PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Czasopismo
2018 | nr 5 | 461--492
Tytuł artykułu

Skłonność gospodarstw domowych do oszczędzania a wiedza finansowa

Autorzy
Treść / Zawartość
Warianty tytułu
Household Propensity to Save and Financial Knowledge
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Z uwagi na wyzwania stojące przed procesami oszczędzania w Polsce oraz w rezultacie wnikliwej analizy literatury przedmiotu w artykule za cel przyjęto weryfikację hipotezy głównej: skłonność gospodarstw domowych do oszczędzania jest związana z poziomem wiedzy finansowej, oraz hipotez szczegółowych:
H1. Postawy wobec zarządzania finansami gospodarstwa domowego są związane z poziomem wiedzy finansowej;
H2. Postawy wobec dobrowolnego oszczędzania na cele emerytalne są związane z poziomem wiedzy finansowej;
H3. Posiadanie oszczędności jest związane z poziomem wiedzy finansowej.
Zastosowanie metody regresji logistycznej do danych empirycznych pozyskanych drogą wywiadu kwestionariuszowego (CAWI) w 1264 gospodarstwach domowych z województwa mazowieckiego pozwoliło na pozytywne zweryfikowanie wszystkich trzech hipotez szczegółowych. Tym samym możemy uznać za prawdziwą hipotezę główną. Zmiennymi objaśniającymi w modelach regresji logistycznej były: poziom wiedzy finansowej głowy gospodarstwa domowego w jej samoocenie oraz zmienne kontrolne (dochód, wykształcenie, płeć, stan cywilny, miejsce zamieszkania, wiek głowy gospodarstwa domowego, liczba osób w gospodarstwie domowym). Związek zmiennych kontrolnych ze skłonnością do oszczędzania jest zróżnicowany i zależny od rozpatrywanego aspektu skłonności do oszczędzania. Otrzymane wyniki wskazują, że poziom wiedzy finansowej jest silniejszym predyktorem postaw wobec oszczędzania niż wykształcenie. Potwierdza to potrzebę uwzględniania w badaniach zachowań gospodarstw domowych na rynku finansowym nie tylko poziomu wykształcenia, ale i stanu wiedzy finansowej. Uwzględniając wyzwania stojące przed procesami oszczędzania w Polsce, w świetle wyników badania należy stwierdzić, że podejmowanie działań edukacyjnych ukierunkowanych na ograniczanie niedostatków w zakresie wiedzy finansowej jest uzasadnione i zalecane. (abstrakt oryginalny)
EN
Due to the challenges facing saving processes in Poland and as a result of thorough literature review this paper aims to verify the following main hypothesis: Household propensity to save is related to the level of financial knowledge and following detailed hypotheses:
H1. Household attitudes to personal finance management are related to the level of financial knowledge
H2. Household attitudes to voluntary saving for retirement are related to the level of financial knowledge
H3. Savings possessing is related to the level of financial knowledge.
By means of the logistic regression method applied to the empirical data gathered with Computer- -Assisted Web Interviews (CAWI) of 1264 households from the Mazowieckie Voivodeship all three detailed hypotheses has been positively verified. Ipso facto the main hypothesis may be construed as true. In the logistic regression models the following explanatory variables were used: the level of financial knowledge of the household head in his/her self-assessment and control variables (income, education, sex, marital status, place of residence, age of the household head, number of people in the household). The relationship between the control variables and the propensity to save varies and depends on the considered aspect of the propensity to save. The results obtained indicate that the level of financial knowledge is a stronger predictor of attitudes towards saving than education. This confirms the need to include not only the level of education, but also the state of financial knowledge in the research of households behavior on the financial market. Taking into account the challenges facing saving processes in Poland and results of the study, it should be stated that educational activities aimed to reduce the deficiencies in the financial knowledge are justified and recommended. (original abstract)
Czasopismo
Rocznik
Numer
Strony
461--492
Opis fizyczny
Twórcy
  • Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie
Bibliografia
  • Adema Y., Pozzi L. (2015), Business cycle fluctuations and household saving in OECD countries: a panel data analysis, European Economic Review , 79, 214-233.
  • Analizy Online (2017), Oszczędności gospodarstw domowych (czerwiec 2017) , https://www.analizy.pl/ Fundusze/Wiadomosci/22743/Struktura-Oszczednosci-Gospodarstw-Domowych-(czerwiec- 2017).html.
  • Anioła P., Gołaś Z. (2013), Wybrane aspekty zachowań oszczędnościowych gospodarstw domowych w Polsce, Marketing i Rynek , 5, 33-39.
  • Anioła-Mikołajczak P., Gołaś Z. (2014), The socioeconomic conditions of saving behaviours in Polish households, Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia , 13(4), 7-17.
  • Arrondel L. (2018), Financial literacy and asset behaviour: poor education and zero for conduct?, Comparative Economic Studies , 60(1), 144-160.
  • de Bassa Scheresberg C. (2013), Financial literacy and financial behavior among young adults: evidence and implications, Numeracy , 6(2), 1-21.
  • Bebczuk R., Cavallo E. (2016), Is business saving really none of our business?, Applied Economics , 48(24), 2266-2284.
  • Białowąs S. (2013), Zachowania oszczędnościowe w polskich gospodarstwach domowych: postawy, determinanty, model , Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego.
  • Bouyon S. (2016), Policy options for European household saving, Journal of Economic Integration , 31(1), 134 -165.
  • Brown S., Taylor K. (2006), Financial expectations, consumption and saving: a microeconomic analysis, Fiscal Studies , 27(3), 313-338.
  • Calvet L.E., Campbell J.Y., Sodini P. (2007), Down or out: assessing the welfare costs of household investment mistakes, Journal of Political Economy , 115(5), 707-747.
  • Christelis D., Georgarakos D., Jappelli T. (2015), Wealth shocks, unemployment shocks and consumption in the wake of the great recession, Journal of Monetary Economics , 72, 21-41.
  • Cichowicz E., Nowak A. (2016), Wybrane determinanty rozwoju rynku długoterminowego oszczędzania w Polsce, w: J. Rutecka-Góra (red.), Długoterminowe oszczędzanie. Postawy, strategie i wyzwania, Oficyna Wydawnicza SGH.
  • Cichowicz E., Nowak A. (2017), Review of research on financial literacy and education of Poles, Journal of Insurance, Financial Markets and Consumer Protection , 26(4), 3-18.
  • Cocco J.F., Gomes F.J., Maenhout P.J. (2005), Consumption and portfolio choice over the life cycle, Review of Financial Studies , 18(2), 491-533.
  • Crossley T.F., O'Dea C. (2010), The Wealth and Saving of UK Families on the Eve of the Crisis, Institute for Fiscal Studies.
  • Czapiński J., Panek T., red. (2015), Diagnoza społeczna 2015. Warunki i jakość życia Polaków , Rada Monitoringu Społecznego.
  • Czupa K. (2017), Historyczny rekord - 150 mld zł w polskich funduszach detalicznych, https:// www.analizy.pl/Fundusze/Wiadomosci/22881/Historyczny-Rekord--150-Mld-Zl-W-Polskich- Funduszach-Detalicznych.html.
  • Duesenberry J.S. (1949), Income Saving and the Theory of Consumer Behaviour, Harvard University Press.
  • Fatuła D. (2010), Zachowania polskich gospodarstw domowych na rynku finansowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.
  • Fatuła D. (2013), Stopa oszczędności gospodarstw domowych - różnice w ujęciu mikro- i makroekonomicznym, Wiadomości Statystyczne , 9, 17-25.
  • Frączek B. (2014), Obszary badań w zakresie poziomu wiedzy i edukacji finansowej społeczeństwa w Polsce i na świecie, w: I. Pyka, J. Cichy (red.), Innowacje w bankowości i finansach , Studia Ekonomiczne - Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 173/14, tom I.
  • Friedman M. (1957), A Theory of the Consumption, Princeton University Press.
  • Górski J. (2016), Alfabetyzacja ekonomiczna, czyli znaczenie świadomości ekonomicznej, Bezpieczny Bank , 64(3), 142-156.
  • Grejcz K., Żółkiewski Z. (2017), Household wealth in Poland: the results of a new survey of household finance, Bank i Kredyt , 48(3), 295-326.
  • Grigoli F., Herman A., Schmidt-Hebbel K. (2014), World saving , IMF Working Paper, WP/14/204.
  • GUS (2017), Budżety gospodarstw domowych w 2016 r., Główny Urząd Statystyczny.
  • Hilgert M.A., Hogarth J.M., Beverly S.G. (2003), Household financial management: the connection between knowledge and behavior, Federal Reserve Bulletin , July, 309-322.
  • Idzik M. (2014), Oszczędzanie długoterminowe - opinie, postawy i oczekiwania polskiego społeczeństwa , https://m.zbp.i-g.pl/public/repozytorium/wydarzenia/images/listopad_2014/konferencja_prasowa/ Prezentacja_wnioskow.pdf.
  • Iwanicz-Drozdowska M., red. (2011), Edukacja i świadomość finansowa: doświadczenia i perspektywy , Oficyna Wydawnicza SGH.
  • Keynes J.M. (1936), The General Theory of Employment, Interest and Money , MacMillan.
  • Keynes J.M. (2011), Ogólna teoria zatrudnienia, procentu i pieniądza, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  • Kłopocka A. (2008), Edukacyjne uwarunkowania aktywności inwestycyjnej polskiego społeczeństwa na rynku finansowym, w: D. Dziawgo (red.), Stan i perspektywy rozwoju rynku finansowego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
  • Kłopocka A. (2015a), Wybrane społeczno-ekonomiczne uwarunkowania dywersyfikacji portfela aktywów finansowych gospodarstw domowych, Studia Ekonomiczne - Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach , 239, 94-104.
  • Kłopocka A. (2015b), Zarządzanie oszczędnościami w gospodarstwach domowych, Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa , 9, 103-114.
  • Kłopocka A.M. (2017), Does consumer confidence forecast household saving and borrowing behavior? Evidence for Poland, Social Indicators Research , 133(2), 693-717.
  • Kochaniak K. (2017), Determinanty kształtowania się poziomu depozytów oszczędnościowych gospodarstw domowych w krajach strefy euro, Bezpieczny Bank , 3(68), 127-154.
  • Kolasa A., Liberda B. (2015), Determinants of saving in Poland: Are they different from those in other OECD countries?, Eastern European Economics , 53(2), 124-148.
  • Kośny M. (2013), Economic activity, saving, credit and income polarisation in Poland, Post-Communist Economies , 25(4), 512-528.
  • Kukk M., Staehr K. (2015), Macroeconomic factors in corporate and household saving: evidence from Central and Eastern Europe , Eestii Pank Working Paper Series, 5.
  • Le Blanc J., Porpiglia A., Teppa F., Zhu J., Ziegelmeyer M. (2016), Household saving behavior in the euro area, International Journal of Central Banking , 12(2), 15-69.
  • Liberda B. (2000), Oszczędzanie w gospodarce polskiej: teorie i fakty , PTE Dom Wydawniczy Bellona.
  • Liberda B. (2013), Przezorność: kto oszczędza w Polsce, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Liberda B., Maj E. (2009), Idee i nowoczesny wzrost, w: B. Fiedor, Z. Hockuba (red.), Nauki ekonomiczne wobec wyzwań współczesności: VIII Kongres Ekonomistów Polskich , Polskie Towarzystwo Ekonomiczne.
  • Lucas R.E. (1988), On the mechanics of economic development, Journal of Monetary Economics , 22(1), 3-42.
  • Lusardi A., Mitchell O.S. (2011a), Financial literacy and planning: implications for retirement wellbeing, w: O.S. Mitchell, A. Lusardi (red.), Financial Literacy: Implications for Retirement Security and the Financial Marketplace, Oxford University Press.
  • Lusardi A., Mitchell O.S. (2011b), The outlook for financial literacy, w: O.S. Mitchell, A. Lusardi (red.), Financial Literacy: Implications for Retirement Security and the Financial Marketplace, Oxford University Press.
  • Lusardi A., Mitchell O.S. (2014), The economic importance of financial literacy: theory and evidence, Journal of Economic Literature , 52(1), 5-44.
  • Modigliani F., Brumberg R. (1954), Utility analysis and the consumption function: an interpretation of cross-section data, w: K.K. Kurihara (red.), Post Keynesian Economics, Rutgers University Press .
  • Mody A., Ohnsorge F., Sandri D. (2012), Precautionary savings in the Great Recession, IMF Economic Review , 60(1), 114-138.
  • Musiał M., Świecka B. (2016), Analiza wiedzy i umiejętności finansowych młodego pokolenia, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica , 6(326), 203-216.
  • NBP (2015), Zasobność gospodarstw domowych w Polsce. Raport z badania pilotażowego 2014 r., Narodowy Bank Polski.
  • NBP (2017), Zasobność gospodarstw domowych w Polsce. Raport z badania 2016 r., Narodowy Bank Polski.
  • OECD (2016a), OECD/INFE International Survey of Adult Financial Literacy Competencies .
  • OECD (2016b), OECD Pensions Outlook 2016 .
  • Rada Ministrów (2017), Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.) , https://www.mr.gov.pl/media/36848/SOR_2017_maly_internet_03_2017_aa.pdf.
  • Rocher S., Stierle M. (2015), Household saving rates in the EU: Why do they differ so much?, European Economy Discussion Papers, 5, European Commission.
  • van Rooij M., Lusardi A., Alessie R. (2011), Financial literacy and stock market participation, Journal of Financial Economics , 101(2), 449-472.
  • Romer P.M. (1990), Endogenous technological change, Journal of Political Economy , 98(5), S71-S102.
  • Roszkiewicz M. (2006), Attitudes towards saving in Polish society during transformation, Social Indicators Research , 78(3), 429-452.
  • Rószkiewicz M. (2014), Objective and subjective factors shaping saving behaviours - the case of Polish households, International Journal of Consumer Studies , 38(6), 602-611.
  • Rószkiewicz M. (2015), Empirical evidence on factors shaping the savings rate of Polish households, Ekonometria , 50(4), 159-169.
  • Rutecka-Góra J., Cichowicz E. (2017), Świadomość Polaków dotycząca dodatkowego oszczędzania na starość - próba oceny oraz identyfikacji niezbędnych działań, Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje , 38(3), 89-103.
  • Rytelewska G., Kłopocka A. (2010a), Koncepcja badania zmian w procesach oszczędzania gospodarstw domowych, w: M. Godlewska, P. Szczepankowski (red.), Współczesne trendy w zarządzaniu i finansach. Teoria a praktyka , VIZJA Press&IT.
  • Rytelewska G., Kłopocka A. (2010b), Wpływ czynników demograficznych na poziom i strukturę oszczędności gospodarstw domowych w Polsce, Bank i Kredyt , 41(1), 57-80.
  • Salotti S. (2010), Global imbalances and household savings: the role of wealth, Social Science Journal , 47(1), 21- 4 4.
  • Świecka B. (2018), Kompetencje finansowe i edukacja finansowa. Ujęcie teoretyczne i praktyczne, Rozprawy Ubezpieczeniowe. Konsument na Rynku Usług Finansowych , 27(1), 3-17.
  • Świecka B., Musiał M. (2018), Enhancing financial literacy - experiment results, Argumenta Oeconomica Cracoviensia , 18, 129-140.
  • Szopiński T. (2017), Czynniki determinujące oszczędności polskich gospodarstw domowych, Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia , 16(2), 117-125.
  • TNS (2016), Wybrane aspekty oszczędzania w polskim społeczeństwie. Raport z badania TNS dla ZBP , https://zbp.pl/public/repozytorium/wydarzenia/images/wrzesien_2016/oszczedzanie/oszczdzanie_ -_wyniki_badania.pdf.
  • Wołoszyn A., Głowicka-Wołoszyn R. (2015), Dochód i wykształcenie jako determinanty stopy oszczędności gospodarstw domowych w Polsce, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 855 , Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 74 , t. 1, 733-743.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171531244

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.