PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
2018 | 23 (XXIII) | nr 25 (3) | 375--390
Tytuł artykułu

Od wzniosłości do zdrady. Przypadek kapitana Józefa Śmiecha (1915-1982), tajnego współpracownika bezpieki

Warianty tytułu
From Loftiness to Treachery. The Case of Captain Józef Śmiech (1915-1982), a Secret Agent of the Security Service
Języki publikacji
PL
Abstrakty
Prezentowany tekst o Józefie Śmiechu, żołnierzu Wojska Polskiego i uczestniku konspiracji niepodległościowej lat drugiej wojny światowej (1939-1945) w szeregach Armii Krajowej i Delegatury Sił Zbrojnych po tak zwanym "wyzwoleniu", gdy ziemie państwa polskiego zajął nowy okupant Związek Sowiecki, przedstawia losy polskiego oficera nieludzko doświadczonego przez reżim komunistyczny w Polsce, który po opuszczeniu więzienia w 1956 r. podjął współpracę ze służbami specjalnymi Polski Ludowej i swoją haniebną działalność kontynuował niemalże do śmierci w 1982 roku. Józef Śmiech pseudonim "Ciąg", "Rzymianin", "Zwierzyniecki" urodził się w Kajetanówce na Zamojszczyźnie (województwo lubelskie) i po ukończeniu Korpusu Kadetów we Lwowie poświęcił się zawodowej służbie wojskowej i brał udział w wojnie niemiecko-polskiej 1939 r., a następnie w konspiracji niepodległościowej lat II wojny światowej w szeregach Armii Krajowej, gdzie wyróżnił się w walkach przeciwko Niemcom i ukraińskim nacjonalistom spod znaku Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA). Dowodził kompanią partyzancką pod pseudonimem "Ciąg" w stopniu podporucznika, a następnie został awansowany w 1945 r. na kapitana. Po lipcu 1944 r. i nowej okupacji ziem polskich przez Związek Sowiecki, Śmiech nie złożył broni i pozostał w konspiracji. Aresztowany w 1946 r. i po niezwykle ciężkim śledztwie skazany został na karę 15 lat więzienia. Po opuszczeniu więzienia, złamany podjął intensywną, bardzo szkodliwą współpracę z komunistyczną Służbą Bezpieczeństwa na terenie Bydgoszczy, Lublina, a następnie Zamościa, donosząc na swoich kolegów z konspiracji wojennej i powojennej. (abstrakt oryginalny)
EN
The article presents the history of Józef Śmiech, an officer of the Polish Forces, who took part in the Underground Movement during World War II (1939-1945) in the Home Army and then in the Armed Forces Delegation for Poland, after so-called "liberation" when Poland was occupied by a new invader - The Soviet Union. He was cruelly afflicted with the communist regime in Poland and finally, on leaving the prison in 1956, he began collaboration with the secret police of the Polish People's Republic and continued his shameful activity almost till his death in 1982. Józef Śmiech, the alias: "Ciąg", "Rzymianin", "Zwierzyniecki", was born in Kajetanówka near Zamość (the Lublin district). On leaving the cadet corps in Lwów, he devoted himself to regular military service. He took part in the September Campaign (1939), and then in the Underground Movement during World War II, serving in the Home Army, where he distinguished himself in struggles against the Germans and Ukrainian Nationalists from the Ukrainian Insurgent Army (UPA). He was in command of a guerilla company (as "Ciąg", in different areas, including Zamość), in the rank of secondlieutenant, then promoted to the rank of captain. In July 1944, when Poland was occupied by the Soviet Union, Śmiech did not lay down his arms, but stayed in the Underground Movement. He was arrested in 1946 and, after an extremely hard investigation, sentenced to 15 years' imprisonment. On leaving the prison, depressed, he began very harmful collaboration with the communist secret police in Bydgoszcz, Lublin, and then Zamość, informing on his friends from the war, and postwar, Underground Movement. (original abstract)
Rocznik
Numer
Strony
375--390
Opis fizyczny
Twórcy
  • Instytut Pamięci Narodowej - Oddział w Rzeszowie
Bibliografia
  • 1. Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945, t. 2, Wrocław-Warszawa-Kraków 1990.
  • 2. Bordzań T., Grupa płk. Zieleniewskiego. Powstania i działania bojowe we wrześniu 1939 roku, Biłgoraj 2004.
  • 3. Caban I., Ludzie Lubelskiego Okręgu Armii Krajowej, Lublin 1995.
  • 4. Caban I., Mańkowski Z., Oddziały partyzanckie 9. pp. AK na Zamojszczyźnie, "Najnowsze Dzieje Polski" 1968, t. 12.
  • 5. Caban I, Z. Mańkowski, Związek Walki Zbrojnej i Armia Krajowa w Okręgu Lubelskim 1939-1944, t. 1-2, Lublin 1971.
  • 6. Chodakiewicz M.J., Narodowe Siły Zbrojne. "Ząb" przeciw dwu wrogom, Warszawa 1999.
  • 7. Dudek J., Marian Gołębiewski (1911-1996). Żołnierz, opozycjonista, emigrant, Lublin 2016.
  • 8. Dywersja w Zamojszczyźnie 1939-1944. Wydawnictwo materiałów do dziejów Zamojszczyzny 1939-1944, red. Z. Klukowski, t. IV, Lublin-Zamość 1947.
  • 9. Działania Służby Bezpieczeństwa wobec organizacji "RUCH", oprac. P. Byszewski, Warszawa 2008.
  • 10. Faszcza D., Pokorny F., Działania Grupy "Kowel" we wrześniu 1939 roku w relacji ppłk. dypl. Franciszka Pokornego, "Przegląd Historyczno-Wojskowy" 2011, nr 12.
  • 11. Grygiel J., Związek Walki Zbrojnej Armia Krajowa w Obwodzie Zamojskim 1939-1944. Szkice, wspomnienia, dokumenty, Warszawa 1985.
  • 12. W. Hryniewiecki, My z Zamojszczyzny, Warszawa 1988.
  • 13. Iwaneczko D., "Przypadek czy przeznaczenie". Karol Kazimierz Kostecki "Kostek" (1917- -1998), Rzeszów 2013.
  • 14. Jaroszyński W., Kłembukowski B., Tokarczuk E., Łuny nad Huczwą i Bugiem. Walki oddziałów AK i BCh w Obwodzie Hrubieszowskim w latach 1939-1944, Zamość 1992.
  • 15. Jóźwiakowski J., Armia Krajowa na Zamojszczyźnie, t. 1-2, Lublin 2001.
  • 16. Virtuti Militari 1919-1997. Wybór źródeł, wybór i opracowanie B. Polak, Koszalin 1999.
  • 17. Klukowski Z., Dziennik z lat okupacji hitlerowskiej (1939-1944), Wstęp i redakcja Z. Mańkowski, Wydawnictwo materiałów do dziejów Zamojszczyzny w latach wojny 1939-1944, pod redakcją Zygmunta Klukowskiego, t. V, Lublin 1958.
  • 18. Księga Pamięci Kadetów II Rzeczypospolitej, zespół aut. J. Wodzyński et al., Warszawa 2001.
  • 19. Łukomski G., Polak B, Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792-1945. Wykazy odznaczonych za czyny z lat 1863-1864, 1914-1945, Koszalin 1997.
  • 20. Markiewicz J., Partyzancki kraj, Lublin 1980.
  • 21. Motyka G., Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa 2006.
  • 22. Motyka G., Wnuk R., Pany i rezuny. Współpraca AK-WiN i UPA 1945-1947, Warszawa 1997.
  • 23. Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. 1, Kampania wrześniowa, cz. 2-4, Londyn 1986.
  • 24. Rok pierwszy. Powstanie i działalność aparatu Bezpieczeństwa Publicznego na Lubelszczyźnie (lipiec 1944 - czerwiec 1945), wstęp S. Poleszak, wybór i opracowanie L. Pietrzak, S. Poleszak, R. Wnuk, M. Zajączkowski, Warszawa 2004.
  • 25. Rozkaz Delegata Sił Zbrojnych na Kraj Nr 319 (Żyto), oprac. H. Rybicka, Warszawa 2004.
  • 26. Siemaszko W., Siemaszko E., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, Warszawa 2000.
  • 27. Tochman K.A., Słownik biograficzny cichociemnych, t. 2, Zwierzyniec-Rzeszów 2007.
  • 28. Turowski J., Historia OP 9 [w:] Armia Krajowa na środkowej i południowej Lubelszczyźnie i Podlasiu. Materiały z sesji naukowej KUL, 24-25 IX 1985, red. T. Strzembosz, Lublin 1993.
  • 29. Wilkowski E., "Solidarność" na Ziemi Zamojskiej w latach 1980-1989, Chełm 2009.
  • 30. Wnuk R., Konspiracja akowska i poakowska na Zamojszczyźnie od lipca 1945 do 1956 r., Lublin 1992.
  • 31. Wnuk R., Lubelski Okręg AK-DSZ i WiN 1944-1947, Warszawa 2000.
  • 32. Zajączkowski M., Ukraińskie podziemie na Lubelszczyźnie w okresie okupacji niemieckiej 1939-1944, Lublin-Warszawa 2015.
  • 33. Zamojszczyzna w okresie okupacji hitlerowskiej. Relacje wysiedlonych i partyzantów, opracowała Anna Glińska, Warszawa 1968.
  • 34. Zarzycki P., Południowe Zgrupowanie Armii "Prusy" we wrześniu 1939 Roku, Warszawa 2001.
  • 35. Z relacji dowódcy 3 dywizji piechoty Legionów, płk. Mariana Turkowskiego, o działaniach dywizji [w:] Wojna obronna Polski 1939 r. Wybór źródeł, Warszawa 1968.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikatory
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.ekon-element-000171532600

Zgłoszenie zostało wysłane

Zgłoszenie zostało wysłane

Musisz być zalogowany aby pisać komentarze.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.