Thousand Oaks 1994.
• J.-M. Larralde, L'article 10 de la Convention européenne de droits de l'homme et la liberté de la presse, "Revue trimestrelle des droits de l'homme" 2007.
• K. Glynn, Trash Taste Popular Power and the Transformation of American Television, Duke University Press 2000.
• K. Riegert (ed.), Politicotainment. Television's Take on the Treal, Peter Lang 2007.
• Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Dz. U. 1993, Nr 61, poz. 284.
• L. Bennett, R. Entman, Mediated Politics. Communication in the Future of Democracy, New York 2001.
• L. Garlicki, Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. 1, Warszawa 2010.
• L. Wildhaber, The right to offend shock or disturb? Aspects of freedom of expression under the European Convention of Human Rights, "Irish Jurist" 36, 2001.
• M. Levinet, L'incertaine détermination des limites de la liberté d'expression. Réflexions sur les arrêts rendus par la Cour de Srasbourg en 1995-1996 à propos de l'article 10 de la Convention européennne des droits de l'homme, "Revue français de droit administratif" 13(5), 1997.
• M. Nowak, U.N. Covenant on Civil and Political Rights. Human Rights Committee. Commentary, Kehl-Straßburg-Arlington 2005.
• M. Nowak, UNO - Pakt über bürgerliche und politische Rechte und Fakultativprotokoll, Human Rights Committee. Kommentar, Kehl-Straßburg-Arlington 1989.
• M.A. Nowicki, Europejska Konwencja Praw Człowieka, wyd. 2, Warszawa 1999.
• M.A. Nowicki, Europejska Konwencja Praw Człowieka. Przegląd orzecznictwa, "Palestra" 1999, nr 5-6.
• M.A. Nowicki, Europejski Trybunał Praw Człowieka. Orzecznictwo, t. 2, Prawo do życia i inne prawa, Kraków 2002.
• M.A. Nowicki, Kamienie milowe. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, Warszawa 1997.
• M.A. Nowicki, Nowy Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór orzeczeń 1999-2004, Kraków 2005.
• M.A. Nowicki, Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, wyd. 6, Warszawa 2013.
• N.G.E. Harris, Codes of conduct for journalist, w: A. Belsey, R. Chadwick (eds.), Ethical Issues in Journalism and the Media, London-New York 2006.
• Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 1994, cz. 1, Warszawa 1994.
• P. Legutko, D. Rodziewicz, Mity czwartej władzy, Kraków 2002.
• R. Logan Fox et al., Tabloid Tales. Global Debates over Media Standards, Roman and Littlefiled 2000.
• R. Wieruszewski (red.), Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich (Osobistych) i Politycznych. Komentarz, Warszawa 2012.
• R.S.J. Macdonald, The margin of appreciation in the jurisprudence of the European Court of Human Rights, w: International Law at the Time of Its Codification: Essays in Honour of Roberto Ago, Milan 1987.
• S. Lem, Wyprawa szósta, czyli jak Trurl i Klapaucjusz demona drugiego rodzaju stworzyli, aby zbójcę Gębona pokonać, w: idem, Cyberiada, Kraków 1967.
• S. Peyrou-Pistouley, L'extension regrettable de la liberté d'expression à insulte, "Revue trimestrille des droits de l'homme" 1998.
• T. Goban-Klas, Od tabloidów do tabloidyzacji mediów, w: D. Bychawska-Siniarska (red.), Własność mediów, pluralizm informacyjny, wolność słowa. Wybrane materiały z międzynarodowej konferencji Warszawa, 29-30 października 2010, Warszawa 2011.
• T. Laitila, Journalistic codes of ethics in Europe, w: D. McQuail, P. Holding, E. d. Bens (eds.), Communication Theory & Research. An EJC Anthology, London 2005.
• T. Sasińska-Klass, Etyka zawodów medialnych czyli jak zachowywać się przyzwoicie w świecie mediów, w: A. Drzyciński (red.), Komunikatorzy. Wpływ, wrażenie, wizerunek, Warszawa-Bydgoszcz 2000.
• T.L. Steiger, Tabloid Justice. Criminal Justice in an Age of Media Frenzy, Lenne Rienner Publisher 2007.
• Ustawa z 5 listopada 2009 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw, Dz. U. 2009, Nr 206, poz. 1589.
• W. Bereś, Czwarta władza. Najważniejsze wydarzenia medialne III RP, Warszawa 2000.
• W. Wacławczyk, Idea wolności słowa Johna Miltona, Toruń 2008.
• W. Wacławczyk, Swoboda wypowiedzi politycznej w USA do roku 1918, Toruń 2011.
• W.J. Campbell, Yellow Journalism. Puncturing the Myths, Defining Legacies, Westport 2001.
• Y. Galland, Les obligations des journalistes dans la jurisprudence de la Cour européenne des droits de l'homme, "Revue trimestrielle des drotis de l'homme" 2002.

Identyfikatory

DOI

https://doi.org/10.14746/rpeis.2018.80.1.12