Философские идеи Ортеги-и-Гассета и Карла Ясперса как вызов современному гуманизму

• Autorzy: Remigiusz Król

Warianty tytułu

Philosophical Ideas of Ortega y Gasset and Karl Jaspers as a Challenge to Modern Humanism

• Języki publikacji: RU

Abstrakty

W tym artykule poświęconym filozoficznym ideom José Ortegi y Gasset i Karla Jaspersa, które stanowią wyzwanie dla współczesnego humanizmu, w pierwszej części planuję skupić się na analizie koncepcji życia Ortegi y Gasset, a także przeanalizować studium perspektywiczne człowieka, człowieka i świata stanowiącego jedną całość. W drugiej części zajmuję się analizowaniem idei Karla Jaspersa, aby zbadać kwestię indywidualnych właściwości osoby, ontologii i epistemologii bycia opartym na niej. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

EN

Philosophy; Science; Existentialism

PL

Filozofia; Nauka; Egzystencjalizm

• Czasopismo: Nauka, Gospodarka, Społeczeństwo
• Rocznik: 2013
• Numer: nr 1 (6)
• Strony: 15--26

Twórcy

autor

Remigiusz Król

Bibliografia

• Abellán J.L., Bibliografia completa de José Ortega y Gasset, Madrid 1969.
• Abellán J.L., Filozofia española en América (1936-1966), Madrid 1967.
• Abellán J.L., Panoram de la filozofia española actual. Una situación escandalosa, Madrid 1978.
• Abellán J.L., Ortega y Gasset en la filosofia española, Madrid 1966.
• Acham K., Zum wissenschaftlichen Status und zur Pragmatik der Geschichwissenschaft. Einige Bemerkungen aus der Sicht der analytischen Geschichtsphilosophie, w: H. Lenk (wyd.), Neue Aspekte der Wissenschaftstheorie, Braunschweig 1971, с. 129-167.
• Adorno Th.W., Negative Dialektik, Frankfurt am Main 19702.
• Albert H., Plädoyer für den kritischen Rationalismus, München (1971) 19755.
• Albert H., Theorie, Verstehen und Geschichte, "Zeitschrift für allgemeine Wissenschaftstheorie" 1(1970), с. 2-23.
• Alighieri D., Boska komedia, tłum. E. Porębowicz, PIW, Warszawa 1990.
• Allen D., Myth and Religion in Mircea Eliade, New York 1998.
• Anuszkiewicz с. (red.), Słownik Filozofii, Świat Książki, Warszawa 2004.
• Apel K.-O., Die Erklären-Verstehen Kontroverse in transzendentalpragmatischer Sicht, Frankfurt am Main 1979.
• Apel K.-O., Sprache, w: H. Krings, H. M. Baumgartner, Ch. Wild (wyd.), Handbuch philosophischer Grundbegriffe, München 1974, с. 1383-1402.
• Aranguren J.L., La ética de Ortega, Madrid 1959.
• Araya G., Claves filológicas para la comprensión de Ortega, Madrid 1971.
• Ariel del Val F., Filozofia e ideologia liberal, fascismo, Valencia 1976.
• Arystoteles, Metafizyka, Warszawa 19832.
• Baliñas C.A., El acontecer histórico, Madrid 1966.
• Barbour I.G., Mity - modele - paradygmaty, Kraków 1984.
• Bayón J., Razón vital y dialéctica en Ortega, Madrid 1972.
• Becker W., Hübner K., (wyd.), Obiektivität in der Natur- und Geisteswissenschaften, Hamburg 1976.
• Belmans T.G., Le sens objectif de l'agir humain, Città del Vaticano 1980.
• Bergler R., Vorurteil - Erkennen, Verstehen, Korrigiren, Köln 1976.
• Blackhman H.J., Six Existentialist Thinkers, London 1952.
• Blanco-Sacristán E., José Ortega: Significado de su crítica literatura, Köln 1976.
• Bocheński J.M., Logika religii, Warszawa 1990.
• Bollnow O.F., Philosophie der Erkenntnis. Das Vorverständnis und die Erfahrung des Neuen, Stuttgard-Berlin-Köln-Mainz 1970.
• Bollnow O.F., Existenzphilosophie und Geschichte, w: K. Jaspers in der Diskussion, München 1973.
• Brand G., Die Lebeswelt. Eine Philosophie des konkreten Apriori, Berlin 1971.
• Brunner A., Der Schrift über die Grenzen, Wesen, Sinn der Mystik, Frankfurt am Main 1972.
• Bubner R., Dialektik und Wissenschaft, Frankfurt am Main 1973.
• Bultmann R., Glauben und Verstehen, Tübingen 1972/1975.
• Bultmann R., Das Problem der Hermeneutik, "Zeitschrift für Theologie und Kirche" 49(1950), с. 47-69.
• Burkert W., Grichische Religion der archaischen und klassischen Epooche, Stuttgart 1977.
• Burtt E.A., Typs of Religious Philosophy, New York 1951.
• Canto P., El caso Ortega y Gasset, Buenos Aires 1958.
• Carnap R., Filozofia jako analiza nauki, Warszawa 1969.
• Casanova Sánchez U., Ortega Dos filosofias, Salmamanca 1960.
• Cascalès Ch., L'humanisme d'Ortega y Gasset, Valladolid 1968.
• Casper B., Die Bedeutung der philosophischen Hermeneutik für die Teologie, "Theologische Quartalschrift", 148(1968), nr 3, с. 283-302.
• Cepeda Calzada P., Las ideas politicas de Ortega y Gasset, Valladolid 1968.
• Cichowicz S., Ortega y Gasset, "Twórczość", 12/1979.
• Collins J., The Existentialists. A Critical Study, Chicago 1952.
• Conrad J., Smuga cienia, przeł. J. Szczepański, Książnica, Katowice 1989.
• Cooper D.E., Existentialist a Reconstruction, Oxford 19992.
• Copleston F., Religion and Philosophy, New York 1974.
• Cota M., Das Problem einer transzendentalen Hermeneutik in "Warheit und Methode von H.-G. Gadamer, Frankfurt am Main 1977.
• Dadaczyński J., Heurystyczne funkcje założeń filozoficznych w kontekscie odkrycia teorii mnogości Georga Cantora, Kraków 1994.
• Dauben J.W., Georg Cantor: His Mathematics and Philosophy of the Infinite, Cambridge, Mass., 1979.
• Dedekind J.W.R., Ciągłość i liczby niewymierne, w: R. Murawski, Filozofia matematyki. Antologia tekstów klasycznych, Poznań 1986.
• Dedekind J.W.R., Essays on the Theory of Numbers, New York 1963.
• Díaz de Cerio Ruiz F., José Ortega y Gasset y la conquista de la conciencia histórica. Mocedad 1902-1915, Barcelona 1961.
• Drozdowicz Z., Antynomie Pascala, Poznań 1993.
• Dufrenne M. i Ricoeur P., Karl Jaspers et la philosphie de l'existence, Paris 1947, с. 76-79.
• Dujovne L., La concepción de la historia en la obra de Ortega y Gasset, Buenos Aires 1968.
• Dupré L., Inny wymiar. Filozofia religii, Kraków 1991.
• Durkheim É., Zsady metody socjologicznej, tłum. J. Szacki, Warszawa 1968.
• Ehrlich L.H., Karl Jaspers Philosophy as Faith, Amherst 1975.
• Eliade M., Próba labiryntu, przekł. K. Środa, SEN, Warszawa 1982, с. 169.
• Esbroeck M. von, Herméneutique, structuralisme et exegese (P. Ricoeur, Lévi-Strauss, H. de Luback), Paris 1968.
• Feil E., Zur hermeneutischen Diskussion in Philosophie und Theologie. Eine Bestandsaufnahme neuerer katholischer Veröffentlichungen, "Herder Korrespondenz", 26(1972), с. 294-301.
• Fernandez de la Mora G., Pensiamo española 1965, Madrid 1966.
• Ferrater Mora J., Ortega y Gasset. An Outline of his Philosophy, New Haven 1963, с. 9-22.
• Forsthoff E., Recht und Sprache. Prolegomen zu einer richterlichen Hermeneutik, Darmstadt 1964.
• Foulquie P., L'existentialisme, Paris 1946.
• Frey G., Erklärende Interpretationen, w: R. Simon-Schaefer, W. Ch. Zimmerli (wyd.), Wissenschaftstheorie der Geisteswissenschaften, Hamburg 1975, с. 71-85.
• Fruchon P., Ressource et limites d'une herméneutique philosphique, "Archives de Philosophie", 30(1967), с. 411-438.
• Fuchs E., Hermeneutik, Stuttgart 19582.
• Fuchs F.J., Seinsverhältnis. Karl Jaspers Existenzphilosophie, Frankfurt 1984.
• Gaos J., Sobre Ortega y Gasset y otros trabajos de historia de las ideas en España y la América española, Mexico 1957.
• Garagorii P., Introduccion a Ortega, Madrid 1970.
• Garagorii P., Relacciones y disputationes orteguianos, Madrid 1965.
• Garagorii P., Unamuno y Ortega, Madrid 1972.
• Garaudy R., Perspektywy człowieka, Warszawa 1968.
• Gazelles H., Ecritur, Parole et Esprit ou trios aspects de l'herméneutique biblique, Paris 1971.
• Geldsetzer L., Logik der Interpretation, w: L. Landgrebe (wyd.), Philosophie und Wissenschaft, Meisenheim am Glan 1972, с. 117-130.
• Gerl H.B., Rhetorik als Philosophie, Lorenzo Valla, München 1974.
• Gottschalk H., Karl Jaspers, Berlin 1966.
• Goethe J.W., Z mojego życia. Zmyślenie i prawda, tłum. A. Guitry, Warszawa 1957.
• Goethe J.W., Dzieła wybrane, wybór H. Kaszyński, Warszawa 1983.
• Górski E., José Ortega y Gasset i kryzys ideologii hiszpańskiej, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk 1982.
• Gracía Astrado A., El pensamiento de Ortega y Gasset, Buenos Aires 1961.
• Gräfin von Galen B., Die Kultur- und Gesellschaftsethik José Ortega y Gassets, Heidelberg 1959.
• Grudziński L., Kategoria przyszłości historycznej w filozofii José Ortegi y Gasseta, "Biuletyn Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Humanistyka". 13-14/1972.
• Guy A., Ortega y Gasset,critique d'Aristote, Paris 1963.
• Halbfas H., Existentiale Hermeneutik, Einsiedeln 1969.
• Hamm H., Der Theoretiker Weltanschauung, Philosophie und Kunsttheorie, Berlin 19802.
• Heinemann F., Existenzphilosophie lebendig oder tot?, Stuttgard 1966.
• Heinemann F., Neue Wege der Philosophie. Geist, Leben. Existenz. Eine Einführung in die Philosophie der Gegenwart, Leipzig 1929.
• Hernández Rubio J., Socjologia y política en Ortega y Gasset, Barcelona 1956.
• Hersch J., La tradition selon K. Jaspers repond - elle aus besoin de notre temps?, "Studia Philosophica", t. 24, Basel 1964.
• Hertel W., Existentieller Glaube. Eine Studie über den Glaubensbegriff von Karl Jaspers und Paul Tilich, Meisenheim am Glan 1971.
• Hierro S.-Pescador J., El Derecho en Ortega, Madrid 1968.
• Hoffmann K., Die Grundzüge der Philosophie K. Jaspers, w: Karl Jaspers, Stuttgart 1957.
• Honderich T., Leibniz Gottfried Wilhelm, w: Encyklopedia Filozofii, tłum. Jerzy Łoziński, Wydawnictwo: Zysk i S-ka, Poznań 1999.
• Hubbeling H.G., Einführung in die Religionsphilosophie, Göttingen 1981.
• Husserl E., Medytacje kartezjańskie, tłum. A. Wajs, Warszawa 1982.
• Hübner K., Die Wahrheit des Mythos, München 1985.
• Ifrah G., Dzieje liczby, przekł. с. Hartman, Ossolineum, Wrocław 1990.
• Inge W.R., Mysticism in Religion, London 1969.
• Istner F., Karl Jaspers, "Człowiek i Światopogląd", 1/1968, с. 41-45.
• Jaspers K., Wiara filozoficzna wobec objawienia, tłum. G. Sowiński, Znak, Kraków 1999.
• Jaspers K., Filozofia egzystencji, przekład: D. Lachowska, A. Wołkowicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1990.
• Jaspers K., Czym jest filozofia?, w: K. Jaspers, Wprowadzenie do filozofii, przekł. A. Wołkowicz, "Wydawnictwo Siedmioróg" Wrocław 1998, с. 5-10.
• Jaspers K., Von der Wahrheit, Stuttgart 1958.
• Jaspers K., Philosophie, t. 1, Berlin 19563.
• Jaspers K., Philosophie, t. 2, Berlin 19563.
• Jaspers K., Philosophie, t. 3, Berlin 1932.
• Jaspers K., Philosophie, t. 3, Berlin-Heidelberg-New York 1973, с. 201-210, 220-254.
• Jaspers K., Der philosophische Glaube, Zürich 1948.
• Jaspers K., Rozum i egzystencja. Nietzsche a chrześcijaństwo, Wydawnictwo Naukowe PWN, przekł. Cz. Piecuch, Kraków 1991, с. 135-136.
• Jaspers K., Die grossen Philosophen, vol. 1, München 1957.
• Jaspers K., Von der Wahrheit, München 1958, ss.47-222, 602-709.
• Jaspers K., Plato, Augustin, Kant. Drei Gründer des Philosophierens, München 1967.
• Jaspers K., Mein Weg zur Philosophie, w: Rechenschaft und Ausblik, München 1951.
• Jaspers K., Der philosophische Laube angesichts der Offenbarung, München 1963.
• Jaspers K., Antwort, München 1967.
• Jaspers K., Vernunft und Existenz, Groningen 1935.
• Jaspers K., Hoffnung und Sorge, München 1965.
• Jaspers K., Nietzsche, Berlin 1936.
• Jaspers K., Einführung in die Philosophie, Zürich 1950.
• Jaspers K., La situation spirituelle de notre époque, Trad. par J. J. Landrière, Paris 1951.
• Jaspers K., Über Bedingungen und Möglichkeiten eines neuen Humanismus, Stuttgart 1962.
• Jaspers K., Kleine Schule des philosophischen Denken, München 1967, 1974.
• Jaspers K., Provokationen, München 1969.
• Jaspers K., Psychologie der Weltanschauungen, Berlin-Göttingen-Heidelberg 1954.
• Jaspers K., Chiffren de Transzendenz, München 1970.
• Jaspers K., Rechenschaft und Ausblick, München 1958.
• Jaspers K., Philosophie und Welt, München 1958, 1960.
• Jaspers K., Die Idee der Universität, Berlin-Göttingen-Heidelberg 1961.
• Jaspers K., Vom Ursprung und Geschichte, München 1964.
• Jaspers K., Die geistige Situation der Zeit, Berlin 1931.
• Jaspers K., Schicksal und Wille, München 1967.
• Jaspers K., Die Atombombe und die Zukunft des Menschen, München 1958.
• Jaspers K., Vom Ursprung und Ziel der Geschichte, München 1960.
• Jaspers K., Vernunft und Existenz, München 1973.
• Jaspers K., Aneignung und Polemik, München 1968.
• Jiménes G., Juan I., Al. Margen de Ortega y Gasset. II Critica a "En torno a Galileo". Merida 1959.
• Jiménes G., Juan I., Al margen de Ortega y Gasset, III Critica a "En torno a Galileo" Merida 1959.
• Jolivet R., Les doctrines existentialistes de Kierkegaard a Sartre, Abbaye Saint-Wandrille 1948.
• Kanapa J., L'e. n'est pas un humanisme, Paris 1947.
• Keler J., Czyżby "dehumanizacja sztuki"?, "Odra", 12/1958.
• Kenny A.J.P., The God of the Philosophers, Oxford 1979.
• Kertesz A., Die Bedeutung der Cantorschen Gedanken für die Entwickung der Algebra, Scientia 105(1970), с. 685-693.
• Kimmerle H., Die Funktion der Hermeneutik in den positiven Wissenschaften, "Zeitschrift für allgemeine Wissenschaftstheorie" 5(1974), nr 1, с. 54-73.
• Knaus G., Gegenstand und Umgreifendes, Basel 1954.
• Knaus G., The Philosophy of Karl Jaspers, New York 1957.
• Knudsen R.D., The Idea of Transcendencje in the Philosophy of Karl Jaspers, Kampen 1958.
• Kołakowski L., Bóg nam nic nie jest dłużny: krótka uwaga o religii Pascala i o duchu jansenizmu, Kraków 1994.
• Kołakowski L., Obecność mitu, Poznań 1972.
• Kossak J., Kierkegaard i Jaspers, "Człowiek i Światopogląd", 1-2/1968.
• Kowalczyk S., Czym jest panteizm?, "Collectanea Theologica", 47(1977), z. 1; с. 65-81.
• Kowalczyk S., Ambiwalencja koncepcji absolutu Karla Jaspersa, "Zeszyty Naukowe KUL", R. XIV, 1971, z. 4.
• Kranz W., Die griechische Philosophie, Leipzig 1941.
• Krąpiec M.A., Teoria analogii bytu, Lublin 1959.
• Krzemień-Ojak S., Estetyka konserwatyzmu: Ortega y Gasset, "Studia Estetyczne", t. 8, 1971.
• Księga Hioba w: Biblia Tysiąclecia, Wydawnictwo Pallottinum, Poznań-Warszawa 19844, с. 538-567.
• Kuderowicz Z., Klasyczna filozofia niemiecka jako źródło współczesnej antropologii filozoficznej, "Humanitas" I, 1978, с. 7-40.
• Kuhn H., Begegnung mit dem Nichts. Ein Versuch über die Existenzphilosophie, Tübingen 1950.
• Kulenkampff A. (wyd.), Metodologie der Philosophie, Darmstadt 1979.
• Kupis B., Religie starożytnego Rzymu, WNT, t. 2, Warszawa 1991.
• Lain Entralgo P., Modos de ser Cristino, "Cuadernos Hispanoamericanos", 114/1959.
• Lalcona J.F., El idealisto politico de Ortega y Gasset. Un análisis sintético de la evolución de su filosofia política, Madrid 1974.
• Laufuente Ferrari E., Ortega y las visuales, Madrid 1970.
• Leibniz G.W.F., Monadologia, tłum. H. Elzenberg, Toruń 1991.
• Leibniz G.W.F., Monadologia, w: Wyznanie wiary filozofa, tłum. с. Cichowicz, H. Krzeczkowski, PWN, Warszawa 1969.
• Lenzen W., Glauben, Wissen und Wahrscheinlichkeit, Wien 1980.
• Leo G., Die Achse der Weltgeschichte nach Karl Jaspers, Roma 1965.
• Lichtigfeld A., Aspekts of Jaspers Philosophy, Pretoria 1963.
• Looff H., Der Symbolbegriff in der neueren Religionsphilosophie und Teologie, Köln 1955, с. 114-125.
• López Quintas A., Filosofia española contemporánea, Madrid 1970.
• López Quintas A., El pensamiento filosófico de Ortega y D'Ors, Madrid 1972.
• Lorenz W., Karl Jaspers Philosophy on the Way to "World Philosophy", Würzburg 1988.
• Lotz J.B., Analogie und Chiffre. "Scholastik", T. 15: 1940, с. 39-56.
• Lutzenberg H., Das Glaubensproblem in der Religionsphilosophie der Gegenwart in der Sich von Karl Jaspers und Peter Wust, Mindelheim 1962.
• Mann G., Karl Jaspers, w: Erinnerungen und Gedanken. Eine Jugend in Deutschland, Frankfurt 1986.
• Maravall J.A., Ortega en nuestra situación, Madrid 1959.
• Marcel G., Dziennik metafizyczny, tłum. с. Cichowicz, A. Wende, Warszawa 1987.
• Marciszewski W., Metody analizy tekstu naukowego, Warszawa 1977.
• Marcuse H., Philosophie des Scheiterns, w: Karl Jaspers in der Disskusion, München 1973.
• Marias J., Philosophes espagnols de ostre temps, Paris 1954; ("Kultura i Społeczeństwo", 1957, nr. 2, rec. Z. Gross).
• Marias J., Conciencia y realidad ejecutiva. La primera superación ortegiana de la fenomenología, w: Acerca de Ortega, Madrid 1971.
• Maris N., Din istoria existentialismului american si spano (Paul Pilich, Unamuno si Ortega y Gasset), w: Aspecte din filozofia contemporanã, Bucureşti 1970.
• Maritain J., Court traité de "l'e." et de l'existant, Paris 19642.
• Marrero V., Ortega, filósofo "mondain", Madrid 1961.
• Marten R., Existieren, Wahrsein und Verstehen. Untersuchungen zur ontologischen Basis sprachlicher Verständingung, Berlin 1972.
• Matczak S.A., God in Contemporary Thought, New York 1977.
• Mazur M., Karl Jaspes - filozof prawdziwości, "Znak", R. 21, 9/1969, с. 1179-1202.
• Mermall Th., The Rhetoric of Humanism: Spanish Culture after Ortega y Gasset, New York 1976.
• Mieletyński E., Poetyka mitu, przekł. J. Dancygier, PIW, Warszawa 1981.
• Morón G., Historia política de José Ortega y Gasset, Madrid 1968.
• Morón A., El sistema de Ortega y Gasset, Madrid 1968.
• Murawski R., Georga Cantora filozofia teorii mnogości, "Studia Filozoficzne", 28(1984), z. 11-12, с. 75-88.
• Müller M., Existenzphilosophie im geistigen Leben der Gegenwart, Heidelberg 19643.
• Nicol E., Historicismo y existencialismo, México 1952, с. 308-331.
• Nietzsche F., Poza dobrem i złem, tłum. с. Wyrzykowski, Warszawa 1905.
• Nietzsche F., Z genealogii moralności, tłum. L. Schaff, Warszawa 1905; tłum. G. Sowiński, Kraków 1997.
• Olson A.M., Transcendence and Hermeneutics: An Interpretation of the Philosophy and Religion, "Studies in Philosophy and Religion", 2/1979.
• Ortega y Gasset J., Człowiek i ludzie, w: Bunt mas i inne pisma socjologiczne, tłum. P. Niklewicz i H. Woźniakowski. Wstępem opatrzył Jerzy Szacki. Wyboru dokonał i tekst przejrzał Stanisław Cichowicz. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982.
• Ortega y Gasset J., Wokół Galileusza, tłum. Ewa Burska, Wydawnictwo SPACJA, Warszawa 1993.
• Ortega y Gasset J., Obras completas, 11 t., Revista de Occidente, Madrid 1947-1969.
• Ortega y Gasset J., Zadanie naszych czasów, w: Po co wracamy do filozofii, tłum. Magda Iwińska, Warszawa 1992.
• Ortega y Gasset J., Szkice o miłości, tłum. K. Komyszewa, Warszawa 1989.
• Ortega y Gasset J., O krytyce artystycznej - tyt. oryg. Sobre la critica del arte, La dehumanización del arte y otros ensayos esteticos, Revista de Occidente, Madrid 1970, с. 85-91.
• Ortega y Gasset J., Obras completas, t. I, Madrid 1963, i t. VII, Madrid 1961.
• Ortega y Gasset J., Bunt mas, tłum. Piotr Niklewicz, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 1977.
• Ortega y Gasset J., Meditationes del Quijote, Madrid 1969.
• Ortega y Gasset J., Historia cama sistema, Madrid 1970.
• Ortega y Gasset J., Dzieje jako system, w: Po co wracamy do filozofii?, tłum. E. Burska, M. Iwińska, A. Jancewicz, Wydawnictwo SPACJA,Warszawa 1992.
• Ortega y Gasset J., La interpretación de la historia, w: Obras completas, t. II, Madrid 1961, с. 525-527.
• Orygenes, O zasadach, przekł. с. Kalinowski, ATK, Warszawa 1979.
• Panofsky E., W obronie wieży z kości słoniowej, przeł. M. Murdzieńska, w: Studia z historii sztuki, Warszawa 1971, с. 378-386.
• Paskal B., Myśli, przekł. T. Boy-Żeleński, PAX, Warszawa 1953.
• Pawlak Z., Filozoficzna interpretacja koncepcji religii Mircei Eliade, Włocławek 1996.
• Petersen G., Methode und Hermeneutik, Heidelberg 1973.
• Pfeiffer J., Existenzphilosophie. Eine Einführung in Heidegger und Jaspers, Hamburg 19523.
• Philippe M.D., De l'être à Dieu, Paris 1977.
• Piecuch Cz., Wstęp, w: K. Jaspers, Szyfry transcendencji, przeł. Cz. Piecuch, COMER, Toruń 1995, с. 5-6.
• Pieper J., Über den Begriff der Tradition, Köln 1957.
• Piszkalski H., Problem "sytuacji granicznych" w ujęciu Karla Jaspersa, "Analecta Cracoviensia", 10(1978), с. 99-116.
• Pizán M., Los hegelianos en Espada y otras critcas, Madrid 1973.
• Plotyn, Eneady.Eneada czwarta, VIII. 1, przekł. A. Krokiewicz, t. 2, Warszawa 1959, с. 186-187.
• Płużański T., Pascal, Warszawa 1974.
• Potępa M., Jaspers a Kant: wolność, transcendencja, "Człowiek i Światopogląd" 4/1974.
• Puntel B., Wahrheitstheorien in der neueren Philosophie, Darmstadt 1978.
• Quintela F., Luis J., Hacia un orteguismo de izquierda, Madrid 1976.
• Rahner K., Demitologizacja, w: Mały słownik teologiczny, Warszawa 1987, с. 76-78, 243.
• Raley H. O., José Ortega y Gasset: Philosopher of European Unity, The University of Alabama Press 1971.
• Ramirez S., La zona de seguridad, Salamanca 1959.
• Redondo G., Las empresas políticas de José Ortega y Gasset, t. II, Madrid 1970.
• Reinisch L. (red.), Vom Sinn der Tradition, München 1970.
• Reisinger P., Über die Zirkelstruktur des Verstehens in der traditionen Hermeneutik, "Philosophisches Jahrbuch", 81(1974), с. 88-104.
• Reiter J., Interpretation, w: H. Rombach (wyd.), Wissenschaftstheorie II, Freiburg-Basel-Wien 1974, с. 104-108.
• Ricoeur P., Le problème du double-sens comme problème herméneutique et comme problème semantique, w: tenże: Le conflict des interpretations. Essais d'herméneutique, Paris 1969, с. 64-79.
• Ricoeur P., Qu'est-ce qu'un Texte? Expliquer et Comprendre, w: R. Bubner, K. Cramer, R. Wiehl (wyd.), Hermeneutik und Dialektik II, с. 181-200.
• Ricoeur P., Symbol daje do myślenia, "Res Facta", 7/1973, с. 8-18.
• Ricoeur P., Geschichte der Philosophie als kontinuierliche Schöpfung der Menschheit auf dem Wege der Kommunikation, w: Offener Horyzont. Festchrift für Karl Jaspers, München 1973.
• Riedel M., Verstehen oder Erklären? Zur Theorie und Geschichte der hermeneutischen Wissenschaten, Stuttgard 1978.
• Rigali N., Die Selbstkonstitution der Geschichte im Denken von Karl Jaspers, München 1965.
• Roa R., Dichos y hechos de Ortega y Gasset, "Cuadernos Americanos", 1/1956.
• Robinson J.M., Cobb J.B. (wyd.), Die neue Hermeneutik, Zürich 1965.
• Rodriguez-Alcalá H., Existencia y destino del hombre según José Ortega y Gasset y Jean-Paul Sartre, "Cuadernos Americanos", 1960.
• Rodrigues Huéscar A., Perspectiva y verdad. El problema de la verdad en Ortega, Madrid 1966.
• Rogalski A., Karol Jaspers 1883-1969, "Kierunki" R. 14: 1967, z. 1, с. 37-38.
• Rojas C., Unamuno y Ortega. Intelectuales frente al drama, Barcelona 1977.
• Romero F., Ortega y Gasset y el problema de la jefatura espiritual, Buenos Aires 1960.
• Różycki I., Epistemologiczna analiza wiedzy o Bogu, "Collectanea Theologica", 28(1957), nr 1, с. 66-86.
• Rosner K., Hermeneutyka jako krytyka kultury, PIW, Warszawa 1991.
• Przyłębski A. (red.), Uniwersalny wymiar hermeneutyki, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1977.
• Rudziński R., Jaspers, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.
• Rudziński R., Człowiek w obliczu nieskończoności, Książka i Wiedza, Warszawa 1980.
• Rukser U., Bibliografia de Ortega, Madrid 1971.
• Rukser U., Ortega y Gasset y los existencialistas, "Humboldt" 14/1963.
• Rusiecki M., Istota i geneza religii, Warszawa 1989.
• Salmerón F., Las mocedudes de Ortega y Gasset, México 1959.
• Saner H., Jaspers, Reinbek bei Hamburg 1982, 199911.
• Sartre J.P., Critique de la raison dialectique, Paris 1960.
• Sawicki F., Chrześcijańska filozofia egzystencjalna, "Przegląd Powszechny", 225(1948), с. 340-350.
• Scheffer R., Verstehen, w: H. Krings, H. M. Baumgartner, Ch. Wild (wyd.), Handbuch philosophischer Grundbegriffe, München 1974, с. 1628-1641.
• Schilpp P.A. (ed.), The Philosophy of Karl Jaspers, New York 1957.
• Schillp P.A. (ed.), Karl Jaspers, Stuttgard 1957.
• Schmid R.W., Algunos aspectos de la realidad y de la El problema de ensimismamiento y alteración en la filozofia de don José Ortega y Gasset, Madrid 1960.
• Schnädelbach H., Erfahrung, Begründung und Reflexion, Frankfurt am Main 1971.
• Schneiders W., Karl Jaspers in der Kritik, Bonn 1968, с. 264-294.
• Schulz W., Ich und Welt - Philosophie der Subjektivität, Pfullingen 1979.
• Seiffert H., Einführung in die Wissenschaftstheorie II. Geisteswissenschaftliche Methoden: Phänomenologie - Hermeneutik und historische Methode - Dialektyk, München 19713.
• Shils E., Tradition, Chicago 1982.
• Siemek J.M., Filozofia transcendentalna a dialektyka, Oficyna Naukowa, Warszawa 1994.
• Silver Ph.W., Ortega as Phenomenologist. The Genesis of Meditations on Quixote, New York 1978.
• Simmel G., Kant und Goethe, Leipzig 19244.
• Simon G., Die Achse der Weltgeschichte nach K. Jaspers, Roma 1965.
• Simons E., Hecker K., Theologische Verstehen. Philosophische Prolegomena zu einer theologischen Hermeneutik, Düsseldorf 1969.
• Skirbekk G. (wyd.), Wahrheitstheorien. Eine Auswahl aus den Diskussionen über die Wahrheit im 20. Jahrhundert, Frankfurt am Main 1977.
• Skiwiński J.E., O istotę współczesności, "Wiadomości Literackie", 7/1932.
• Soler Grima F., Hacia Ortega. El mito del origen del hombre, Santiago de Chile 1965.
• Stachel G., Existentiale Hermeneutik, Zur Diskussion des fundamentalthelogischen und religionspädagogischen Ansatzes von Hubertus Halbfas, Zürich-Einsiedeln-Köln 1969.
• Stehncken G., Sozial- und individualethische Aspekte der Philosophie des José Ortega y Basset, Holzminden 1973.
• Staiger E., Die Kunst der Interpretation: Studien zur deutschen Literaturgeschichte, Zürich 19675.
• Steiger L., Die Hermeneutik als dogmatische Problem. Eine Auseinandersetzung mit dem Transzendentalen Ansatz des theologischen Verstehens, Gütersloh 1961.
• Stein E., Wiedza Krzyża, przekł. J. Adamska, Wydawnictwo Karmelitów Bosych, Kraków 1999.
• Stein E., Byt skończony a byt wieczny, tłum. с. I. J. Adamska OCD, Kraków 1995.
• Sternberger D., Jaspers un der Staat, w: Karl Jaspers in der Diskussion, München 1973.
• Stróżowski W., Trzy modele historii dialektyki, "Studia Filozoficzne", 2/1974, с. 89-111.
• Swinburne R., Faith and Reason, Oxford 1981.
• Szondi P., Einführung in die literarische Hermeneutik. Hrsg. Von. J. Bollack und H. Stierlin, Frankfurt am Main 1975.
• Szumski J., José Ortega y Gasset, "Studia Filozoficzne", 22/1977.
• Św. Jan od Krzyża, OEuvres complètes, 4e éd., revue et corrigée, DDB, Paris 1976.
• Tabernero del Río, Serafin-M., Actitudes ante Ortega, w: Actas del I Seminario de Historia de la Filosofia Española, Salamanca 1978.
• Thompson S.M., A Modern Philosophy of Religion, Chicago 1955.
• Tilliete X., La foi philosophique et la langage des selon Karl Jaspers, w: L'Existence de Dieu, Tournai 1961, с. 93-94, 114-116, 130-133, 173-191.
• Tilliette X., Philosophes contemporain, Paris 1962.
• Tonquedec J. de, L'Existence d'après Karl Jaspers, Paris 1945.
• Tuñón de Lara M., Medio siglo de cultura española (1965-1936), Madrid 1971.
• Valensin A., Panthéisme, Paris 1922; H. Rothert, Welt, All, Einheit, Berlin 1969.
• Wahl J., Le probleme du choin, l'existence et transcendence dans la philosophie de K. Jaspers. "Revue de Metaphysique et de moral" 41/1934.
• Wahl J., La théria de la vérité dans la philosophie de Jaspers, Paris 1950.
• Walgrave J.H., La filozofia de Ortega y Gasset, Madrid 1965.
• Wallraff Ch.F., Karl Jaspers An Introduction to His Philosophy, Princeton 1970.
• Weber M., Szkice z filozofii religii, tłum. J. Prokopiuk, H. Wandowski, Warszawa 1984.
• Weber M., Etyka protestancka a duch kapitalizmu, tłum. J. Mizinski, Lublin 1994.
• Weischedel W., Der Gott der Philosophen, I-II, Darmstadt 1971-1972, München 19722.
• Welte B., La foi philosophique chez Jaspers et saint Thomas d'Aquin, Paris 1958, с. 89-107.
• Wimmer F.M., Verstehen, Beschreiben, Erklären. Zur Problematik geschichtlicher Ereignisse, Freiburg-München 1978.
• Winecaff Díaz J., The Major Themes of Existentialism in the Work of José Ortega y Gasset, Chapel Hill 1970.
• Young-Bruehl E., Freedom and Karl Jasper's Philosophy, New Haven, Conn., and London 1981.
• Zanoletti G., Estetica spagnola contemporanea, t. II, Roma 1978.
• Zawadzki F., Dzieje i egzystencja u Karla Jaspersa, "Studia Filozoficzne" 5/1973.
• Znaniecki F., Upadek cywilizacji zachodniej, Poznań 1921.
• Бондаренко Н.Д., Критика теорииi "восстания масс" Ортеги-и-Гассета, w: Из историиi буржуазной социологии XIX-XX веков, Москва 1968.
• Жукова A.Б., Учение о человеке в философии Х. Ортеги- и- Гассета, Москва 1978.