Podatek dochodowy od kwoty podwyższenia kapitału zakładowego ze środków własnych spółki jako forma ukrytej wypłaty na rzecz Skarbu Państwa

• Autorzy: Mateusz Grześków

Warianty tytułu

Income Tax on the Amount of Share Capital Increase from the Company's Own Funds as a Form of Covert Distribution to the State Treasury

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Skarb Państwa występuje w spółkach z udziałem Skarbu Państwa w podwójnej roli, tj. jako podmiot prawa prywatnego oraz prawa publicznego. Skarb Państwa swoje uprawnienia może wykonywać także w drodze stosowania instrumentów prawa publicznego. Czyni to z niego wyjątkowo uprzywilejowanego akcjonariusza w tych spółkach. Normy prawa handlowego nakazują chronić majątek spółki, interes jej oraz jej mniejszości. W artykule postawiono tezę, że należny podatek dochodowy od kwoty podwyższenia kapitału zakładowego ze środków własnych spółki przez podwyższenie wartości nominalnych akcji przyjmuje formę ukrytej wypłaty na rzecz Skarbu Państwa, choć uchwała o tym podwyższeniu jest działaniem z formalnego punktu widzenia całkowicie legalnym. Wiąże się to z powstaniem obowiązku podatkowego na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku dochodowego od osób prawnych. Artykuł 355 § 3 Kodeksu spółek handlowych odnoszący się do problematyki ukrytych wypłat na rzecz podmiotów prywatnych nie znajduje jednak w tym przypadku zastosowania. Niemniej wspomniana uchwała spełnia przesłanki dopuszczalności powództwa o uchylenie i stwierdzenie nieważności uchwały, gdyż prowadzi ona do naruszenia dobrych obyczajów (w tym art. 20 Kodeksu spółek handlowych), godzi w interes spółki, uszczuplając jej majątek oraz naruszając jej dobre imię oraz została podjęta w celu pokrzywdzenia mniejszościowych akcjonariuszy, faworyzując przy tym akcjonariusza większościowego, tj. Skarb Państwa. (abstrakt oryginalny)

EN

In the companies with State Treasury shareholding, the State Treasury appears in two roles: as a private law entity and as a public law entity. The State Treasury can also exercise its right applying public law instruments. This makes it an exceptionally privileged shareholder in such companies. The norms of commercial law require protection of the company's assets, and protection of both the company's and the minority shareholders' interests. The thesis put forward in this article is that the income tax due on the amount of share capital increase from the company's own funds through increase of the par value of shares is a covert distribution to the State Treasury, even though from the formal point of view the resolution on such an increase is perfectly lawful. This involves a duty to pay personal and corporate income taxes. However, Art. 355(3) of the Code of Commercial Partnerships and Companies [CCPC], which concerns covert distributions to private entities, does not apply here. Nevertheless, there are grounds for an action to revoke the aforementioned resolution and declare it null and void, because it is inconsistent with good practice (including Art. 20 CCPC), unfavourable for the company's interest, since it reduces its assets and tars its reputation. Furthermore, it is adopted to the detriment of minority shareholders, while favouring the majority shareholders, namely the State Treasury. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Podatek dochodowy; Podatek dochodowy od osób prawnych; Podatek dochodowy od osób fizycznych; Obligacje skarbowe; Majątek Skarbu Państwa; Skarb Państwa; Spółki

EN

Income tax; Corporate income tax; Individual income tax; Treasury bond; State Treasury asset; State Treasury; Companies

• Czasopismo: Przegląd Prawa Handlowego
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 7
• Strony: 45--52

Twórcy

autor

Mateusz Grześków

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• Bałtowski M., Spółki Skarbu Państwa - próba typologii [w:] Spółki z udziałem Skarbu Państwa a Skarb Państwa, red. A. Kidyba, Warszawa 2015.
• Bilewska K., Dochodzenie roszczeń spółki kapitałowej przez jej wspólników (actio pro socio), Warszawa 2008.
• Błaszczyk P., Pojęcie interesu spółki handlowej - glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 5.11.2009 r. (I CSK 158/09), "Glosa" 2012/3.
• Bryłowski P., Kidyba A., Kategoria interesu w kodeksie spółek handlowych, "Przegląd Prawa Handlowego" 2005/10.
• Frąckowiak J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne - część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
• Frąckowiak J., Uchwały zgromadzeń wspólników spółek kapitałowych sprzeczne z ustawą, "Przegląd Prawa Handlowego" 2007/11.
• Goettel M., Goettel A. [w:] Instytucje prawa cywilnego w konstrukcji prawnej podatków, red. M. Goettel, M. Lemonnier, Warszawa 2011.
• Grzegorczyk F., Przedsiębiorstwo publiczne kontrolowane przez państwo, Warszawa 2012.
• Grzegorczyk F., Spółki z udziałem Skarbu Państwa - zagadnienie nadzoru w ujęciu systemowym [w:] Skarb Państwa a działalność gospodarcza, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
• Gutowski M., Sankcja nieważności na tle uchwał organów spółek kapitałowych, "Przegląd Prawa Handlowego" 2007/12.
• Kappes A., Konstytutywny charakter wyroku stwierdzającego nieważność uchwały? - krytycznie o uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.09.2013 r. (III CZP 13/13), "Przegląd Prawa Handlowego" 2014/9.
• Kidyba A., Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do art. 301-633, Warszawa 2017.
• Kwaśnicki R.L., Skiba R., Działanie na szkodę spółki sensu largo zależnej w świetle art. 585 k.s.h., "Przegląd Prawa Handlowego" 2010/1.
• Małecki P., Mazurkiewcz M., CIT. Podatki i rachunkowość. Komentarz, Warszawa 2016.
• Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3a, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301-392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
• Opalski A., Kapitał zakładowy, zysk, umorzenie, Warszawa 2012.
• Opalski A., O pojęciu spółki handlowej, "Przegląd Prawa Handlowego" 2008/11.
• Opalski A., Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3b, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 393-490, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
• Opalski A., Prawo zgrupowań spółek, Warszawa 2012.
• Opalski A., Zasada jednakowego traktowania wspólników i akcjonariuszy, "Przegląd Prawa Handlowego" 2012/6.
• Pietrasz P., Nieważność czynności prawnej a przychody, "Glosa" 2002/5.
• Pogoński M., Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Komentarz, LEX 2014.
• Popiołek W., Charakter prawny uchwał wspólników i organów spółek handlowych, "Przegląda Prawa Handlowego" 2014/9.
• Popławski M. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz, red. L. Etel, Warszawa 2017.
• Postuła I., Nadzór korporacyjny w spółkach Skarbu Państwa, Warszawa 2013.
• Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne - część ogólna, Warszawa 2011.
• Radzikowski K., Prawo podatkowe a czynności niemogące być przedmiotem prawnie skutecznej umowy, "Państwo i Prawo" 2008/1.
• Romanowski M., W sprawie potrzeby nowej regulacji prawa grup kapitałowych w Polsce, "Przegląd Prawa Handlowego" 2008/7.
• Romanowski M., Zasada jednakowego traktowania udziałowców spółki kapitałowej (I), "Przegląd Prawa Handlowego" 2005/1.
• Romanowski M., Zasada jednakowego traktowania udziałowców spółki kapitałowej (II), "Przegląd Prawa Handlowego" 2005/2.
• Słysz A., Czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Ograniczenie przedmiotowego zakresu opodatkowania, Warszawa 2017.
• Sójka T., Zasada równego traktowania akcjonariuszy w kodeksie spółek handlowych - zagadnienie podstawowe, "Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny" 2000/4.
• Sołtysiński S., Moskwa P. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17a, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
• Sołtysiński S., Nieważne i wzruszalne uchwały zgromadzeń spółek kapitałowych, "Przegląd Prawa Handlowego" 2006/1.
• Szumański A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17a, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
• Szumański A., Spór wokół roli interesu grupy spółek i jego relacji w szczególności do interesu własnego spółki uczestniczącej w grupie, "Przegląd Prawa Handlowego" 2010/5.
• Wajda D., Obowiązek lojalności w spółkach handlowych, Warszawa 2009.
• Weber-Elżanowska A.-M., Wpływ instytucji prawnych rynku kapitałowego na efektywność spółek Skarbu Państwa, Warszawa 2017.