Rozprzestrzenianie rakiet balistycznych - przyczyny i skutki dla bezpieczeństwa międzynarodowego

• Autorzy: Tomasz Szulc

Warianty tytułu

Proliferation of Ballistic Missiles - Reasons and Results for International Safety

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Rozprzestrzenianie (proliferacja) rakiet balistycznych ma silny wpływ na lokalną równowagę sił militarnych i wyścig zbrojeń. Równocześnie trudno analizować ten proces, ponieważ obie strony: dostawca i użytkownik są zwykle niechętne do ujawniania detali transakcji, a często nawet ich nie potwierdzają. Pierwszym przypadkiem proliferacji technologii rakietowych był transfer wiedzy oraz sprzętu III Rzeszy do państw zwycięskiej koalicji. Pierwsze rakiety balistyczne odpalane przez oba supermocarstwa były w całości wyprodukowane w Niemczech. Później wiele krajów kupowało proste rakiety balistyczne, a niektóre uruchamiały produkcję ich klonów. Na ich bazie konstruowano tam z czasem potężniejsze rakiety. Dla państw rozwijających się wejście w posiadanie rakiet balistycznych jest prostym sposobem zwiększenia swego potencjału militarnego i prestiżu. Równocześnie zakup rakiet balistycznych przez jakiś kraj często zmusza jego sąsiadów do poszukiwania podobnej broni. Ponadto rakiety balistyczne zwiększają "promień zagrożenia" powodowanego przez niestabilne/ nieprzewidywalne kraje i znacznie skracają niezbędny czas reakcji na zagrożenie z ich strony, czyniąc świat mniej bezpiecznym i przewidywalnym. Pierwszą próbą spowolnienia procesu proliferacji rakiet balistycznych było osiągnięcie w 1987 r. przez kraje grupy G-7 nieformalnego porozumienia politycznego, zwanego Missile Technology Control Regime (MTCR), które zakazuje sprzedaży rakiet balistycznych o zasięgu ponad 300 km z głowicą bojową o masie 500 kg lub więcej. MTCR nie jest jednak traktatem i nie nakłada żadnych zobowiązań prawnych na jego sygnatariuszy. Do dziś 35 krajów zdecydowało się na przestrzeganie zasad MTCR. Zebranie informacji na temat rozprzestrzeniania rakiet balistycznych oraz celów, jakie przyświecają eksporterom i importerom powinno ułatwić zrozumienie mechanizmów wyścigu zbrojeń, w szczególności w krajach rozwijających się. Syntetyczna informacja o obecnym stanie posiadania rakiet balistycznych przez poszczególne kraje ułatwia zrozumienie ich powiązań i zachowań na arenie międzynarodowej.(abstrakt oryginalny)

EN

Proliferation of ballistic missiles has a strong impact on local military balance and arms race. On the other hand it is difficult to assess this process as both: supplier and end user are usually reluctant to disclose details of the deal or even to confirm it. The very first case of proliferation of missiles and missile technology was a transfer of Nazi Germany's assets to countries of winning coalition. First ballistic missiles test fired by both superpowers were just German made items. Later a number of countries purchased ballistic missiles and then launched the production of their clones. Consequently more powerful missiles were developed on this base. For developing countries the introduction of ballistic missiles is a simple way of increase of military power and gaining prestige. At the same time the procurement of ballistic missiles by one country often forces its neighbors to look for similar weapons. Furthermore, the introduction of ballistic missiles may extend the "radius of fear" caused by unpredictable/unstable countries and substantially reduce the reaction time in the case of emergency making the world less safe and predictable. An attempt to slow down the process of proliferation of ballistic missiles was made in 1987, when G-7 countries reached an informal political understanding called Missile Technology Control Regime (MTCR) which bans sale of ballistic missiles with a range of more than 300 km with 500 kg of payload. However, MTCR is not a treaty and does not impose any legal obligations on its members. Currently 35 countries decided to follow the rules of MTCR. The presentation of information concerning proliferation and goals of both suppliers and end users should help in the proper understanding of the background of arms race, particularly in developing countries. Comprehensive data about the stocks of ballistic missiles in these countries makes understanding of its ties and activities much easier.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Bezpieczeństwo międzynarodowe; Wojsko

EN

International security; Army

• Czasopismo: Ekonomia XXI Wieku
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 1 (17)
• Strony: 102--115

Twórcy

autor

Tomasz Szulc

• Politechnika Wrocławska

Bibliografia

• Beaver P., 1998, Pakistan's missile "was a Nodong", Jane's Missiles and Rockets, 05.
• Bedi R., 2001, Agni II now in production, Jane's Missiles and Rockets, 08.
• Bedi R., 2002, India tests a reduced-range Agni, Jane's Missiles and Rockets, 03.
• Bermudez J., 1990, New Developments in North Korean Missile Programme, Jane's Soviet Intelligence Review, 08.
• Blanche E., 2006, Iran tests ballistic and anti-ship missiles, Jane's Missiles and Rockets, 06.
• Burakowski T., Sala A., 1973, Rakiety bojowe, Wydawnictwo MON, Warszawa.
• Eine fast deutsche Rakete, 1991, Der Spiegel, 47.
• Galushko S., 2005, Missile potential of Ukraine: Realities and prospects, Industrial Ukraine, 03.
• Grinnett R., 2010, Conventional Arms Transfers to Developing Nations 2002-2009, Congressional Research Service Report for Congress, Washington.
• Hardy J., 2012, South Korea reveals new cruise and ballistic missiles, Jane's Missiles and Rockets, 06.
• Iran tests solid propellant ballistic missile, 2001, Jane's Missiles and Rockets, 07.
• Isby D., 1991, Soviet Arms Deliveries and Aid to Afghanistan 1989-1991, Jane's Soviet Intelligence Review, 08.
• Isby D., 1995, The Residual Iraqi Scud Force, Jane's Intelligence Review, 3.
• Isby D., 2000, Shahab-3 missile fails during third flight test, Jane's Missiles and Rockets, 11.
• Isby D., 2001a, Indian Army will operate Agni II, Jane's Missiles and Rockets, 10.
• Isby D., 2002b, North Korea continues to test engines and export missiles, Jane's Missiles and Rockets, 04.
• Isby D., 2002c, Pakistan ready to test Shaheen II, Jane's Missiles and Rockets, 04.
• Isby D., 2001d, Shahab-3 enters production, Jane's Missiles and Rockets, 11.
• Johnson J., Suspected ICBM during massive military parade, The Japan Times, 15.04.2017.
• Karpenko A., Popov A., Utkin A., 1999, Otechestvennye Strategiceskiye Raketnye Komplexy, Gangut, Sankt Petersburg.
• Kaucky S., 2004, Mene zname balisticke rakety - Hatf 6, ATM, 5.
• Koller M., 1995, Pest Saddama Husajna, ATM, 10.
• Kotrba S., Visingr L., 2007, Iranske rakety Shahab, ATM, 12.
• Kroulik J., Ruzicka B., 1985, Vojenske rakety, Nase Vojsko, Praha.
• Lennox D., 1991, Iraq's Short Range Surface to Surface Missiles, Jane's Soviet Intelligence Review, 02.
• McLaughlin J., 2014, India Missile Update 2014, Wisconsin Project on Nuclear Arms Control, 01 May.
• McLaughlin J., 2017, India's Expanding Missile Force, Wisconsin Project on Nuclear Arms Control, 13 March.
• Micheletti E., 2008, L'armee chinoise aujourd'hui. Histoire&Collections, Paris.
• Miecz Rossii - oruzie rakietno-jadiernogo udara, 2010, Manuskript, Kaługa.
• MTCR Handbook Guide, Annex 2016.
• MTCR - Equipment, Software and Technology, Annex, 20 October 2016.
• Ostaszewski P. (red.), 2006, Konflikty kolonialne i postkolonialne w Afryce i Azji 1869-2006, KiW, Warszawa.
• Pakistan Army accepts first Ghauri missiles, 2002, Jane's Missiles and Rockets, 11.
• Proliferation of Missiles and Missile Technology, NATO Parliamentary Assembly Science and Technology Committee 176STCMT-07E-bis.
• Richardson D., 2001, Israel's "triad" could deter TBM missiles, Jane's Missiles and Rockets, 06.
• Richardson D., 2012a, Agni 5 makes successful maiden flight, Jane's Missiles and Rockets, 06.
• Richardson D., 2012b, North Korea flexes its missile muscle, Jane's Missiles and Rockets, 06.
• Richardson D., 2012c, Pakistan flies new Shaheen variant, Jane's Missiles and Rockets, 06.
• Richardson D., 2012d, Unha 3 launch failure remains a mystery, Jane's Missiles and Rockets, 06.
• Sheppard B., 1999, Pakistan tests Chinese/North Korean-based missiles, Jane's International Defense Review, 05.
• SIPRI Yearbook 1994. Armaments Disarmament and International Security, 1994, Stockholm International Peace Research Institute, Oxford Press.
• SIPRI Yearbook 2011, Armaments Disarmament and International Security, 2011, Stockholm International Peace Research Institute, Oxford Press.
• Szulc T., 2016a, Północnokoreański okręt podwodny Sinpo, Morza i Okręty, 2.
• Szulc T., 2016b, Hwasong-10 - północnokoreańska rakieta balistyczna nowej generacji, Wojsko i Technika, 08.
• Szulc T., 2017a, Biegun Północny-2 - nowy północnokoreański pocisk ziemia-ziemia, Wojsko i Technika, 03.
• Szulc T., 2017b, Pierwsza udana próba Hwasonga-12, Wojsko i Technika, 06.
• Szulc T., 2018, Hwasong-15 - kolejne ogniwo w koreańskim programie rakietowym, Wojsko i Technika, 02.
• The World Defence Almanach, 2016, Moench, Bonn.
• The World Defence Almanach, 2008, Moench, Bonn.
• US could face North Korean and Iranian ICBM threats by 2015, 2002, Jane's Missiles and Rockets, 02.
• WMD/World/Libya, www.globalsecurity.org (dostęp: 20.10.2017).
• Zaloga S., 1991, The Soviet Nuclear Bomb Programme - The First Decade, Jane's Soviet Intelligence Review, 04.

Identyfikatory

DOI

10.15611/e21.2018.1.06