Gwarancje czy prakseologia? Rozważania wokół ostatnich zmian prawa dowodowego w perspektywie funkcji prawa procesowego

• Autorzy: Tomasz Pilikowski

Warianty tytułu

Guarantees or praxeology? Reflections on recent changes in the law of evidence in the perspective of the function of procedural law

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

Ostatnie zmiany prawa karnego materialnego i procesowego spowodowały ożywioną dyskusję nie tylko w środowisku prawniczym. Dokonana reforma dotknęła także prawa dowodowego, a szczególne kontrowersje w tym obszarze wywołał problem dopuszczalności wykorzystywania tzw. dowodów nielegalnych to jest dowodów uzyskanych z naruszeniem przepisów postępowania lub w wyniku czynu zabronionego.Pojęcie dowodu nielegalnego jest niezwykle szerokie zakresowo i może obejmować materiały uzyskane zarówno w wyniku uchybień czysto formalnych, jak i w sposób godzący w fundamentalne wolności i prawa człowieka. Problematyce takich dowodów poświęcony jest art. 168a Kodeksu postępowania karnego, który wszedł w życie 1 lipca 2015 r., a z dniem 15 kwietnia 2016 r. został gruntownie przemodelowany, przyjmując rozwiązanie przeciwne do pierwotnego. W swojej pracy autor omawia problem dopuszczalności dowodów nielegalnych przez pryzmat funkcji prawa procesowego. Autor zauważa niejednolity charakter desygnatów omawianego pojęcia zauważając, iż obejmuje ono zarówno materiały uzyskane z naruszeniem li tylko norm procesowych, jak i w sposób naruszający przepisy prawa materialnego. Zauważa niejednolitość funkcji przyjętych regulacji oraz szuka granicy między normami zorientowany-mi na ochronę praw oskarżonego, a tymi ukierunkowanymi na osiągnięcie materialnego celu procesu. Artykuł niniejszy nie jest próbą ostatecznej odpowiedzi na pytanie o konstytucyjność przyjętego przez ustawodawcę rozwiązania. (abstrakt oryginalny)

EN

Recent changes in substantive and procedural criminal law caused lively discussion among lawyers but not only. The reform has affected the law of evidence. The biggest controversy in this area was caused by the problem of the permissibility of using the so-called illegal evi-dence in criminal evidential proceeding. The term "illegal evidence" is extremely broad and may include materials obtained both as a result of purely formal defects and in a way that undermines fundamental freedoms and human rights. The problem of such evidence is regulated by Article 168a of the Code of Criminal Procedure, which entered into force on 1st July 2015, and to novelization from 15th April 2015 which completely remodeled adopted solution, taking the opposite to the original one. In this Article, the author discusses the problem of the admissibility of illegal evidence in the light of the function of procedural law. The author notices the heterogeneous nature of the designates of the concept in question, noting that it contains both materials: obtained in violation of only procedural norms and in a way that violates the provisions of substantive law (including crimes). He notices the heterogeneity of the functions of the adopted regulations and looks for the boundary between norms oriented to the protection of the rights and free-doms of the accused and those aimed at achieving the material goal of the process. (original abstract)

Słowa kluczowe

PL

Prawa człowieka; Prawo karne; Postępowanie dowodowe

EN

Human rights; Criminal Law; Evidence proceeding

• Czasopismo: Rynek - Społeczeństwo - Kultura
• Rocznik: 2017
• Numer: nr spec. (26) Prawo - koncepcje, regulacje, współczesne problemy
• Strony: 123--127

Twórcy

autor

Tomasz Pilikowski

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Bibliografia

• 1. Banaszak B., (2012) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• 2. Bojańczyk A., (2005) Jeszcze w sprawie konstytucyjnej dopuszczalności dowodów prywatnych w postępowaniu karnym, "Palestra" nr 3-4,
• 3. Bojańczyk A., (2004) Z problematyki konstytucyjnej dopuszczalności niektórych dowodów prywatnych w postępowaniu karnym, "Palestra" nr 9-10,
• 4. Boratyńska K. T., Chojniak Ł., Jasiński W., (2016), Postępowanie karne, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• 5. Brzozowski S, (2016) Dopuszczalność dowodu w kontekście regulacji art. 168a k.p.k., "Przegląd Sądowy" nr 10.
• 6. Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., (2016) Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• 7. Gardocka T., Jagiełło D. (red.), (2015), Nowe karne prawo dowodowe, Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
• 8. Gontarski W., (2015) Glosa do wyroków ETPC: z dnia 1 czerwca 2010 r., 22978/05 oraz z dnia 25 września 2012, 649/08, f. elektroniczna oprogramowania LEX (dostęp: 14.04.2018).
• 9. Grzegorczyk T., Tylman J. (2014), Polskie postępowanie karne, Warszawa: Wydawnictwo LexisNexis.
• 10. Grzegorczyk T., (2014) Kodeks postępowania karnego. Komentarz Tom I. Artykuły 1-467, Warszawa: Wydawnictwo LEX a Wolters Kluwer business.
• 11. Hofmański P. (red.), (2013) System prawa karnego procesowego. Tom I Zagadnienia ogólne. Cz. I., Warszawa: Wydawnictwo LexisNexis.
• 12. Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., (2011) Kodeks postępowania karnego. Tom I. Komentarz do artykułów 1-296, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• 13. Kmiecik R., (1983) Dowód ścisły w procesie karnym, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• 14. Kruszyński P. (red.), (2012) Wykład prawa karnego procesowego, Białystok: Wydawnictwo Temida 2.
• 15. Lipiński K., (2016) Klauzula uadekwatniająca przesłanki niedopuszczalności dowodu w postępowaniu karnym (art. 168a k.p.k.), "Prokuratura i Prawo" nr 11.
• 16. Orzeczenie ETPCz z dnia 18 marca 1997 r., 21497/93.
• 17. Postanowienie SN z dnia 26 listopada 2008 r., IV KK 381/08.
• 18. Postanowienie SN z dnia 30 listopada 2010 r., III KK 252/10.
• 19. Pradel J., (1996) Rzetelny proces w europejskim prawie karnym, "Prokuratura i Prawo" nr 9.
• 20. Sakowicz A. (red.), (2016) Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• 21. Skorupka J. (red.), (2015) Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• 22. Skrzydło W., (2013) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
• 23. Świecki D. (red.), (2016) Kodeks postępowania karnego. Komentarz do zmian 2016, Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
• 24. Świecki D. (red.), (2015) Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I, Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
• 25. Świecki D., (2016) Postępowanie odwoławcze w sprawach karnych, Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
• 26. Waltoś S., Hofmański P., (2016) Proces karny. Zarys systemu, Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer.
• 27. Wilk D. (red.), (2013) Kryminalistyka. Przewodnik, Toruń: TNOiK Dom Organizatora.
• 28. Wronkowska S., (2005) Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań: Wydawnictwo Ars boni et aequi.
• 29. Wyrok ETPCz z dnia 12 lipca 1988 r., 10862/84.
• 30. Wyrok ETPCz z dnia 11 lipca 2006 r., 54810/00.
• 31. Wyrok ETPCz z dnia 1 czerwca 2010 r.¸22978/05.
• 32. Wyrok SA w Krakowie z dnia 8 października 2008 r., II Aka 92/08.
• 33. Wyrok SA w Krakowie z dnia 23 kwietnia 2012 r., II Aka 53/12.
• 34. Wyrok SA w Krakowie z dnia 26 listopada 2015 r., II Aka 216/15.
• 35. Wyrok SN z dnia 9 kwietnia 1973 r., Rw 316/73.
• 36. Wyrok SN z dnia 3 marca 1997 r., II KKN 159/96.
• 37. Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 22 listopada 2007 r., IV SA/Po 391/07.