Problemy gospodarcze Górnego Śląska

• Autorzy: Urszula Zagóra-Jonszta
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W górnośląskiej części województwa śląskiego dominującą gałęzią produkcji był i nadal jest przemysł górniczo-hutniczy, będący podstawą rozwoju innych gałęzi przemysłu bądź to związanych surowcowo z górnictwem i hutnictwem, bądź nastawionych na zaopatrzenie ludności zatrudnionej w lokalnym przemyśle. Dobrze działał przemysł chemiczny produkujący kwas siarkowy, amoniak, a także materiały wybuchowe. Największym i najnowocześniejszym zakładem chemicznym była wybudowana podczas I wojny światowej fabryka związków azotowych w Chorzowie. Kolejną rozwijającą się tu gałęzią był przemysł metalowy i maszynowy produkujący maszyny i urządzenia oraz części zamienne dla przemysłu górniczo-hutniczego, transportu i komunikacji. Duże skupiska ludności utrzymujące się z pracy najemnej powodowały konieczność rozbudowy przemysłu wytwarzającego towary konsumpcyjne, które miały zaspokoić potrzeby występujące na rynku lokalnym. Przede wszystkim były to: przemysł spożywczy - piekarnie, zakłady mięsne, zakłady tłuszczowe, wytwórnie słodyczy oraz konfekcyjno-odzieżowy i mineralny, które produkowały na potrzeby innych gałęzi przemysłu i dla indywidualnego konsumenta (dachówki, kafle, cegłę i inne materiały przeznaczone do celów budowlanych). W przemyśle górniczo-hutniczym dominowały duże i średnie przedsiębiorstwa, które zatrudniały po kilka lub kilkanaście tysięcy pracowników. W pozostałych gałęziach przemysłu dominowały średnie i małe zakłady pracy, które zatrudniały odpowiednio mniej pracowników. Aby ten region mógł prawidłowo funkcjonować, musiały zostać stworzone odpowiednie warunki umożliwiające nie tylko prawidłowe działanie przemysłu, ale i dużego skupiska ludności. W związku z tym musiały być dobrze rozwinięte instytucje służące obsłudze jednocześnie przemysłu i ludności, jak: energetyka, komunikacja (tramwaje, autobusy, kolej, komunikacja podmiejska), transport, wodociągi i telekomunikacja. Działy te zatrudniały tysiące pracowników, co świadczyło o specyfice tego obszaru i jeszcze bardziej potęgowało przemysłowy i robotniczy charakter polskiej części Górnego Śląska na tle pozostałych dzielnic Polski. (fragment tekstu)

Słowa kluczowe

PL

Autonomia lokalna; Regionalizm; Gospodarka; Okres międzywojenny

EN

Local autonomy; Regionalism; Economy; Inter-war period

• Czasopismo: Prace Naukowe / Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Rocznik: 2017
• Tom: Wybrane problemy ekonomiczno-społeczne i polityczne na Górnym Śląsku w latach 1922-1939 : (źródła regionalizmu)
• Strony: 63--84

Twórcy

autor

Urszula Zagóra-Jonszta

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Bibliografia

• Biały F.: Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych 1914-1932. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967.
• Danowska-Prokop B.: Sytuacja gospodarcza i społeczna na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym i jej wpływ na ubezpieczenia brackie. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice 2012.
• Danowska-Prokop B.: Zmiany w sytuacji materialnej ludności górnośląskiej w latach wielkiego kryzysu ekonomicznego (1930-1935). "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" 2013, nr 130.
• Drozdowski M.: Zagadnienia gospodarcze w Konwencji Genewskiej (1922-1937). "Śląskie Wiadomości Gospodarcze" 1938, nr 9.
• Gołębiowski J.: Sektor państwowy w gospodarce Polski międzywojennej. PWN, Warszawa-Kraków 1985.
• Grzyb M.: Narodowościowo-polityczne aspekty przemian stosunków własnościowych i kadrowych w górnośląskim przemyśle w latach 1922-1939. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1978.
• Grzyb M.: Przyczynek na temat szkodliwej działalności gospodarczej przemysłu górnośląskiego w okresie międzywojennym na przykładzie koncernu księcia pszczyńskiego w latach 1931-1935. "Prace Historyczne Uniwersytetu Śląskiego" 1972, nr 3.
• Hojka Z.: Polski ruch zawodowy w województwie śląskim (1922-1939). Oblicze polityczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2006.
• Jabłonkowski M.: Z dziejów gospodarczych Polski lat 1918-1939. Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1992.
• Jaros J.: Historia górnictwa węglowego w Zagłębiu Górnośląskim w latach 1914-1945. PWN, Katowice-Kraków 1969.
• Jędruszczak T.: Polityka Polski w sprawie Górnego Śląska 1918-1922. PWN, Warszawa 1958.
• Kaliński J., Landau Z.: Gospodarka Polski w XX wieku. PWE, Warszawa 2003.
• Kępski J.: Polska Partia Socjalistyczna na Śląsku w latach 1918-1922. W: W Zagłębiu Dąbrowskim i na Górnym Śląsku u progu i na początku niepodległości (1918-1922). Red. H. Rechowicz, Śląski Instytut Naukowy, Katowice 1968.
• Krasuski J.: Stosunki polsko-niemieckie 1919-1925. Instytut Zachodni, Poznań 1962.
• Kwaśny Z.: Rozwój przemysłu na Górnym Śląsku w pierwszej połowie XIX wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1983.
• Landau Z., Roszkowski W.: Polityka gospodarcza IIRP i PRL. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
• Landau Z., Tomaszewski J.: Anonimowi władcy. Z dziejów kapitału obcego w Polsce (1918-1939). Wiedza Powszechna, Warszawa 1968.
• Landau Z., Tomaszewski J.: Gospodarka Polski międzywojennej. T. I. W dobie inflacji 1918-1923. Książka i Wiedza, Warszawa 1967.
• Landau Z., Tomaszewski J.: Kapitały obce w Polsce 1918-1939. Materiały i dokumenty. Książka i Wiedza, Warszawa 1964.
• Landau Z., Tomaszewski J.: Zarys historii gospodarczej Polski 1918-1939. Książka i Wiedza, Warszawa 1999.
• Polak J.: Likwidacja latyfundium księcia pszczyńskiego na Górnym Śląsku w okresie międzywojennym. "Zaranie Śląskie" 1986, z. 3-4.
• Popkiewicz J., Ryszka F.: Przemysł ciężki Górnego Śląska w gospodarce Polski międzywojennej (1921-1939). Studium historyczno-gospodarcze. Instytut Śląski w Opolu, Opole 1959.
• Serafin F.: Wpływ Drugiej Rzeczypospolitej na przemiany demograficzne i społeczne w województwie śląskim w latach 1922-1939. W: Materiały sesji naukowej w dniach 15-16 czerwca 1992 w 70. rocznicę przyłączenia części Górnego Śląska do Macierzy, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, Muzeum Śląskie, Katowice 1995.
• Skodlarski J.: Zarys historii gospodarczej Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Łódź 2002.
• Zagóra-Jonszta U.: Proces polonizacji górnośląskiego przemysłu w latach 30. XX wieku. Polityka ekonomiczna. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 2014, nr 348.
• Zagóra-Jonszta U.: Sanacja śląska wobec niemieckiego kapitału w górnośląskim przemyśle. "Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach" 2015, nr 236.