Krajobraz wiejski jako projekt zbiorowy

• Autorzy: Anna Górka

Warianty tytułu

Rural Landscape as a Collective Project

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

W artykule podjęto rozważania nad znaczeniem sfery zbiorowych wyobrażeń dla zachowania ładu przestrzennego obszarów wiejskich. Celowość badania wynika z efektów przestrzennych transformacji ustrojowej w Polsce po 1989 roku. Rozwojowi pozarolniczego zagospodarowania i użytkowania obszarów wiejskich towarzyszy zjawisko dezintegracji przestrzennej, zanik lokalnych cech krajobrazu oraz wzrost zagrożeń ekologicznych i społecznych. Wynika stąd konieczność poszukiwania zintegrowanych metod i innowacyjnych narzędzi podtrzymujących i przywracających równowagę, spójność i różnorodność. Wnioskowanie oparto na przeglądzie badań. Zwrócono uwagę, że warunkiem kształtowania ładu przestrzennego na określonym terytorium jest wspólna dla społeczności lokalnej wizja rozwoju konstruowana w procesie mediacji. Poszukiwano jej podstaw w ujęciach wiejskości, które wypracowała socjologia wsi oraz geografia humanistyczna. Następnie ukazano rolę partycypacji w negocjowaniu decyzji przestrzennych oraz rolę oddziaływania krajobrazu w kształtowaniu wyobrażenia terytorium. Zgromadzone argumenty doprowadziły do wniosku, że wizja rozwoju może powstawać w procesie partycypacyjnego zarządzania krajobrazem.(abstrakt oryginalny)

EN

The study discusses the sphere of rural areas' collective image with the purpose of preserving spatial order of countryside. Polish rural areas are affected by the post-1990 transformation. The development of non-agricultural management and use is accompanied by the phenomena of spatial disintegration, disappearance of local landscape features along with increase of ecological and social risks. Hence, it is necessary to search for integrated methods and innovative tools to support and restore sustainability, coherence and diversity. Conclusions are based on a review of research. It has been pointed out that a development vision common to the local community determines shaping spatial order in a given territory. It is constructed by the means of mediation process. Its foundations were searched for in the approaches of rurality in the field of rural sociology and humanistic geography. Subsequently, the role of participation in spatial decision-making and the role of landscape impact in shaping the image of the territory were shown. The gathered arguments led to the conclusion that a development vision may arise in the process of participatory landscape management.(original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Krajobraz wiejski; Obszary wiejskie; Ład przestrzenny; Krajobraz wsi; Rozwój obszarów wiejskich

EN

Rural landscape; Rural areas; Spatial order; Village landscape; Rural development

• Czasopismo: Studia Obszarów Wiejskich
• Rocznik: 2017
• Tom: 48 Uwarunkowania procesów odnowy i rewitalizacji wsi w Polsce
• Strony: 19--28

Twórcy

autor

Anna Górka

• Politechnika Gdańska

Bibliografia

• Arnstein S.R., 1969, A Ladder of Citizen Participation, Journal of the American Planning Association, 35,4, s. 216-224.
• Berleant A., 2011, Wrażliwość i zmysły. Estetyczna przemiana świata człowieka, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
• Domanowska M., 2015, Social initiatives as a means of participation in the transformation of city space, Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW, Horticulture and Landscape Architecture, 36, s. 57-69.
• Frouws J., 1998, The Contested Redefinition of the Countryside. An Analysis of Rural Discourses in the Netherlands, Sociologia Ruralis, 38 (1), s. 54-68.
• Gaze M., 2015, Językowy obraz wieśniaka we współczesnej polszczyźnie, Studia Obszarów Wiejskich, 40, s.181-187.
• Górka A., 2016, Krajobrazowy wymiar ruralistyki, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• Gramberger M., 2001, (red.) Obywatele jako partnerzy. Podręcznik OECD na temat informowania, konsultacji i udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji politycznych. Rządzenie, wyd. I - Paryż, 2001; wydanie polskie 2010, Stowarzyszenie Klon/Jawor.
• Halamska M., 2009, Uwagi o naturze wiejskości i sposobach jej definiowania, [w:] G. Gorzelak, M.S. Szczepański, W. Ślęzak-Tazbir (red.), Człowiek-miasto-region. Związki i interakcje. Księga Jubileuszowa Bohdana Jałowieckiego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 123-136.
• Halamska M., 2011, Wiejskość jako kategoria socjologiczna, Wieś i Rolnictwo, 1 (150), Studia i Rozprawy, s. 37-55.
• Halfecree K., 2006, Rural space: constructing a three-fold architecture, [w:] P. Cloke, T. Marsden, P.H. Mooney (red.), Handbook of Rural Studies, s. 44-62.
• Harvey D., 1996, Justice, Nature and the Geography of Difference, Wiley-Blackwell, Oxford.
• Jałowiecki B., 2010, Społeczne wytwarzanie przestrzeni, Wydawnictwo Scholar, Warszawa.
• Jollivet M.,1996, Les fondements agraires de l'Europe, [w:] M. Jollivet, N. Eizner (red.), L'Europe et ses campagnes, Paris, Presses de Sciences Po, s. 15-36.
• Kryteria delimitacji obszarów funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich, 2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa (04.02.2018) http://rpo.lubuskie.pl
• Lefebvre H., 1991, The Production of Space, Donald Nicholson-Smith [trans.]Blackwell, Oxford UK, Cambridge USA.
• Lipińska B., 2011, Ochrona dziedzictwa kulturowego. Ujęcie krajobrazowe, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• Marsden T., Murdoch J., Lowe P., Munton R., Flynn A., 1993, Constructing the Countryside, UCL Press, London.
• Mormont M., 1996, Le rural comme catégorie de lecture du social, [w:] M. Jolliet, N. Eizner (eds.), L'Europe et ses campagnes, Presses de Sciences Po, Paryż, s. 161-176.
• Nacher A., 2016, Media lokacyjne. Ukryte życie obrazów, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Niedźwiecka-Filipiak I., 2015, Walory miejscowości - tworzywem Sieci Najciekawszych Wsi, Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Opole.
• Pawłowska K., 2008a, Idea i metody partycypacji społecznej w architekturze krajobrazu, [w:] U. Myga- Piątek, K. Pawłowska (red.), Zarządzanie krajobrazem kulturowym, Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, 10, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, s. 617-624.
• Pawłowska K., 2008b, Przeciwdziałanie konfliktom wokół ochrony i kształtowania krajobrazu: partycypacja społeczna, debata publiczna, negocjacje, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Ploege J., 2008, The New Peasantries. Struggles for Autonomy and Sustainability in an Area of Empire and Globalization, Earthscan, London.
• Raszeja E., 2013, Ochrona krajobrazu w procesie przekształceń obszarów Wiejskich, Wydawnictwo Uniwersytetu przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
• Solon J., 2014, Koncepcja "Ecosystem Services" i jej zastosowania w badaniach ekologiczno-krajobrazowych, Problemy Ekologii Krajobrazu, 21, s. 26-44.
• Stanny M., Śliwowska Z., Hoffmann R., Miasto-wieś: dychotomia czy continuum? Rozważania osadzone w trzech kontekstach: socjologicznym, ekonomicznym i geograficznym, Zeszyty Naukowe WNE Politechniki Koszalińskiej, 20, s.265-279.
• Taylor Ch., 2001, Nowoczesne imaginaria społeczne, tłum. A. Puchejda, K. Szymaniak, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Wilkin J., O potrzebie i zasadach tworzenia wizji rozwoju polskiej wsi. [w:] J. Wilkin (red.), Polska wieś 2025. Wizja Rozwoju, Fundusz Współpracy, Warszawa, s. 9-14.

Identyfikatory

DOI

10.7163/SOW.48.2