Policentryzm jako strukturalna podstawa amerykańskiego federalizmu w recepcji Vincenta Ostroma

• Autorzy: Edyta Sokalska

Warianty tytułu

Polycentrism as the Structural Basis for American Federalism in the Reception of Vincent Ostrom

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Amerykańska ustawa zasadnicza nie była jedynie politycznym manifestem twórców amerykańskiej państwowości, lecz przede wszystkim zbiorem fundamentalnych norm adresowanych do organów państwowych w celu ich bezwzględnego przestrzegania. Ustalona organizacja władzy publicznej oraz ramy jej działania powodują jednak w praktyce pewne wątpliwości, a interpretacja przepisów konstytucyjnych nie zawsze jest jednakowa25. Vincent Ostrom charakteryzuje federalizm jako decyzję konstytucyjną rozumianą w tak szeroki sposób, iż może mieć ona zastosowanie do wielu różnych ośrodków władzy, przy czym ośrodki te ograniczone są skutecznymi regułami prawa konstytucyjnego. Ustrój amerykański w ujęciu Ostroma jest jednak ustrojem głęboko przemyślanym, opartym na wzorcach policentrycznych, które oczywiście nie są wolne od potencjalnych wad i zagrożeń. Federalizm nie jest jedynie formą rządów, ale również metodą rozwiązywania problemów i sposobem życia. Różnorodne są jego atrybuty, a wykreowanie oraz utrzymanie struktur federalnych w państwie zależy od inteligentnego procesu tworzenia, będącego udziałem obywateli federalnych społeczeństw. (abstrakt oryginalny)

EN

The U.S. Constitution was not only a political manifesto of the creators of American statehood but also a collection of fundamental norms addressed to the state organs. The established organization of public authority and its framework causes in practice some doubts. The interpretation of constitutional provisions is not always the same. Vincent Ostrom characterizes federalism as a constitutional decision understood in so many ways that it can apply to many different centers of power, with the rest being limited by effective rules of constitutional law. In the reception of Ostrom, the American system is based on polycentric patterns, which obviously are not free from potential defects and threats. Federalism is not only a form of government but also the method of solving problems and the way of life. Its attributes are diverse and the creation and maintenance of federal structures in the federal state depends on the intelligent process of formation and the activities and participation of citizens. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Federalizm; Ustrój polityczny; Ustrój państwa; Władza; Państwo

EN

Federalism; Political organization; Political system of the state; Power; State

• Czasopismo: Przegląd Prawno-Ekonomiczny
• Rocznik: 2018
• Numer: nr 42
• Strony: 85--99

Twórcy

autor

Edyta Sokalska

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Bibliografia

• Beer S.H., Political Overload and Federalism, "Polity" 10 (1977).
• Beer S.H., Federalism, Nationalism, and Democracy in America, "American Political Science Review" 72 (1978).
• Beer S.H., In Search of a New Public Philosophy, (w:) The New American Political System, ed. A. King, American Enterprise Institute, Washington, D.C., American Enterprise Institute 1978.
• Beer S.H., The Modernization of American Federalism, "Publius: The Journal of Federalism" 3 (1983).
• Bokajło W., Wstęp, (w:) Federalizm. Teorie i koncepcje, red. W. Bokajło, Wrocław 1998.
• Bokajło W., Federalizm - rozwój idei i niektóre teorie (w:) Federalizm. Teorie i koncepcje, red. W. Bokajło, Wrocław 1998.
• Bryk A., Konstytucjonalizm od starożytnego Izraela do liberalnego konstytucjonalizmu amerykańskiego, Kraków 2013.
• Bryk A., The Limits to Arbitrary Government: Edward Coke and the search for fundamental law, Kraków 1995.
• Bryk A., The Origins of Constitutional Government. Higher law and the sources of judicial review, Kraków 1999.
• Burgess M., In search of the Federal Spirit. New Theoretical and Empirical Perspectives in Comparative Federalism, Oxford, Oxford University Press 2012.
• Corwin E.S., The Passing of Dual Federalism, "Virginia Law Review" 36(1) (1950).
• Elazar, D.J., American Federalism: A View from the States, New York, Harper & Row Publishers 1984.
• Elazar, D.J., Exploring Federalism, Tuscaloosa, The University of Alabama Press 1986.
• Elazar, D.J., The American Constitutional Tradition, Lincoln, University of Nebraska Press 1988.
• Gerston L.N., American Federalism. A Concise Introduction, Armonk, New York, M. E. Sharpe 2007.
• Gołębiowski M., Federalizm amerykański. Tworzenie społeczeństwa samorządnego, Vincent Ostrom 1994 (recenzja), "Kultura i Społeczeństwo" 39 (4) (1995).
• Gordzins M., The Future of American Federalism (w:) Cooperation and Conflict: Readings in American Federalism, 2-nd ed., ed. D.J. Elazar, Itasca, Peacock 1969.
• Górski G., Rola Sądu Najwyższego USA a kształtowanie się amerykańskiego ustroju konstytucyjnego w latach 1790-1801, "Czasopismo Prawno-Historyczne" 2 (2002).
• Idee, instytucje i praktyka ustawodawcza Stanów Zjednoczonych Ameryki, red. P. Laidler, J. Szymanek, Kraków 2014.
• Instytucje polityczno-prawne Stanów Zjednoczonych Ameryki, red. W. Sokolewicz, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, Ossolineum 1977.
• Jaskiernia J., Pozycja stanów w systemie federalnym USA, Warszawa 1979.
• Konopacki S., Dylematy federalizmu europejskiego, "Studia Europejskie" 4 (1998).
• Krotoszyński R.J. Jr., Cooperative Federalism, the New Formalism, and the Separation of Powers Revisited: Free Enterprise Fund and the Problem of Presidential Oversight of State-Government Officers Enforcing Federal Law, "Duke Law Journal" 61 (8) (May 2012).
• Laidler P., Konstytucja Stanów Zjednoczonych: Przewodnik, Kraków 2007.
• Laidler P., Sąd Najwyższy stanów Zjednoczonych: od prawa do polityki, Kraków 2011.
• Lis-Staranowicz D., Legitymizacja sądowej kontroli prawa w Stanach Zjednoczonych Ameryki, Olsztyn 2012.
• Lis-Staranowicz D., Sokalska E., Mark Tushnet, Why the Constitution Matters, published by Yale University Press, New Haven and London 2010, ss. 187, "Przegląd Sejmowy" 5(112) (2012).
• Maćkowska K., Amerykański federalizm kooperacyjny (1902-1960). Społeczeństwo władzą?, (w:) Społeczeństwo a władza. Ustrój, prawo, idee, red. J. Przygodzki, M.J. Ptak, Wrocław 2010.
• Maćkowska K., Korzenie struktury prawnej Stanów Zjednoczonych - federalizm dualistyczny (do roku 1960), "Roczniki Nauk Prawnych" 18 (1) (2008).
• Maćkowska K., Normatywny wymiar amerykańskich wczesnych konstytucji stanowych, Lublin 2008.
• Maćkowska K., Początki amerykańskiej administracji lokalnej (od założenia kolonii do 1787 roku), Lublin 2012.
• Maćkowska K., Polskie studia nad modelem amerykańskiego federalizmu. Stan badań i postulaty badawcze, "Prawo-Administracji-Kościół" 3 (2004).
• Małajny R.M., The ideological and social background of the American doctrine of division of power, "Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji" 45 (2000).
• McCoy Ch.S., Baker J.W., Fountainhead of Federalism. Heinrich Bullinger and the Covenantal Tradition, John Knox Press 1991.
• Nagel R. F., The Implosion of American Federalism, New York, Oxford University Press 2001.
• Osiatyński W., Ewolucja amerykańskiej myśli społecznej i politycznej, Warszawa 1983.
• Ostrom V., Federalizm amerykański. Tworzenie społeczeństwa samorządnego, Warszawa-Olsztyn 1994.
• Ostrom V., The Meaning of American Federalism: Constitution a Self-Governing Society, Institute for Contemporary Studies, San Francisco 1991.
• Ostrom V., The Political Theory of a Compound Republic: A Reconstruction of the Logical Foundations of American Democracy as Presented in "The Federalist", Blacksburg, Center for Public Choice, Virginia Polytechnic Institute 1971.
• Ostrom V., The Political Theory of a Compound Republic: Designing the American Experiment, Lincoln, University of Nebraska Press 1987.
• Państwowość konstytucyjna XIX i XX wieku, red. E. Hull, E. Sokalska, Olsztyn 2015.
• Problemy rozwoju federalizmu we współczesnym świecie, red. J. Jaskiernia, Kielce 2009.
• Pułło A., Federalizm, (w:) Instytucje polityczno-prawne Stanów Zjednoczonych Ameryki, red. W. Sokolewicz, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk, Ossolineum 1977.
• Pułło A., Some Remarks about American Federalism, "Acta Universitatis Nicolai Copernici. Prawo" 18 (1979).
• Pułło A., System konstytucyjny USA, Warszawa 1997.
• Pułło A., Współczesne ustroje państwowe - Stany Zjednoczone Ameryki, Gdańsk 1990.
• Pułło A., Zasady naczelne konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki, (w:) Konstytucja Stanów Zjednoczonych w perspektywie nauk historycznych i prawnych, red. J. Juszyński, Toruń 1988.
• Riker W.H., Federalism: Origin, Operation, Significance, Boston, Little, Brown and Company 1964.
• Riker W.H., The Development of American Federalism, Hingham, Kluwer Academic Publishers 1987.
• Sokalska E., Amerykański federalizm w połowie XX w. Teoria i praktyka (w:) Państwowość konstytucyjna XIX i XX wieku, red. E. Hull, E. Sokalska, Olsztyn 2015.
• Sokalska E., Federalizm and the American Court Organization, "Studia Prawnoustrojowe" 13 (2011).
• Sokalska E., Amerykańska kultura prawna - konwergencja czy dywergencja w prawie? - w recepcji amerykańskich twórców akademickich narracji historyczno-prawnych, (w:) Konwergencja w prawie?, red. J.J. Szczerbowski, Warszawa-Berlin 2016.
• Tokarczyk R., Kultura prawa europejskiego, "Studia Europejskie" 1 (2000).
• Tokarczyk R., Prawo amerykańskie, 10-th ed., Warszawa 2009.
• Tokarczyk R., Współczesne kultury prawne, Warszawa 2010.
• Tushnet M., Why Constitution Matters, New Haven, London, Yale University Press 2010.
• Wieciech T., Problemy rozwoju federalizmu we współczesnym świecie, J. Jaskiernia (red.), ,,Przegląd Sejmowy" 1(96) (2010).
• Wieciech T., Ustroje federalne Stanów Zjednoczonych, Kanady i Australii, Kraków 2009.
• Wilson J.Q., DiIulio J.J., Jr., American Government Institutions and Policies, 11-th ed., Boston-New York, Houghton Mifflin Company 2008.
• Idee, instytucje i praktyka ustawodawcza Stanów Zjednoczonych Ameryki, red. P. Laidler, J. Szymanek, Kraków 2014.
• Zimmerman J.S., Contemporary American Federalism. The Growth of National Power, 2-nd ed., New York, State University of New York Press 2008.